Waarom leren onder de koude douche zo goed werkt!

Ja: oefening baart kunst. En ja: overhoren werkt altijd. Die manieren van leren kennen we, en we worden ermee doodgegooid. Maar zijn er ook manieren om na één of tweemaal iets gelezen te hebben, het al te kunnen onthouden? Dat je met relatief weinig moeite, toch makkelijk je examenstof erin gestampt krijgt, zonder dat je een whizzkid bent? Het antwoord is: ja! Wanneer wij onze hersenen beter begrijpen dan geeft ons dat veel voordelen, zo ook voor het leren. Want wanneer wij eenmaal goed begrijpen hoe onze hersenen in staat zijn om dingen te onthouden, dan weten wij ook hoe we daar op moeten inspelen!

Hoe onthouden onze hersenen?

Hoewel over de specifieke details nog veel wetenschappelijke discussie is, is het al wel duidelijk dat het opslaan van informatie niet in één hersengebied aanwezig is. Sommige wetenschappers vergelijken het met een reeënpad in het bos: alles in het bos ligt in chaos maar wanneer een ree meerdere malen over een bepaalde route loopt, ontstaat daar een klein paadje. Wanneer deze route heel vaak wordt bewandeld, wordt het paadje steeds meer zichtbaar. Maar wanneer dit paadje niet meer wordt bewandeld, verdwijnt het vanzelf. In vergelijking met onze hersenen kan je het paadje zien als een serie moleculen en hersencellen die in een bepaalde volgorde gaan liggen, al zijn we nog niet in staat om op grond van deze volgordes te kunnen uitlezen voor welke informatie dat staat. Maar deze reeënpad-theorie verklaart wel waarom herhaling van informatie zo goed werkt: je houdt het paadje vers. Maar is er ook een manier om het paadje al meteen dik gedrukt in het bos te persen, terwijl de ree er maar één of tweemaal overheen is gelopen?

Zoals hierboven al genoemd, meerdere hersengebieden kunnen invloed uitoefenen op het opslaan van informatie. Bijvoorbeeld je olfactory bulb, die verantwoordelijk is voor het verwerken van reuk, en je visuele cortex kunnen dat doordat ze veel verbindingen hebben met je prefrontale cortex, het gebied dat een grote rol speelt bij je lange termijn geheugen. Maar je hebt ook een korte termijn geheugen, die gelokaliseerd zit in je zogeheten hippocampus. En dat kunnen we gebruiken bij het leren!
Hieronder vier gouden tips die jouw cijfers wellicht een flinke boost kunnen geven!

Gouden Tips

Een koude douche

Is het je wel eens opgevallen dat wanneer je naar een pretpark bent geweest, je de dag later vooral de afdaling in de achtbaan sterk in je herinnering hebt gehouden? Of je reis in Afrika: het is vooral de oog-in-oog ontmoeting die je had met die leeuw, die nog zo sterk in je geheugen gegrift staat. Maar waarom heb je juist die zaken wel zo goed onthouden en het kopen van de suikerspin of dat ontbijt in je safari-hotel niet?

Wanneer onze hersenen informatie binnen krijgen, beland deze eerst in je korte termijn geheugen: de hippocampus. Vanuit de hippocampus loopt een verdere verbinding naar je prefrontale cortex, vanwaar de opslag in je lange termijn geheugen begint. Maar lang niet alle informatie gaat van je hippocampus (korte termijn) naar je prefrontale cortex (lange termijn). Oftewel: je hersenen maken in je korte termijn geheugen een onderscheid tussen informatie, waarvan maar een deel naar je lange termijn geheugen wordt doorgesluisd. Dus als jij in staat weet te zijn om je hersenen hierin te beïnvloeden, dan kan jij er wellicht voor zorgen dat wat jij leest ook wordt doorgesluisd en op je lange termijn-geheugen wordt gezet!

Want wat hadden die afdaling in de achtbaan en die ontmoeting met de leeuw gemeen? Adrenaline! Dit hormoon, wat in zeer spannende situaties afgegeven wordt en je hele lichaam beïnvloed, is in staat om de informatie die op dat moment in je hippocampus bevindt, direct door te sluisen naar je prefrontale cortex. Oftewel: tijdens een adrenaline-stoot onthoud je (bijna) alles van dat moment voor de lange termijn!

Dus hoe kan je dit gebruiken tijdens het leren?

• Stap 1: Maak een korte samenvatting van die dingen die je echt niet in je hoofd gestampt krijgt
• Stap 2: print het uit en plastificeer het
• Stap 3: stap onder een koude douche (=gegarandeerde adrenaline stoot) en lees het hardop voor
• Succes gegarandeerd!

Hoogtevrees? Gebruik het!

Adrenaline is echter niet het enige wat die sluis van korte-lange termijn geheugen kan beïnvloeden. Angst is bijvoorbeeld ook zo'n factor! Nu is gebleken dat het ervaren van angst wordt gereguleerd vanuit de zogeheten amygdala, nog een gebied in je hersenen. Deze amygdala geeft signalen aan je hypofyse en bijnieren, voor o.a. de uitstoot van adrenaline, en signalen aan je hippocampus! Via deze beide paden wordt bepaald dat de informatie die je op dat moment binnen krijgt op je korte termijn geheugen, flink wordt doorgestuurd naar je lange termijn geheugen! In de praktijk blijkt dan ook dat wanneer mensen iets heel traumatisch hebben meegemaakt, ze zelfs hebben onthouden hoe het rook, welke kleren ze aanhadden, waar iedereen in de ruimte aanwezig was etc. Een paardenmiddel dus voor het leren!

Oftewel, weet jij iets van jezelf waardoor je makkelijk een angst-reactie teweeg kan brengen? Gebruikt het! Heb je bijvoorbeeld hoogtevrees, zoek dan direct die hoge plek op en stamp daar je woordjes.

Koop die ene unieke parfum

Hetzelfde verhaal geldt ook voor andere hersenen-gebieden die deze korte-lange termijn geheugen sluis kunnen beïnvloeden! Eén daarvan is bijvoorbeeld je olfactory bulb, waarmee je ruikt. Deze zit gelokaliseerd recht onder je prefrontale cortex en heeft er veel verbindingen mee!

Dus hoe kunnen we dit gebruiken tijdens het leren?

• Stap 1: koop die ene unieke geur
• Stap 2: spuit hem op tijdens het leren
• Stap 3: spuit hem nergens anders op!
• Stap 4: spuit hem nogmaals op tijdens het examen!

Ga voor dezelfde smaak

Begin je de feeling al te krijgen in onze redenatie? Pak hem dan ook meteen door voor smaak!

Bijvoorbeeld:

• Stap 1: koop een unieke smaak kauwgom
• Stap 2: kauw hem alleen tijdens het leren
• Stap 3: kauw hem tijdens het examen

Indien je de feeling inderdaad al hebt gekregen met deze manier van cognitief redeneren, dan besef je zelf waarschijnlijk ook dat dit op vele manieren gebruikt kan worden. Want ook je visuele cortex en je gehoorcentrum zijn sterk verbonden met je lange termijn geheugen en bieden veel invloed uit! Oftwel, krijg je je franse of duitse woordjes maar echt niet erin gestampt? Ga dan all in, en test alles uit: zelfde kleren / zelfde kauwgom / zelfde waterflesje / zelfde muziekje (even in jezelf zingen tijdens examen) / zelfde pennen / zelfde etui / speciale opvallende ring om je vinger (kleur) / zelfde rekenmachine / etc etc etc.

Of stap desnoods in de achtbaan met je spiekbriefje!