Onderwijsprogramma Piramide

Piramide is een educatieve methode die spelen, werken en leren combineert en zodoende kinderen stimuleert in hun ontwikkeling op de peuterspeelzaal en de groepen 1 en 2 op de basisschool. Het programma richt zich op acht ontwikkelingsgebieden, die samen de hele ontwikkeling van het jonge kind omvatten. In dit artikel worden enkele belangrijke componenten van het programma beschreven (Van Kuyk, 2000, 2003; Ince, 2005).

Theoretische concepten

Piramide bestaat uit een pedagogische en een didactische component. De pedagogische component houdt in dat de leidster zorg draagt voor een veilige omgeving voor het kind. De didactische component houdt in dat de leidster is gericht op de optimalisering van de ontwikkeling van het kind. Ze daagt kinderen uit en geeft richting aan de ontwikkeling. Ze begeleidt de ontwikkeling door middel van scaffolding. Hierdoor kan het kind op een optimaal handelingsniveau komen, waarbij het het meeste leert. Het interventieniveau kan laag, gemiddeld of hoog zijn. Aan kinderen die veel sturing nodig hebben, wordt veel hulp gegeven en aan zelfstandige kinderen minder.

Opbouw programma

Piramide is een cyclisch jaarproject. Elke twee weken werkt de leidster en/of de leerkracht met de kinderen aan een project. Elk jaar worden twaalf projecten georganiseerd. Elk jaar komen dezelfde thema’s terug, maar steeds op een hoger niveau (de langetermijncyclus). Een project verloopt volgens vier fasen: oriënteren, demonstreren, verbreden en verdiepen (de kortetermijncyclus). Binnen zo’n project zorgen allerlei activiteiten ervoor dat alle acht ontwikkelingsgebieden bij de kinderen gestimuleerd worden. Er zijn uitgewerkte ideeën beschikbaar in projectboeken, waardoor het programma gemakkelijk overdraagbaar is. De kern van een project is het groepsprogramma waarin de leidster/leerkracht het initiatief neemt om een thema samen met de kinderen te onderzoeken.

Tutoring

Voor kinderen die extra aandacht nodig hebben, wordt gewerkt met tutoring. Dit gebeurt in de vorm van pre-teaching. Individuele kinderen of zeer kleine groepjes krijgen extra en intensieve leertijd. Bij ieder project is een speciaal tutorprogramma geschreven waarin differentiaties zijn opgenomen. De tutor bereidt het kind voor op de projecten en helpt het kind bij het leren van basisbegrippen.

Rijke speelleeromgeving

Piramide werkt met een veilige en rijke speelleeromgeving. Er wordt gewerkt met verschillende hoeken, waarin alle ontwikkelingsgebieden aan bod komen.

Ouderbetrokkenheid

Ouderbetrokkenheid is ook een belangrijk onderdeel van de Piramidemethode. Deze wordt gestimuleerd door de spelinloop, door de projectactiviteiten, de ouderweek en ouderavonden. Ouders die de Nederlandse taal nog niet spreken, krijgen informatie en ouderactiviteiten in hun eigen taal aangeboden.

Training

De leidsters/leerkrachten ontvangen een training van drie modules van ieder zes dagen gedurende twee jaar van een gecertificeerd Piramidetrainer. Daarbij krijgen de leidsters/leerkrachten coaching op de werkvloer.

Interactief voorlezen

Omdat er in Piramide te weinig aandacht voor taal was, is er een taalcomponent bij ontwikkeld. Onderdeel hiervan is het boek Interactief voorlezen. Per project staat een voorleesboek centraal. Dit boek wordt vier keer voorgelezen op een steeds hoger niveau. De volgorde hierbij is net zoals in het project oriëntatie, demonstreren, verbreden en verdiepen. Het is belangrijk dat kinderen interactief participeren in het voorlezen van het verhaal (van Kuyk, 2005).