Arthur Japin: de Overgave, samenvatting en vedieping

De Overgave, geschreven door Arthur Japin, is een deels op historische feiten gebaseerd verhaal. Het verhaal draait om de eenzame (oudere) pioniersvrouw Granny Parker. Zij vertelt over de dag waarop haar familie werd aangevallen door een gewelddadige indianenstam. Zij overleeft de aanval en houdt hoop ooit haar geliefde kleindochter terug te vinden. Het verhaal staat samengevat en aangevuld met een verdieping over terugkerende thema's in de boeken van Japin.

• Auteur: Arthur Japin
• Titel: De Overgave
• ISBN: 978-90-295-8640-5
• Druk: 24e druk (2012)

Samenvatting Arthur Japin de Overgave

Deel een – De prijs van grond

Quanah, de laatste leider van de Comanche indianen, bezoekt Granny Parker. Voordat hij arriveert blikt Granny Parker terug op haar verleden.

Verleden
De Parkers trekken samen met de families Kellog en Plummer naar Texas om daar grond te koloniseren. Het gebied werd oorspronkelijk bewoond door Comanches, een gevreesde indianenstam. De families bereiken Texas en stichten aldaar Fort Parker. Silas en James, de zonen van John zijn getrouwd met Lucy en Martha, de dochters van Granny. Martha krijgt een dochtertje, Cynthia Ann, dat komt te overlijden. Als Silas en Lucy een dochter krijgen noemen ze haar ook Cynthia Ann als een eerbetoon.

De reis blijkt enorm zwaar, maar door het harde werken in het fort hebben de pioniers het toch niet al te slecht. Het enige gevaar dat op de loer ligt, zijn de Indianen. Granny ziet ze echter (nog) niet als onmenselijke vijanden. De Indianen hebben zich nog niet laten zien.

Granny ontmoet Holland Coffee, een handelaar die de taal van de Indianen spreekt en stelt voor samen met ze te werken om strijd met de indianen te voorkomen. Daarnaast blijkt dat de Mexicanen zich eveneens willen vestigen in Texas, een groot probleem voor de Amerikanen. Wanneer de Mexicanen naderen blijkt dat zij een bondgenootschap gevormd hebben met de Indianen. De Parkers en families vluchten en keren terug wanneer de Amerikanen de twee vijanden hebben verslagen. Het fort is vernield en herstelwerkzaamheden volgen.

Aanvankelijk lijken de Indianen de families helemaal met rust te laten. Op 19 mei 1836 vallen de Comanches echter toch onverwachts aan. Een groot deel van de kolonisten komt daarbij om het leven. Granny wordt door de Indianen bruut verkracht en zwaar gewond achtergelaten. Rachel en Cynthia Ann worden door de Indianen meegenomen en keren niet terug. John en Silas overlijden. Lucy, James en Martha en een deel van de kinderen weten de dans te ontspringen. Granny en de overige overlevenden vluchten naar een andere nederzetting, die van de Tinnins.

Deel twee – Zaad in de winter

Quanah is inmiddels gearriveerd in het heden en vertelt Granny dat de Indianen voor een groot deel uitgeroeid zijn door de Amerikaanse regering en compleet in het nauw gedreven zijn. Ze zullen zich gezamenlijk moeten overgeven. Granny reageert bot op hem en is vervuld van Indianenhaat. Samen blikken zij terug op elkaars verleden.

Verleden
In de Tinnins nederzetting worden Granny en de andere vrouwen verweten dat ze met de Indianen gemeenschap hebben gehad, ook al was dat onvrijwillig. Verbaasd over de plotselinge haat trekken ze door naar de volgende nederzetting, die van de familie Grimes. Lizzie, het zusje van Martha, wordt teruggevonden bij een andere stam, die haar tegen veel losgeld vrijlaat. Granny herinnert zich Holland Coffee en besluit zijn hulp in te roepen om haar kleinkinderen terug te vinden. Ze vinden een spoor van Rachel, een dochter van Martha, maar weten haar toch niet te vinden. Eind november 1836 trekt ze met James naar Columbia, waar het eerste Texaanse congres plaatsvindt.

Na een tijd krijgen ze bericht dat de Comanches een jonge blanke vrouw te koop aanbieden. Eind februari 1838 komt Rachel bij haar familie terug. Rachel blijkt twee kinderen te zijn kwijtgeraakt en is flink verward. Op aanraden van Holland Coffee schrijft Rachel haar trieste verhaal op. Holland Cofffee wil er een pamflet van maken, om te zorgen dat de mensen meer begrip krijgen voor de vrouwen die door de Indianen zijn verkracht. Rachel schrijft haar hele verhaal op. De vrouwen worden weer regelmatig lastig gevallen en zelfs met de dood bedreigd. Rachel is enorm verzwakt door haar leven bij de Indianen en sterft in de winter. Granny trekt samen met Holland Coffee naar Houston. Daar hoort ze dat haar kleindochter Cynthia Ann gezien is in de buurt.

Deel 3 God’s adem

Granny probeert moeite te doen om Quanah te haten. Maar ze heeft ook begrip voor de Indianen die steeds door de blanken zijn verdreven. Ze verkeert in enorme tweestrijd.

Verleden
Zebediah Grime, de oudste zoon van de familie Grimes, komt Granny Parker opzoeken. Hij vertelt dat hij een vrouw heeft gevonden die wellicht Cynthia Ann zou kunnen zijn. Zebediah blijkt gelijk te hebben. Cynthia Ann was getrouwd met een Indiaan, Peta Nocona, die door blanken is vermoord. Ze heeft ook een dochtertje, Topsannah. Haar zoon van negen heeft ze ook bij zich, Quanah, maar deze ontsnapt aan de blanken.

Granny’s kleindochter gedraagt zich nu als een Indiaan. Ze is de Engelse taal compleet verleerd. Granny probeert haar kleindochter weer terug te brengen in de 'beschaafde' blanke wereld en geeft haar les. Granny en Cynthia Ann trekken naar Austin. Granny zoekt gouverneur Sam Houston op, die ze vijfentwintig jaar daarvoor heeft leren kennen. Cynthia Ann probeert te ontsnappen, maar wordt opnieuw gevangen genomen. Cynthia Ann onderneemt vanaf dat moment geen vluchtpogingen meer en ziet in dat zij haar leven tussen de Amerikanen zal moeten voortzetten. Wanneer Granny ziek wordt besluit Cynthia Ann zelf medicijnen te maken, aangezien die door een conflict nergens verkrijgbaar zijn. Dit is een truc die zij geleerd heeft bij de Indianen. Topsannah sterft opeens aan een longontsteking en Cynthia Ann stopt daarna uit verdriet met eten en sterft ook.

Heden
Granny is woedend op Quanah omdat zij altijd alle ellende heeft moeten beleven. Quanah vertelt dat hij nooit geaccepteerd werd door de andere Indianen omdat hij blank was en niet in de stam is geboren. Granny beseft dat de situatie die Quanah heeft meegemaakt eigenlijk niet veel verschilt van de hare. Granny schenkt Quanah een tekening die Cynthia Ann als kind voor haar gemaakt heeft. Daarna rijdt Quanah weg en geeft zich over. Het is dan gewoonte om je paard te doden, maar Quanah kan dat niet aan. Hij geeft zijn paard een klap, waarna het wegvlucht. Als ze het paard weg zien stuiven, zegt hij: ‘Kijk dáár gaat de geest van de Comanche.’

De belangrijkste karaktereigenschappen van het personage

De Fort Parker slachtpartij en eigenlijk de gehele Indianenoorlog in de Verenigde Staten geniet in Nederland weinig bekendheid. Wie echter dieper de geschiedenis induikt en verhalen over de verschillende Indianenstammen (Comanche, Apache etc.) leest, merkt al gauw dat de oorlogen die daar bevochten zijn, wreed en meedogenloos waren.

Arthur Japin vond zichzelf geboeid door dit onderwerp en besloot een roman te schrijven. Als bouwsteen voor zijn verhaal koos hij het Fort Parker drama aangezien dit een slachtpartij is geweest die in de meeste Amerikaanse geschiedkundige boeken voorkomt. Fort Parker werd opgebouwd in 1835 nadat het in 1833 door de Parkers als land geclaimd werd, die vanuit Illinois door middel van ossenwagens naar Texas trokken om daar hun land te bebouwen.

Het hoofdpersonage in de Overgave is een vrijwel onbekend element in het befaamde verhaal. Hier heeft Japin aan de ene kant profijt van gehad; immers, hij kon naar hartenlust over Granny Parker en haar karakter schrijven. Anderzijds, door het gebrek aan (officiële) bronnen, was het ook voor hem lastig belangrijke momenten uit haar leven te documenteren. Zo is bijvoorbeeld haar overlijdensdatum onbekend. Door het gebrek aan deze informatie kan men nooit voor 100 procent weten hoe de echte Granny Parker was. Japin heeft dus, op basis van zijn eigen kennis en op basis van enkele bronnen getracht ‘zijn’ eigen Granny Parker te fabriceren. Een beschrijving van ‘zijn’ Granny Parker is hieronder te bevinden.

Aangezien Granny Parker verschrikkelijke dingen meegemaakt heeft, is haar karakter voornamelijk door die gebeurtenissen tot stand gekomen. Er is een duidelijk verschil in haar karakter voor de Indianenaanval en daarna. We beginnen dus min of meer chronologisch.

Aan het begin van het verhaal wordt Granny Parker geïntroduceerd, het boek is geschreven vanuit haar perspectief waardoor men vanaf het begin haar manier van denken overgeleverd krijgt. De eerste pagina’s beschrijven de taaiheid van Granny Parker en hoe zij zich weinig aantrekt van de mensen om haar heen (zie onderstaand citaat). Haar dorpsgenoten vragen vaak naar haar verleden, maar antwoorden doet ze nooit echt hierop. Ze is gesloten en heeft geen behoefte aan contact. Dit heeft waarschijnlijk te maken met het feit, dat zij tijdens haar leven veel teleurstellingen te verwerken had endit niet steeds wil herhalen (Zoals ze in deel twee tegen de Comanche leider Quanah zegt).

‘ ‘Die ouwe is keihard,’ zeggen ze. Ze bedoelen het als compliment. Taai zijn is hier een verdienste. Ze prijzen mij gelukkig, alleen omdat ik er nog ben. Volhouden werkt ontzag. Overleven dwingt respect af. Ze benijden me omdat ik nooit klaag. Als je zo oud bent als ik kun je met twee dingen nog bewondering oogsten: niet zeuren en doorademen.’ (Granny vertelt over de dorpelingen en over zichzelf)

Uit deze passage aan het begin van het verhaal blijkt al dat Granny Parker veel heeft meegemaakt, we weten echter nog niet precies wat. In het eerste hoofdstuk komen nog meer typerende eigenschappen van Granny Parker naar voren. Ze is in een streng christelijke familie opgegroeid, waar zij zelf overigens niet geloofde. Als gevolg daarvan zette ze zich af tegen haar autoritaire vader. Granny Parker heeft een koppig karakter wat later in het verhaal terugkomt wanneer zij mensen moet vertrouwen. In onderstaand citaat zien wij dat zij al koppig is op jonge leeftijd.

‘Natuurlijk begreep ik dat wij zondigden. Dat maakte het alleen maar aantrekkelijker. Soms deden we het gewoon in huis, terwijl mijn vader en moeder in de voorkamer zaten en dachten dat we uit de Bijbel lazen. Stiekem wilde ik eigenlijk wel dat ze ons zouden betrappen, zodat ze zouden begrijpen dat ik anders was, vrijer was, dat ik hun angsten niet deelde, dat ik dorst te doen wat ik wilde, ik wel, dat ik mijn lichaam durfde te geven waar het om vroeg, mijn hart waarnaar het zo verlangde. ‘ (Granny over en met Richard)

In het dorp waar zij opgroeide zag zij als klein meisje een olifant, Old Bet. De manier waarop het dier bewoog, onverzettelijk en sterk, vond zij prachtig en een belangrijke houding voor later. De kalmte waarop het dier zich niks aantrok van alle mensen zag zij als iets majestueus. Dit streven dat zij als klein meisje had, blijkt later, als we de dorpsgenoten van Granny geloven, te zijn uitgekomen. Ze heeft een sterke persoonlijkheid en trekt zich van niemand wat aan.

Naast de koudere karaktereigenschappen van Granny Parker, die overigens, doordat zij een verandering ondergaan als een secundaire lijn door het boek lopen, kent zij ook vele warmere eigenschappen. De warmere eigenschappen hebben met name betrekking op haar familie, echtgenoot en in het bijzonder haar kleinkind Cynthia Ann. Zij zijn de redenen dat Granny Parker blijft volhouden met het opspeuren van haar verdwenen familieleden na de slachtpartij en waar zij waarschijnlijk haar doorzettingsvermogen aan te danken heeft.

‘Des te beter,’ zei ik, ‘want mensen die mij vragen de zoektocht naar mijn eigen bloed op te geven, al was het om mijn ziel te redden, daar wil ik niet bij horen!’ (Granny vertelt James (zoon van John’s eerste huwelijk) dat zij altijd op zoek blijft naar haar kleinkinderen en dat niemand haar kan stoppen)

Haar familie, of eigenlijk families, zijn onlosmakelijk met Granny verbonden. Zij beschikt samen met haar man John als enige over leiderschapskwaliteiten en zorgt bijvoorbeeld dat er voldoende eten is tijdens de tocht naar Texas. Ze voelt zich verantwoordelijk en is zorgzaam voor haar familie zoals we hieronder zien:

‘Onze handen lagen door het veldwerk zo open dat wij de pannen alleen konden aanpakken als we onze wonden met repen katoen omwikkelden. Zo had iedereen iets en niemand deed daar moeilijk over. Het moest immers gebeuren. De veiligheid van onze kinderen hing ervan af.’ (Granny over het opbouwen van het Fort)

Wel moet opgemerkt worden dat de zorgzame kant van Granny Parker na de aanval verdwijnt; zij bekommert zich niet meer om mensen en is erg op zichzelf. Haar oude zorgzame kant keert weer terug op het moment dat zij haar kleindochter terugvindt. Ze verzorgt Cynthia Ann zoals ze dat vroeger deed.

Granny Parker toont zich ook als lieve vrouw. Dit komt vooral tot uiting in de passages die zich met haar tweede man, John, afspelen. Dit is niet alleen voor zijn dood het geval, maar blijkt ook jaren later, nadat hij op brute wijze vermoord is. Hieronder staat dat beschreven.

‘John en ik liggen in elkaars armen onder de struik met de kelken naar de kolibries te kijken. We houden ons doodstil om ze niet af te schrikken, maar iedere keer als er een komt aangevlogen, stoten we elkaar aan en piepen van plezier’. (Granny en John hebben eindelijk een rustmoment nadat zij maandenlang het Fort hebben opgebouwd)

‘Intussen dacht ik maar de hele tijd aan John en aan dingen die wij samen hadden meegemaakt, mooi, lekker, zwaar, en mijn liefde voor hem bracht ook mijn liefde voor anderen weer tot leven...’ (Granny over John nadat hij is overleden bij de aanval op 19 mei 1836)

Welke visie(s) op het leven en de wereld heeft het hoofdpersonage?

Wanneer wij Granny Parker als hoofdpersoon zouden beschrijven blijft na het lezen van het boek voornamelijk het gevoel over dat zij een oude taaie vrouw met een wrok is. Dat deze gedachte over haar doorwerkt in ons geheugen komt voornamelijk door de toon van het verhaal; het is kil en kort beschreven. Dit komt omdat het verhaal vanuit Granny Parker’s eigen standpunt wordt verteld. Aangezien zij zelf in het ideaal gelooft van een taaie vrouw, zou het vreemd zijn wanneer haar herinneringen aan het verleden haar zouden tegenspreken. De passages waarin het zelfs haar teveel wordt, worden ook niet uitvoerig besproken (zie hieronder), zij ziet dit als een soort teken van zwakte. De gebeurtenissen zijn het belangrijkste in een roman en daarom bevinden deze zeldzame momenten waarin zij haar houding verliest, zich niet in de hoofdlijn van het verhaal. Deze gebeurtenissen blijven dus niet in ons geheugen achter.

Wat ben ik, versteend als een fossiel? Natuurlijk hebben we gehuild! We hebben elkaar gekust en vastgehouden. ‘ (Granny blijkt ‘emotioneel’ wanneer zij Cynthia Ann terugvindt)

Korte zinnen komen in het boek veel voor, in tegenstelling tot bijvoorbeeld een Vaslav waar Japin ervoor kiest uitvoeriger details van landschappen te beschrijven. Een gedachte achter dit verschil zou kunnen zijn dat de hoofdpersonen op sommige punten geheel verschillend zijn. Granny Parker is een vrouw die beweert alleen te kunnen overleven door hard te zijn en niet te zeuren. Vaslav daarentegen is veel meer gericht op de natuur en in het bijzonder dieren om hem heen, een reden dat hij ook geen vlees of vis eet.

Wel is opgevallen dat Granny Parker meerdere fases in haar eigen vertelde verhaal doormaakt. Voor de aanval van de Comanche Indianen op Fort Parker, klinkt zij namelijk alles behalve negatief over ze. Dit verandert wanneer zij en haar familie op gruwelijke wijze worden aangevallen door de Indianen.

‘Net als ik kenden de Comanche de bloemen die bloeiden tussen de scheuren van de opengebarsten aarde. Zij hielden van de vlakten zoals ik ervan hield. Ze wisten van ons bestaan en lieten ons met rust. Door de tirade van James kreeg ik bijna behoefte voor dat volk op te komen, maar ik hield me in en liet de kinderen gaan.‘ (Granny over de Comanche, voor de aanval)

Jaren later na de aanval spreekt zij met de leider van de Comanche:
‘Als hij dacht dat ik me nog een keer zou laten verjagen van het terrein waarop ik me met man en macht verschanst heb dan heb ik nog een verrassing voor hem! Met korte driftige halen wrijf ik het bloed terug naar mijn bovenbenen en hijs me overeind, zodat ik ook in oog sta met die Indianen.’ (Granny over Quanah voor zij het verleden bespreken)

Hieruit blijkt wel degelijk dat haar wereldvisie is veranderd na de aanval. Waar wij in het begin van het verhaal een vrouw zagen die open stond voor andere denkwijzen, is dit halverwege het verhaal enorm veranderd. Het is een radicale omslag die echter niet aanhoudt tot het einde van het verhaal. Wanneer zij haar achterkleinzoon beter leert kennen zien wij dat zij steeds meer generaliseert ten opzichte van de Indianen en deels weer bij haar oude visie terechtkomt.

‘Hij zei dat dit was vanwege mijn blanke bloed en omdat mijn moeder het volk verraden had door bij ons weg te lopen. “Als iemand als zij jou al niet genoeg waard vond om te zorgen,” zei hij, “waarom wij dan wel?” Kort daarna werden deze woorden mij door iedereen nageroepen.’ Dat spijt me,’ zeg ik. Het is eruit voor ik er erg in heb.’ (Hierin spreekt Quanah over zijn jeugd en verontschuldigt Granny zich)

‘Nou goed, je vergeeft of iets wat daarvoor door moet gaan, prachtig allemaal, en dan?’ (Granny en haar overgave)

De titel, ‘de overgave’, valt ook in bovenstaande theorie te plaatsen. De tegenwoordige tijd in het verhaal (waarin Granny met Quanah over het verleden praat) laat ook zien dat Granny worstelt met zichzelf. Zij stelt zichzelf eerst oppervlakkig en terughoudend op tegen deze indringer. Wanneer zij echter steeds meer van het verleden terugroept, merkt zij dat Quanah en zijzelf helemaal niet veel verschillen. Er ontstaat een band tussen die twee en hiermee verdwijnt voor een groot gedeelte ook haar wrok tegen de Indianen. Ze leert zich over te geven aan het verleden. Aan het einde van het boek laten haar gedachtes doorschemeren dat zij opgelucht is dat zij het verleden eindelijk kan laten rusten.

De verhouding van het hoofdpersonage tot de andere personages in het verhaal

Vier relaties tussen het hoofdpersonage en andere personages in het verhaal zijn op zijn minst opzienbarend te noemen. De relatie met haar kleindochter Cynthia Ann spreekt voor zich, de relatie met Quanah is zonder twijfel bijzonder, die met haar man in zekere zin ook, maar de band met Holland Coffee is vreemd. Hij wordt gezien als een verrader door de meeste dorpelingen en zal dus niet snel vertrouwd worden door iemand, al helemaal niet door een argwanend persoon als Granny Parker.

Cynthia Ann

De relatie tussen Cynthia Ann en Granny Parker is niet alleen belangrijk voor het verhaal, maar blijkt ook een grote rol te spelen in de ontwikkeling van het hoofdpersonage. Zoals duidelijk naar voren komt in het verhaal, is haar kleinkind Cynthia Ann het meest dierbare voor Granny Parker. Hoewel zij het meest als tienjarig meisje in het verhaal voorkomt, weten wij toch dat zij het meest op Granny Parker zelf qua karakter lijkt. Dit is ook de reden dat Granny en Cynthia Ann altijd bij elkaar zijn en een hele hechte band hebben. Cynthia Ann laat op het einde van het verhaal zien dat zij over dezelfde koppigheid beschikt als haar oma wanneer zij als Indianenvrouw ontvoerd wordt en weer bij Granny terechtkomt: ze tracht herhaaldelijk te ontsnappen.

Toen Cynthia Ann ontvoerd werd door de Comanche is Granny zichzelf eigenlijk verloren. Ze kan niet langer zorgzaam zijn en beland in een sociaal isolement. Wanneer zij herenigd wordt met Cynthia Ann, komt haar oude manier van doen echter weer naar boven:

‘ Met mijn vingers kamde ik haar haren en streek ik ze uit haar gezicht. Met spuug veegde ik haar wangen schoon tot het bloed erin terugkeerde en ze weer opgloeiden zoals vroeger, rood als appeltjes. Ik ging bij haar zitten en pakte haar handen, die groot en opgezwollen waren, en begon ze te masseren (...)’. (Granny zorgt voor Cynthia Ann net zoals vroeger)

In die zin heeft de relatie tussen deze twee personages een psychologisch karakter. Granny ziet taaiheid, kalmte en doorzettingsvermogen als belangrijkste aspecten in iemands karakter. De zoektocht naar Cynthia Ann symboliseert juist deze aspecten, aangezien Granny niet langer emoties toont of bedroefd is wanneer haar kleindochter toch niet gevonden blijkt te zijn. Granny is constant op zoek naar deze karakteraspecten, zoals wij zien bij de zoektocht naar haar sprekend evenbeeld, maar leert op een gegeven moment dat het ook belangrijk is om jezelf over te geven. Wanneer Cynthia Ann voor de dood kiest, respecteert zij deze keuze en hiermee laat zij haar oude kille idealen varen.

John Parker

John Parker is de tweede man van Granny Parker. De relatie tussen Granny en John is als speciaal te bestempelen omdat deze van een constant niveau is. Waar Granny voor haar eerste man Richard weinig liefde voelt, zie onderstaand citaat, is dit bij John geheel anders. Wanneer John besluit een gebied in Texas te gaan bewonen, volgt zij hem. Niet alleen uit liefde, maar ook omdat zij weet dat John een pionier is met een helder doel voor ogen. Dit klopt ook, John is een doorzetter en een echte leider. Bij het opzetten van het Fort en de reis ernaartoe moeten de mensen onder zijn gezag strikte regels naleven. John is ook erg gelovig en houdt preken uit de naam van God. Granny zelf, zoals aan het begin van het verhaal duidelijk wordt, heeft niks met het geloof en al helemaal niet met strikte regels opgelegd door een vaderfiguur. Het feit dat zij dan toch erg gelukkig met John is, is doet ietwat paradoxaal aan, maar kan ook uitgelegd worden als haar ontvankelijkheid voor andermans denken met betrekking tot mensen die zij lief heeft. Haar vader bijvoorbeeld, die zij niet lief heeft, heeft hele andere opvattingen die zij niet accepteert. Zoals zij zelf zegt; ‘ Geluk betekent voor iedereen iets anders’ (Blz. 34). Na de aanval is haar relatie met John onveranderd, ze houdt nog steeds zielsveel van hem. Waar zij bij andere thema’s koppig en ruw poogt te zijn, spreekt zij nog steeds geen kwaad woord over haar toch wel autoritaire man.

‘ Richard was lief voor me. Hij zei dat hij van me hield. Dat was me genoeg.’ (Granny over haar eerste man Richard)

Holland Coffee

Holland Coffee is een handelaar die verschillende Indianentalen spreekt en door verschillende dorpen en stammen trekt om zijn handelswaar te verkopen. Holland Coffee is een personage dat Granny gedurende het verhaal assisteert en onmisbaar is in haar zoektocht. Granny Parker leert Holland Coffee voor het eerst kennen vóór de aanval wanneer hij waarschuwt voor de Indianen. Jaren later, dus na de aanval, komen zij elkaar weer tegen. Granny wantrouwt deze ‘Indianenvriend’ nog steeds, maar naarmate Holland Coffee zijn welwillendheid toont door voor haar op zoek te gaan naar haar familieleden, vertrouwt zij hem steeds meer. Holland Coffee neemt haar mee op de zoektocht en zij merkt hierbij dat het leren van Indianentalen niet overbodig is. Holland Coffee meent dat het verstandig is om Indianentalen te leren, maar zij weigert dit. Later blijkt dat Holland Coffee erin geloofde dat Granny Parker haar kleindochter zou terugvinden en dat de taal een blokkade zou vormen. Ook geeft Holland Coffee haar een stuk zeep, wat symbool staat voor reinigen. Dit reinigen heeft betrekking op haar houding tegenover Indianen, ze moet deze houding namelijk ‘reinigen’. De relatie tussen Holland Coffee en Granny kan gezien worden als een eerste stap van Granny naar haar eigen overgave. Daarnaast geeft Holland Coffee haar wijze raad die Granny besluit aan te nemen en die haar later helpt bij haar overgave.

Quanah

Quanah is de achterkleinzoon van Granny Parker en de Comanche leider. Het verhaal speelt zich af in de drie dagen dat zij bij elkaar zijn en hij Granny over haar verleden vertelt. Beide personages maken in zekere zin in die drie dagen hetzelfde mee. De titel, de overgave, slaat namelijk op de overgave van Granny en op die van Quanah. Granny zal zich eindelijk moeten ‘overgeven’ en het verleden accepteren. Quanah op zijn beurt zal zich na deze drie dagen namens de Comanche moeten overgeven aan de Amerikanen en hiermee de geschiedenis van zijn volk beëindigen. Dat beide personages voor een dergelijke lastige keuze staan, zorgt er ook voor dat zij op sommige momenten los van elkaar lijken te staan en elkaar slechts ondersteuning bieden in het eigen proces van overgave. Zij hebben namelijk beiden informatie waar de ander geïnteresseerd in is. Hierdoor lijkt deze relatie in het begin plastisch, maar dit verandert naarmate zij doorkrijgen dat hun verleden veel overeenkomsten kent.

‘Iets dergelijks overkomt me nu met Quanah, die voor me wegduikt, spelend, lachend. (...) Er verandert niks. Het is buiten mijn bereik en daar blijft het. Maar het voelt goed om te weten dat het ergens is. ‘Laat dat,’ gilt hij, ‘oma, nee!’ ‘ (Granny over haar achterkleinzoon Quanah)

Lees verder

• Arthur Japin: samenvatting Vaslav
• Arthur Japin: de zwarte met het witte hart
• Arthur Japin: Een typisch Japin personage