Opdrachtvorm inzetten als didactische werkvorm

Lessen kun je op verschillende manieren geven, bijvoorbeeld door uitleg te geven, een spel te spelen, maar ook door een opdracht te geven aan leerlingen. De opdrachtvorm is de meest gegeven didactische werkvorm in het reguliere onderwijs. Opdrachten uit lesmethodes vallen ook onder de opdrachtvorm. Door opdrachten te maken die boeiend zijn voor de leerlingen, houd je de leerlingen gemotiveerd om door te gaan. Hiervoor is de juiste aanpak nodig.

• Didactische werkvorm: de opdrachtvorm
• Opdrachten
• De voorbereiding, uitvoering, nabespreking
• De voordelen en nadelen

Didactische werkvorm: de opdrachtvorm

Er zijn verschillende didactische werkvormen, de opdrachtvorm is er daar een van. De opdrachtvorm houdt in dat de leerlingen door middel van een opgegeven opdracht de lesstof leren te begrijpen. Doordat de opdrachtvorm gemakkelijk bij iedere situatie gegeven kan worden, zal je deze ook vaak tegenkomen in het onderwijs. Bij rekenen werken leerlingen uit een werkboek, en bij knutselen geef je bijvoorbeeld de opdracht om een bloem te vouwen.

Opdrachten

Opdrachten kunnen in verschillende vormen gegeven worden:

Onderzoeken

De leerlingen moeten informatie opzoeken door middel van bronnen. Door middel van boeken, tijdschriften of het internet worden verschillende bronnen bestudeerd. Deze informatie wordt vervolgens verwerkt in een verslag. Ook kunnen de leerlingen een opdrachtformulier invullen waar vragen op staan. Onderzoeken is niet alleen het lezen van bronnen, ook zelf experimenteren valt onder het kopje onderzoeken. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als je twee verschillende voorwerpen tegelijk laat vallen? Vallen deze voorwerpen tegelijk op de grond? Waarom wel of waarom niet?

Zelfstandig opdrachten maken

Individueel een opdracht maken valt ook onder de opdrachtvorm. De leerlingen moeten zelfstandig aan een knutselopdracht, rekenopdracht of aardrijkskunde-opdracht werken. Dit hoeft niet uit een werkboek te zijn. Zelfverzonnen opdrachten kunnen ook uitgevoerd worden in de klas. Zo hoeven de leerlingen niet altijd de stof te leren door middel van een werkboek. Wanneer een zelfgeschreven les naar tevredenheid gegaan is, kan deze opgeslagen worden in een archief.

Voorbeelden

• Een collage
• Een zelfgemaakt spel
• Een werkstuk

Informatie doorgeven

Het maken van een verslag en dit vervolgens presenteren valt ook onder de opdrachtvorm. Niet alleen het verslag kan gepresenteerd worden. Een collage, een zelfgemaakt spel of een werkstuk, kunnen gepresenteerd worden. In dat geval heb je twee opdrachtvormen in een les.

De voorbereiding, uitvoering, nabespreking

De voorbereiding

Wanneer de opdracht gegeven wordt uit een werkboek, hoeft er niet veel voorbereid te worden. Natuurlijk is er wel de mogelijkheid om er zelf een variatie bij te verzinnen om het nog interessanter te maken voor de leerlingen. Wanneer de les zelf bedacht wordt komt er meer bij kijken. Door een lesvoorbereidingsformulier in te vullen, is het duidelijk wat er gedaan moet worden voor, tijdens en na de les. In een lesvoorbereidingsformulier noteer je kort en bondig voorafgaand aan de les wat er moet gebeuren voor, tijdens en na de les. Bedenk van te voren of je de opdracht door de leerlingen individueel of in groepsverband wilt uit laten voeren, welke materialen je nodig hebt en welke locatie je wilt gebruiken.

De uitvoering

De uitvoering wordt gedaan volgens het lesvoorbereidingsformulier. Wanneer de les anders loopt dan gepland, kan er van de planning afgeweken worden. De opdracht moet duidelijk zijn, wanneer de instructie onduidelijk is, gaan de leerlingen zich vervelen en dat haalt het tempo uit de les.

De nabespreking

Om te controleren of je opdracht geslaagd is, moet er nagekeken worden. Dit kan na schooltijd gebeuren, ook kun je het de leerlingen zelf laten doen of klassikaal bespreken. Door de opdracht na te bespreken herhaal je de stof en zal de informatie beter blijven plakken.

De voordelen en nadelen

Iedere didactische werkvorm heeft zo zijn voordelen en zijn nadelen, zo ook de opdrachtvorm:

De voordelen

• De opdrachtvorm kan individueel, in tweetallen en in groepsverband gedaan worden
• De leerlingen maken iets wat ze later terug kunnen zien
• Opdrachten kunnen uitgewerkt worden op verschillende niveaus
• Een opdracht kun je ook mee naar huis nemen, zo zien de ouders ook gemaakt werk

De nadelen

• Wanneer je voor het eerst een opdracht doet die je zelf bedacht hebt, is het lastig om een tijdsinschatting te maken.
• Leerlingen vinden niet alle opdrachten even interessant, waardoor er verveling kan ontstaan.
• Leerlingen kunnen soms onverwacht dingen heel goed, waarvan je eigenlijk dacht dat ze het lastig zouden vinden.