Hulpwerkwoorden, koppelwerkwoorden en hoofdwerkwoorden

Een werkwoord is simpel gezegd een woord dat een werking uitdrukt. Maar zo simpel is het niet wanneer je deze werkwoorden moet onderverdelen. Sommige werkwoorden staan centraal in een zin en anderen ondersteunen een ander werkwoord. Er zijn verschillende typen werkwoorden met allen hun eigen functie in een zin. We kennen de volgende soorten werkwoorden, namelijk: het hulpwerkwoord, het koppelwerkwoord en het hoofdwerkwoord.

Koppelwerkwoord

Het koppelwerkwoord verbindt het onderwerp aan het deel van de zin wat over het onderwerp gezegd wordt. Een koppelwerkwoord kan ook samen met het naamwoordelijk deel het naamwoordelijk gezegde vormen.

Voorbeeld
Koppelwerkwoord: Zij is aardig
Naamwoordelijk deel: Zij is aardig
Naamwoordelijk gezegde: Zij is aardig

De meest voorkomende koppelwerkwoorden zijn

Zijn
Worden
Blijven
Blijken
Lijken
Schijnen
Heten

Hulpwerkwoord

Hulpwerkwoorden bestaan uit een gesloten klasse van werkwoorden. Ze zijn voor de 'hulp' aan het hoofdwerkwoord. Ze specificeren dus de betekenis van de werking van het hoofdwerkwoord.
Er zijn 5 soorten hulpwerkwoorden:

Hulpwerkwoord van tijd
Hulpwerkwoord van de lijdende vorm
Hulpwerkwoord van causaliteit: geven een oorzaak aan.
Hulpwerkwoord van modaliteit: geven een mogelijkheid, waarschijnlijkheid, noodzaak of wil aan.
Hulpwerkwoord van aspect: drukken begin, voortgang of einde uit.

Voorbeelden

Hulpwerkwoord van...	Voorbeeld(en)
tijd	hebben, zijn, zullen
de lijdende vorm	worden
causaliteit	doen, laten
modaliteit	kunnen, moeten, hoeven, mogen, zullen, blijken, lijken, schijnen
aspect	gaan, zitten, staan, komen, blijven

Opmerking
De werkwoorden die hier als hulpwoorden zijn aangegeven, zijn niet per definitie een hulpwerkwoord. Denk aan de werkwoorden doen, hebben, zijn en worden in de volgende voorbeelden:

We doen iets
Ik heb een iPod
Hij is kapper
Zij wordt secretaresse

Hoofdwerkwoord

Het woord zegt het al: het 'hoofd' van alle werkwoorden. Dus het werkwoord dat het meest centraal staat in de zin. Hulpwerkwoorden en koppelwerkwoorden vallen eigenlijk nauwelijks op wanneer je zinnen leest, maar hoofdwerkwoorden daarentegen niet. Zie het volgende voorbeeld:

Het is aan het regenen

De zin bevat twee werkwoorden: is en regenen. Maar wanneer je de zin leest, gaat je aandacht meteen uit naar het regenen. Dat is waar de zin over gaat, waarom de zin überhaupt wordt verteld. Hoofdwerkwoorden zijn dus over het algemeen makkelijk te herkennen. Wanneer het je onduidelijk is, probeer dan eerst de koppelwerkwoorden en hulpwerkwoorden uit de zin te halen. Dan blijft het hoofdwerkwoord over.

Hulpwerkwoorden, koppelwerkwoorden en hoofdwerkwoorden

Koppelwerkwoord

Hulpwerkwoord

Hoofdwerkwoord

Bronnen en referenties