Goede boekjes kiezen voor beginnende lezers

Kinderen die op de basisschool gaan leren lezen hebben baat bij kilometers maken. Dat geldt voor kinderen waarbij het lezen makkelijk, maar vooral voor kinderen waar het lezen moeizaam op gang komt. Ouders zijn vaak van goede wil en willen hun lezende kinderen ondersteunen. Er zijn ontzettend veel boekjes en mogelijkheden om beginnende lezers te helpen met hun leesontwikkeling. Maar door het grote aanbod is het soms lastig kiezen. Waar kun je op letten als je je kind wil helpen met het leren lezen?

Klankzuiverheid

Kinderen die leren lezen leren de letters die ze op papier zien vertalen naar een klank. Deze klanken worden samengevoegd tot woorden. Van belang hierbij is dat de kinderen in eerste instantie leren dat de a,e,i, o en u kort klinken en de aa,ee,oo en uu lang. Dat er ook lange klanken zijn die je kort schrijft (zoals in apen) leren kinderen pas later in het schooljaar. Toch zijn er veel boekjes, ook voor beginnende lezers, op de markt die hier geen rekening mee houden. Voor kinderen die makkelijk lezen is dit geen probleem, maar voor kinderen die moeite hebben met het lezen is dat een extra moeilijkheid. Het gevaar bestaat dat deze kinderen dan radend gaan lezen. Je kunt dus, bij het kiezen van leesboekjes voor je kind, letten op lange klank geschreven als korte klank of bijvoorbeeld stomme klanken (behalve bij de).

Hoofdletters

Ook de hoofdletters worden niet altijd meteen aangeleerd, en sommige hoofdletters hebben een andere vorm dan de kleine letters (denk maar aan de h-H of de r-R). Het verschilt per gebruikte methode op school maar is zinvol in overweging te nemen als je boekjes voor je kind kiest. Als er op school nog geen hoofdletters zijn aangeleerd kan het voor moeizame lezers lastig zijn hoofdletters in hun boekje tegen te komen.

AVI-niveaus

De AVI-niveaus gaan gelijk op met de groepen op de basisschool, kinderen die in januari van groep 3 AVI M3 lezen, lezen op niveau. Toch is deze aanduiding niet altijd een goede om boekjes op te kiezen als je kind gaat lezen: ook AVI M3-boekjes bevatten soms al niet-klankzuivere woorden. Dat komt doordat AVI rekening houdt met de woord- en zinslengte om het niveau te bepalen maar niet met moeilijkheden in de woorden (zoals meerdere medeklinkers naast elkaar of dus niet-klankzuiverheid).

Wat dan wel?

Het zou handig zijn als je als ouder op de hoogte bent van wat er in de klas aan bod is gekomen. Je kunt de leerkracht van je kind vragen om bijvoorbeeld aan de buitenkant van de klas een prikbordje met behandelde letters te hangen, dan kun je als ouder boekjes kiezen waar enkel die letters in voorkomen, of je kind alleen de woordjes laten lezen waar enkel die letters in staan.

Methodeboekjes

Er zijn ook lesmethodes (zoals Veilig Leren Lezen) die leesboekjes uitgeven. Als je weet welke lesstof je kind op school heeft geleerd sluiten deze boekjes natuurlijk goed aan bij wat ze zouden moeten kunnen lezen.

Samenlezen

Kinderen die moeite hebben met lezen krijgen soms genoeg van de simpele verhaaltjes die ze aankunnen. Een antwoord hierop kunnen de samenleesboekjes zijn. In deze boekjes staat de tekst om en om in verschillende groottes afgedrukt, de kleine letters voor de goede lezer, de grote letters voor de beginnende lezer. Zo lees je om en om een stukje en schiet het verhaal toch een beetje op.

Zingend lezen

Veel ouders hebben leren lezen door hakken en plakken: het alle klanken echt los van elkaar benoemen en dan samenvoegen tot een woord. Voor sommige kinderen is dat een extra lastige en onnodige handeling. Door zingend te lezen komen zij makkelijker tot het hele woord. In plaats van alle klanken los van elkaar te zeggen probeer je ze te verlengen waardoor er een soort uitgerekt woord ontstaat. Bijvoorbeeld het woordje snel. Vroeger leerden we s-n-e-l, snel. Kinderen die moeite hebben met het samenvoegen kunnen er baat bij hebben de letters te zingen: sssssnnnnneeeeeelllll, snel. Ze stoppen pas met het zeggen van de vorige letter als ze de nieuwe letter lezen.

Voor-koor-door

Kinderen die moeizaam lezen hebben ook baat bij herhaald lezen. Een goede methode is dan voor-koor-doorlezen. Eerst lees je zelf een stukje tekst voor, je kind wijst met zijn vinger mee wat jij voorleest. Daarna lees je hetzelfde stukje samen. Als ouder trek je door het samenlezen je kind als het ware door de tekst. Let op dat je niet te snel leest en laat je kind weer meewijzen. Ten slotte leest je kind weer hetzelfde stukje tekst zelf voor. De app Yoleo voor computer en tablets doet dit ook: de tekst wordt voorgelezen terwijl een gekleurd balkje over de tekst meeloopt, hierdoor wordt het kind door de tekst meegenomen. Omdat de snelheid aan te passen is, kan het precies aangepast worden aan wat je kind aankan. De boekjes die in deze app gelezen kunnen worden zijn wel voor kinderen die geen beginnende lezers zijn, daardoor kan dit een goed hulpmiddel zijn voor kinderen die na de beginfase juist lees-snelheid moeten ontwikkelen.

Kilometers maken

Leren lezen is een proces en de kans van slagen wordt enorm vergroot door heel erg veel te oefenen. Thuis regelmatig lezen met je kind helpt hier zeker bij!