Veel gemaakte taalfouten: voorkom verkeerd woordgebruik

Gedurende je leven zal je op verschillende momenten teksten moeten schrijven. Dat kan voor je werk of opleiding zijn, maar denk vooral niet te simpel over andere schriftelijke zaken zoals klachten indienen, communicatie met je dokter, advocaat, de Belastingdienst of natuurlijk een sollicitatie. Je wilt namelijk dat zij jou serieus nemen. In de eerste plaats zal je tekst of brief geen spelfouten mogen bevatten. Veel mensen denken dan dat ze er al zijn. Dat is echter niet voldoende, integendeel zelfs. Je tekst kan vol met taalfouten en verkeerd woordgebruik zitten. Na het lezen van dit artikel ben je zelf in staat om je eigen fouten in je tekst te vinden en te verbeteren.

Foute verwijzing

Tijdens het formuleren van je tekst zal je misschien moeten verwijzen naar een persoon, een gebeurtenis of een handeling. Je gebruikt in dit geval een verwijswoord.

Tip: Het verwijswoord kan ook erg handig zijn om samenhang in je tekst aan te brengen!

In twee gevallen is sprake van een foute verwijzing:

• onduidelijke verwijzing
• fout verwijswoord

Onduidelijke verwijzing

Hij gaat met zijn broer logeren bij zijn vader en oom. Hij moet namelijk een belangrijke voetbalwedstrijd fluiten en daar willen ze bij zijn. Is ‘hij’ in dit geval de vader of de oom?

Fout verwijswoord

Hierbij zijn kortweg gezegd twee dingen belangrijk. Ten eerste het woordgeslacht en ten tweede het getal waarnaar verwezen wordt. Woordgeslacht wil zeggen dat een zelfstandig naamwoord mannelijk, vrouwelijk of onzijdig is. Met getal wordt bedoeld of het zelfstandig naamwoord in enkelvoud of meervoud staat. Voorbeeld: Hun vinden dat ik dik ben. Moet zijn, zij vinden dat ik dik ben.

Tip: Bij mannelijke en vrouwelijke zelfstandige naamwoorden wordt het lidwoord ‘de’ gebruikt. Bij onzijdige zelfstandige naamwoorden men het lidwoord ‘het’. Let dus altijd op het zelfstandige naamwoord in de vorige zin wanneer je verwijst naar dat woord.

Fout verbindingswoord

Verbindingswoorden fungeren in een tekst vaak als signaalwoord. Je gebruikt een verbindingswoord om een verband aan te duiden. Het verbindingswoord ‘omdat’ gebruik je voor een verklaring of reden en het woord ‘echter’ voor bijvoorbeeld weer een tegenstelling. Fouten in verbindingswoorden worden dikwijls gemaakt.

Voorbeeld fout verbindingswoord

• Fout: Omdat er één geheel hoofdstuk ontbreekt in je tekst, is het niet mogelijk om je een voldoende te geven.
• Goed: Doordat er één geheel hoofdstuk ontbreekt in je tekst, is het niet mogelijk om je een voldoende te geven.

Tip: Begin een zin niet met ‘en’, ‘maar’ of ‘want’! Deze voegwoorden zijn zogenaamd nevengeschikt en hebben de functie om twee zinnen te verbinden tot één samengestelde zin.

Verwisseling en contaminatie

Verwisseling en contaminatie staan nauw met elkaar in verband. Beiden hebben te maken met verwarring. We spreken van verwisseling wanneer je bepaalde woorden en uitdrukkingen die in betekenis op elkaar lijken verkeerd gebruikt. Dit kan immers leiden tot contaminatie. Er is sprake van contaminatie wanneer je twee woorden samenvoegt tot één geheel. Je kunt contaminaties verbeteren door een van de twee oorspronkelijke woorden te gebruiken.

Voorbeeld contaminatie

• Fout: De auto kost duur.
• Goed: De auto kost veel geld of De auto is duur.

Pleonasme en Tautologie

Ook wel de ‘dubbel-op-uitdrukkingen’ genoemd. Je kunt dan nog onderscheid maken in gedeeltelijke en volledige betekenisherhaling.

• We spreken van pleonasme als er sprake is van een gedeeltelijke betekenisherhaling.
• We spreken van tautologie als er sprake is van een volledige betekenisherhaling.

Voorbeeld pleonasme

• Fout: Hij voelt zich genoodzaakt u te moeten meedelen dat hij zijn deel van het verslag niet tijdig af heeft kunnen krijgen.
• Goed: Hij voelt zich genoodzaakt u mee te delen dat hij zijn deel van het verslag niet tijdig af heeft kunnen krijgen.

Voorbeeld tautologie

• Fout: Er zullen wel veel veranderingen plaatsvinden, want de opleiding gaat namelijk verhuizen.
• Goed: Er zullen wel veel veranderingen plaatsvinden, want de opleiding gaat verhuizen.

Barbarisme

Barbarismen zijn woorden of zinsconstructies die in de Nederlandse volksmond zijn geïntegreerd maar niet op één lijn liggen met de Nederlandse schrijftaal. Dit kan bijvoorbeeld komen doordat een bepaalde zin in een andere taal anders opgebouwd is. We kennen germanisme (Duits), gallicisme (Frans) en anglicisme (Engels).

Voorbeeld barbarisme

• Fout: De besprekingen nemen veel tijd. (anglicisme: to take much time)
• Goed: De besprekingen nemen veel tijd in beslag.

Stijlbreuk

Tijdens het schrijven van een zakelijke tekst kun je geen grotere fout maken dan een stijlbreukfout. Stijlbreukfouten komen tot stand doordat de spreektaal van mensen in de loop der jaren verandert. In een zakelijke tekst zal je een formele schrijfstijl moeten hanteren. Kijk dus uit met spreektaalwoorden.

Voorbeeld stijlbreuk

• Fout: Het lijkt me leuk deel uit te maken van het salesteam van Philips.
• Goed: Het lijkt me een uitdaging om deel uit te maken van het salesteam van Philips.

Conclusie

Nu we alle vormen van verkeerd woordgebruik hebben besproken ben je nu zelf in staat om de fouten uit je tekst te halen en te verbeteren. Zoals je hebt gelezen kan een fout al snel gemaakt zijn. Om toch serieus genomen te worden wanneer het gaat om een zakelijke tekst is het van essentieel belang om juist dit soort fouten niet te maken.