Dichtertje - Nescio – Boekverslag

De Uitvreter, De Titaantjes en Dichtertje: drie prachtige twintigste eeuwse novelles van de schrijver Nescio, pseudoniem voor Jan Hendrik Frederik Grönloh. De bundel wordt door menig scholier gelezen en wordt door vele literatuurdeskundigen zeer gewaardeerd, ook al was de kritiek in Nescio's tijd een stuk groter. Het zijn drie onafscheidelijke novelles die iedereen een keer gelezen moet hebben. Deze samenvatting kan steun geven bij het lezen van het boek, maar ook bij het maken van een verslag.

Titelbeschrijving

Nescio [Jan Hendrik Frederik Grönloh], De uitvreter, De titaantjes, Dichtertje. Nijgh & van Ditmar. 's Gravenhage, 198625 [1933].

Inhoudsweergave 'Dichtertje'

Eduard, het dichtertje, is een man die veel schrijft over allerlei dingen in zijn leven. Hij dicht zijn hele leven aan elkaar zonder ook maar een periode in zijn leven te hebben wanneer hij niet dicht. Hij schrijft dan over zaken die gebeuren in zijn leven, zoals in zijn liefdesleven.

Men noemt Eduard Ee. Ee werkt op kantoor als kantoorbediende en heeft grote idealen zoals ooit een groot dichter te worden, wat hem voor een deel lukt, maar niet zoals hij dat zou hebben gewild. Eduard was getrouwd met Coba, waarover hij aan een stuk door romantische, uitgebreide en liefdevolle gedichten maakt. Na een jaar getrouwd te zijn, krijgen ze een dochter, Bobi genaamd.

Het was een gelukkig gezin. De relatie tussen Eduard en Coba was erg goed en ze leidden een goed leven met een goed betaalde baan. Coba hielp Eduard zijn gedichten en poëtische kunsten te verbeteren. Hoewel hun huwelijk erg goed was, zag Eduard vaak meisjes lopen waarnaar hij erg verlangde. Maar Coba had eveneens verlangens naar andere mannen, zoals een man die ze op een terras ontmoet had, ook al probeerde ze deze gevoelens weg te stoppen.

Dora, die de zus van Coba was, had ook speciale gevoelens voor het dichtertje Eduard, wat onder andere door zijn volgens haar prachtige dichtkunsten kwam. Penning, een jeugdvriend van Eduard, vertelde Eduard dat hij verliefd was op Dora en met haar wilde trouwen. Eduard vertelde dit aan Dora, terwijl hij stiekem ook verliefd was op haar, terwijl hij dit zelf nog niet wist. Dora wees Penning af en ze verliet het huis van Eduard, waar ze het gesprek hadden gehad. Toen ze thuis was verlangde ze terug naar Eduard, want in het gesprek dat ze hadden gehad, had Eduard Dora's hand gepakt, wat ze erg fijn vond. Dora ging terug naar Eduard en ging met hem nar bed.

Vervolgens treffen vrienden Eduard naakt aan in zijn huis, geheel gek geworden was hij. Uiteindelijk overlijdt dichtertje. Zijn boek dat hij voor zijn dood nog geschreven had, werd een bestseller.

Aspecten 'Dichtertje'

Tijd

De verteltijd van Dichtertje bedraagt 43 pagina's. De vertelde tijd daarentegen is langer, namelijk ongeveer vijf jaar, wat weer een schatting is vanwege gebrek aan tijdsaanduidingen. Doordat de verteltijd korter is dan de vertelde tijd, is er sprake van een tijdsverdichting. Er zijn slechts enkele passages waarbij sprake is van een tijdvertraging

Opnieuw is er sprake van een discontinu vertelswijze. Het verhaal is chronologisch en eveneens 'Ab ovo'.

Ruimte

De ruimtebeleving is erg subjectief vanwege de poëtische, ruimtelijke passages, die gekoppeld kunnen worden aan de gemoedstoestand van de personages. Deze passages voegen zeker iets toe aan het verhaal.

Vertelperspectief

In tegenstelling tot de uitvreter en de titaantjes, waar er sprake was van een ik-verteller, is er in dichtertje sprake van een auctoriale verteller, ook wel een alwetende verteller. Om precies te zijn is de verteller impliciet auctoriaal, wat betekent dat hij zich niet direct richt tot de lezer.

Mijns inziens is de verteller erg betrouwbaar. Ik zie geen aanwijzingen dat dit niet het geval is.

Personages

Eduard:
Eduard, afgekort tot Ee, is het dichtertje. Zijn hele leven staat in het teken van dichten. Hij is getrouwd met Coba, waarover hij geregeld gedichten en poëtische teksten schrijft. Eduard is een nette, fatsoenlijke man. Zijn ideaal is om een beroemd dichter te worden. Eigenlijk wil hij niet per se een goed dichter worden, maar het verlangen naar een subliem gedicht is er wel. Eduard is zeker een round character.

Coba:
Coba is de vrouw van Eduard. Zij helpt hem bij het schrijven van zijn gedichten. De relatie tussen Eduard en Coba is erg goed, hoewel de beiden wel verlangen naar anderen.

Bobi:
Bobi is het dochtertje van Eduard en Coba.

Dora:
Dora is de zus van Coba. Eduard gaat vreemd met Dora.

Motieven en symbolen

Het verlangen naar een ander is in dit verhaal een motief. Beiden, Eduard en Coba, verlangen naar een ander, maar vinden tegelijkertijd dat ze elkaar trouw moeten blijven, wat een dilemma wordt.

Ook het dichten is een motief. Dichten wordt in dit boek als iets erg belangrijks weergegeven, omdat Eduard eigenlijk zijn hele leven aan elkaar dicht.

Thematiek

Het thema is het boek is 'het bereiken van idealen'. Dit is sowieso een onderwerp waar de uitvreter en de titaantjes ook grotendeels over gingen. Nescio heeft veel over dit onderwerp geschreven. Het is Eduard uiteindelijk niet gelukt om zijn ideaal, groot dichter te worden, te bereiken, alhoewel zijn boek ná zijn dood een bestseller werd.

De titel is gemakkelijk te verklaren. Het boek gaat namelijk over een dichter, Eduard, die uiteindelijk heel klein blijkt te zijn. Daarom heeft Nescio waarschijnlijk gekozen voor het verkleinwoord.

Stijl

De stijl is weer identiek aan de stijl van de uitvreter en de titaantjes.

Auteur

Nescio, wat een pseudoniem is voor Jan Hendrik Frederik Grönloh, is geboren op 22 juni 1882 in Amsterdam en is gestorven op 25 juli 1961 in Hilversum. Zijn pseudoniem stamt uit het Latijn en betekent 'ik weet het niet'. Nescio is opgegroeid in Amsterdam als zoon van Jan Hendrik Frederik Grönloh en Martha Maria van der Reijden. Zijn vader was winkelier en smid. Nescio rond de lagere school af en gaat studeren aan de HBS aan de Mauritskade te Amsterdam. Ook doet hij de Openbare Handelsschool aan de Keizersgracht.

Ook werkte Nescio mee aan de kolonie 'Tames', mede opgericht door Frederik van Eeden. Deze idealistische poging tot afzetting tegen de maatschappij wordt uiteindelijk als mislukt beschouwd. In 1906 trouwde Nescio met Aagje Tiket, waarmee hij vier dochters kreeg. In 1911 publiceerde hij zijn eerste verhaal, de uitvreter. Daarna volgden nog vele andere werken. De uitvreter, de titaantjes en dichtertje kunnen worden beschouwd als een reflectie van de mening die Nescio had tegenover de maatschappij. Dit is een duidelijk naar voren komend autobiografisch element. Ook is zijn stijl erg typerend. Je kunt het vrij snel herkennen.

Recensies

Toen Nescio zijn eerste boek 'de uitvreter' publiceerde, viel dat niet in goede aarde bij de literatuurrecensenten. De recensenten vonden het taalgebruik te plat en vonden het boek niet literair genoeg. Langzamerhand begonnen de recensenten steeds enthousiaster op Nescio's boeken te reageren, zowel over zijn oude boeken als nieuwe boeken.

Tegenwoordig vinden literatuurliefhebbers de boeken van Nescio subliem. Het is daarom ook dat 'de uitvreter','de titaantjes' en 'dichtertje' bijna standaard voorkomen in het middelbare schoolprogramma. Soms wordt gezegd dat deze bundel een van de mooiste teksten is die de Nederlandse literatuur kent, wat de literatuurliefhebbers in de tijd dat Nescio leefde, nooit zouden hebben gezegd.