Scriptie, hoe schrijf ik die?

De meeste studenten die iets willen of moeten schrijven (bijvoorbeeld voor de studie die wordt gevolgd), denken dat het zitten schrijven achter het bureau het 'echte' schrijven is. Het, met een juiste schrijfhouding, zitten achter een bureau is op zich wel een heel belangrijke activiteit die bij het serieuze schrijfwerk hoort. Er komt echter veel meer bij het schrijven kijken. Een juiste schrijfhouding lijkt voor velen, jammer genoeg, slechts een onbelangrijk onderdeel van het schrijfproces te zijn. Het echte schrijfproces, voor bijvoorbeeld een scriptie of essay, bestaat (naast een juiste schrijfhouding) uit verschillende onderling met elkaar verbonden zeer belangrijke stappen.

Schrijfproces

Een eenzijdige selectieve aandacht voor de schrijfopdrachten kan volgens wetenschappers tot een blokkering van het schrijfproces leiden. Het begint al op het moment dat er gekozen moet worden voor een onderwerp. Bij het kiezen van een onderwerp is feitelijk het schrijfproces al begonnen.

Eerste fase in een schrijfproces

Het schrijven begint altijd met het kiezen van een onderwerp. Het kiezen van een onderwerp is feitelijk de eerste fase in het schrijfproces. Het begin van een scriptie/essay begint dus met de bepaling van het onderwerp. Het eindresultaat wordt altijd bereikt bij het uitvoeren van tien logische, maar wel onderling met elkaar verbonden, stappen.

Schrijftunnelvisie

Het schrijven van een scriptie/essay bereikt pas echt het einde als er tien stappen volledig zijn uitgevoerd. De tien stappen zijn heel logisch en volgen elkaar, in een vloeiend en natuurlijk proces, min of meer op. Soms merken schrijvers onderweg in het schrijfproces een hapering en dan is het beste terug te keren naar een vorige stap. Veel schrijvers hebben soms weleens last van een tunnelvisie (zitten vast)en moeten zich dan weer even heroriënteren vanaf het moment dat het schrijfproces nog goed ging.

De tien stappen

De meest herkenbare stappen in het schrijfproces van een scriptie/essay zijn:

1. kiezen van een onderwerp
2. afbakening van het onderwerp
3. hoofdthema of vraagstelling vaststellen
4. informatie verzamelen
5. aantekeningen maken
6. concept opzet van het te schrijven onderwerp
7. de schrijfproductie
8. geschreven teksten bewerken
9. afronding schrijfproces
10. inleveren van het geproduceerde schrijfwerk

Onderwerpkeuze

Kies altijd een interessant onderwerp. Het moet wel een onderwerp zijn dat bij de schrijver past en de interesse van de schrijver heeft. Een te kiezen onderwerp moet dus bijvoorbeeld voldoen aan een positieve toetsing van:

• haalbaarheid
• moeilijkheidsfactor van het onderwerp
• aanwezigheid van informatie
• noodzakelijke begeleiding
• interesse voor het onderwerp

Ontbreekt één van deze elementen, dan zal het schrijfproces negatief worden beïnvloed.

Valkuil bij onderwerpkeuze

Kies vooral een onderwerp dat de interesse heeft, maar weer niet een onderwerp waar bij de schrijver een zeer uitgesproken mening over bestaat. En kies evenmin een onderwerp waar een sterke emotionele band mee bestaat. Deze onderwerpen zijn in de praktijk vaak zeer moeilijk te gebruiken. De weergave van het onderwerp moet immers min of meer een objectieve weergave zijn en geen persoonlijke mening of weergave van een persoonlijk gevoel. De persoonlijke inbreng beperkt zich bij het schrijven vooral tot de keuze en de bewerking van het te beschrijven onderwerp.

Afbakening van het onderwerp

Het moeilijkste voor iedere schrijver is de afbakening van het gekozen onderwerp. Het gekozen en te beschrijven onderwerp moet zich beperken tot een specifiek gebied. Een scriptie/essay heeft immers altijd een beperkt aantal pagina's. Het vervelende voor iedere schrijver is dat sommige onderwerpen te uitgebreid zijn. Het gevolg is dat de schrijver het onderwerp nooit kan behandelen in het beperkte aantal pagina’s. Vooral niet als het gaat om de beschikbare pagina’s voor een scriptie/essay. Overigens zijn er ook onderwerpen die te vaag zijn om er iets mee te kunnen beginnen. Daarom zullen de meeste schrijvers, bij de meeste onderwerpen, een beperkt deelgebied van het gekozen onderwerp moeten uitzoeken.

Hoofdthema of vraagstelling vaststellen

Als de schrijver bij deze stap aangekomen is dan kan er een hoofdthema of een vraagstelling worden geformuleerd. Een student heeft geleerd dat een scriptie/essay nooit een opsomming van feiten is. De feiten moeten altijd worden verwerkt in een betoog. Om materiaal over een bepaald onderwerp te kunnen verwerken is Een rode draad kan de schrijver helpen bij het formuleren van het onderwerp of de vraagstelling.

De rode draad

De rode draad bij de formulering van het onderwerp of vraagstelling, is de positieve beantwoording van een aantal vragen. Het zijn bijvoorbeeld vragen als:

• 'Waar gaat het eigenlijk over?'
• 'Wat wil de schrijver beweren?'
• 'Wat is de vraag die de schrijver wil beantwoorden?'

Een rode draad of een vraagstelling helpt de schrijver lijn te brengen in het 'verhaal' en daarnaast bevordert de hulp van een rode draad het schrijfproces. Bij het uitwerken vaneen thema neemt ook de leesbaarheid van de scriptie/essay toe.

Informatie verzamelen

Door informatie te verzamelen, bespaart de schrijver zich gaande het schrijftraject veel tijd. Ook docenten, medestudenten en de medewerkers van de bibliotheek, kan een schrijver helpen om de juiste en bruikbare informatie te zoeken en te vinden. Noteer de namen van de auteurs en waar de publicaties zijn gevonden. Ook dit bespaart later veel tijd.

Aantekeningen maken

Door aantekeningen te maken, bespaart de schrijver zich gaande het schrijftraject kostbare tijd. Het gedachteloos copieren van informatie levert niet het voordeel op dat er van wordt verwacht. Noteer altijd de juiste namen van de auteurs en waar de publicaties zijn gevonden. Ook dit bespaart tijdens het komende schrijfproces tijd.

Concept opzet van het te schrijven onderwerp

Het vooraf bedenken over wat de inhoud van de scriptie/essay moet zijn en hoe de inhoud in grote trekken moet worden opgezet, is een belangrijk onderdeel van de tien stappen. Dat er rekening gehouden moet worden met de voorschriften van de opleiding is daarvan een logisch gevolg. Denk maar aan de wensen over de:

• inleiding,
• vraagstelling,
• weergave materiaal,
• antwoord op de vraag
• afronding.

Hoe een betoog kan worden opgebouwd is ook te leren van de schrijfproducten van andere studenten. Een goed hulpmiddel is ook om de opzet van de scriptie/essay te bespreken met anderen. Op deze wijze wordt het in ieder geval duidelijk of de inhoud helder is en ook of het inhoudelijk goed overkomt wat de schrijver feitelijk wil beweren. Soms moet er eerst een goedkeuring, van de opzet van de scriptie/essay, door de opleiding gegeven worden, alvorens inhoudelijk met de scriptie/essay verder kan worden gegaan.

De schrijfproductie

De schrijfproductie begint met het schrijven van stukjes tekst. Als een schrijver goed in het onderwerp zit, dan komen de invallen vanzelf. Door eerst invallen (steekwoorden) te noteren, die daarna bewerkt kunnen worden, vordert de schrijfproductie automatisch. Onvolkomenheden kunnen in de volgende stap door de schrijver zelf, of op aanwijzing van een medelezers of studiebegeleider aangepast worden. Als een schrijver vast loopt, dan is het raadzaam om even iets anders te gaan doen. Dit is iets anders dan uitstellen of pas beginnen als de 'deadline' in zicht is. Vermijd deze riskante strategie, die ook nog eens in de persoonlijke omgeving grote spanningen kan veroorzaken.

De geschreven teksten bewerken

De redactie aan de eerste versie zal een volgende controleversie opleveren. Een versie met:

• minder fouten,
• betere formuleringen
• duidelijkere redeneringen.

Laat altijd anderen de voorlopige versies lezen. Vergeet niet dat het commentaar van anderen op het schrijfproduct, de schrijver helpt bij de redactie van de geschreven tekst. Kritiek op de tekst is nooit kritiek op de schrijver. Onthoudt dit belangrijke gegeven en maak gebruik van de kritische opmerkingen om een versie te verbeteren.

De afronding van het schrijfproces

Voor ieder schrijfproduct gelden bepaalde normen en beschikbare tijd. Door vooraf een tijdsplanning te maken, kan er feitelijk geen tijdnood ontstaan en kan het eindproduct worden ingeleverd. Een eindproduct dat in eerste inschatting voldoet aan de zelf opgelegde criteria.

Het inleveren van het geproduceerde schrijfwerk

lees zelf en laat het eindproduct ook goed lezen door een ander. Controleer of de criteria van de opdrachtgever (opleiding) ook in het schrijfproduct (scriptie/essay) terug te vinden is. Dan pas is het gereed om ingeleverd te worden. Vergeet niet dat een lezer/beoordelaar altijd vragen of opmerkingen zal hebben.