Examens, tips om goed te leren voor je eindexamens

Op school heb je proefwerken, tentamens, toetsen, mondelinge en schriftelijke overhoringen. Allemaal verschillende toetsvormen, maar je middelbare schoolperiode sluit je af met de eindexamens. Deze worden landelijk gehouden en het resultaat van de eindexamens telt zwaar mee voor je eindcijfer waarmee je je opleiding afsluit. Hoe kun je op een goede manier leren voor je eindexamens en voorkom je examenstress? Tips daarvoor vind je in dit artikel.

Het verschil tussen de eindexamens en de andere toetsvormen op de middelbare school

De eindexamens verschillen wat betreft twee aspecten met de andere toetsvormen: er zijn feitelijke verschillen en verschillen in de belevenis.

De feitelijke verschillen gaan over de vorm van de toets. Daaronder behoort in ieder geval dat de eindexamens erg zwaar meetellen. Je kunt met het resultaat van je eindexamens je eindcijfer voor een vak makkelijk omhoog halen, maar ook omlaag halen. Bedenk je dat het flink omlaag halen van je eindcijfer door je eindexamens minder vaak voorkomt, aangezien je dan al een goed gemiddelde voor dat vak had en je er dus blijkbaar al veel van weet.
De vorm van de eindexamens is ook anders doordat de eindexamens op landelijk niveau gemaakt worden. Iedere leraar heeft zijn eigen vorm van tentamens maken, die vorm heb je bij je eigen vakdocenten leren kennen. De vorm van de landelijke eindexamens kan anders zijn. Gelukkig kun je aan die vorm wennen door oefenexamens te maken. Op scholen worden vaak oude examens uitgedeeld om te oefenen en je hebt er ook speciale boeken voor: de examenbundels. In de examenbundels staan ook oefenopgaves om te wennen aan de soort vragen en de omvang van de vraagstellingen.
Tot slot is de omvang van de te toetsen leerstof veel anders dan de omvang van de leerstof bij gewone proefwerken of overhoringen. Bij de eindexamens wordt eigenlijk alles getest wat je voor dat vak tot en met de middelbare school geleerd hebt. Dit klinkt als erg veel, maar besef je dat daartoe veel basiskennis behoord. Die heb je in je eerste jaren op de middelbare school geleerd en ben je blijven beheersen om het vervolg van een vak te kunnen leren. Natuurlijk blijft het belangrijk om je kennis op te frissen maar bij het doorkijken van de leerboeken uit de eerste jaren, zul je zien dat je het meeste nog beheerst of na een keer doorlezen weer beheerst.

Het verschil in belevenis van de eindexamens en de andere toetsen die je op de middelbare school krijgt, komt met name doordat je vanaf je eerste jaar op de middelbare school al toeleeft naar de eindexamens. Regelmatig wordt je er door leraren opgewezen dat de eindexamens op je staan te wachten en hoe belangrijk deze zijn. Ze zijn ook wel degelijk belangrijk en ze zijn in omvang wat groter waardoor ze wat extra aandacht vragen, maar veel leerlingen kijken daardoor te erg op tegen de eindexamens en krijgen mede daardoor last van examenstress. Besef je goed wat de eindexamens inhouden; het toetsen van wat je in de jaren op de middelbare school geleerd hebt. Daaronder valt zoveel basiskennis die je al jaren hebt toegepast en dus al goed beheerst.
Daarnaast kun je de eindexamens anders beleven doordat je beseft hoe vervelend het is als je door de eindexamens zou zakken en een jaar over moet doen. Besef je dat het gemiddelde dat je al voor een vak hebt ook meetelt en dat je altijd nog een herkansing kan doen. Je zakt dus niet als je één vak verknalt hebt, daarvoor moet er meer gebeuren (je gemiddelde moet al laag zijn en meerdere vakken moeten slecht gegaan zijn).

Leertips: hoe leer je voor je eindexamens

Veel leerlingen vragen zichzelf af: “Hoe kan ik zoveel leerstof gaan beheerden? Hoe pak ik dit aan?”. Daarvoor heb je natuurlijk de geijkte leertips zoals: begin op tijd met leren, de kunst van het leren is het herhalen, neem op tijd pauze en zorg voor gezond eten en voldoende slaap. Maar met die tips leer je nog niet om te leren. Deels heb je al leren leren tijdens de jaren op de middelbare school. Maar dan was de toetsstof een stuk minder en kreeg je de toets direct nadat de stof klassikaal behandeld was en dat maakt wel enig verschil met de eindexamens. De eindexamens vragen daardoor om een iets andere aanpak.

Het belangrijkste is om op tijd inzicht te krijgen in de te leren stof. Blader alle boeken eens door en bekijk wat je echt nog moet leren en wat je eigenlijk al beheerst. Maak hiervoor aantekeningen, zodat je een overzicht krijgt van wat je echt nog moet gaan leren. Daardoor krijg je inzicht in de totale hoeveelheid te leren stof en de hoeveelheid per vak.
Kijk vervolgens naar de data waarop de eindexamens ingepland zijn. Het is belangrijk om rekening te houden met de volgorde waarin de vakken getoetst worden. Daarnaast krijg je zo inzicht in hoeveel tijd je tijdens de examenweken hebt om voor vakken te leren. Zo kun je inplannen wanneer je voor welk vak gaat leren. Je weet van jezelf het beste hoe snel je leert en hoeveel tijd je dus ongeveer moet inplannen. Als je veel tijd nodig hebt om te leren is het beter om op tijd te beginnen dan om in een paar dagen erg veel leeruren te maken. Door veel uren op één dag te leren, neem je steeds minder op. Het leren wordt dan minder effectief. Daarnaast kun je daardoor eerder last krijgen van stress en slaapproblemen. Doordat je steeds met het leren bezig bent geweest, kun je moeilijker je rust vinden om te slapen. Probeer daarom ook tijdens de examenweken tijd te maken voor het sporten, televisie kijken of wat je normaal ook doet in je vrije uren.

Een extra punt om over na te denken is of je gebruik gaat maken van de mogelijkheden om je antwoorden na het examen thuis na te kijken. Zeker als je nog andere tentamens moet gaan maken, is het in verband met het leerwerk belangrijk om hier over na te denken. Vraag je af hoe je reageert als blijkt dat je veel fouten gemaakt hebt: wordt je daar onzekerder van of geeft dat je juist kracht om voor je volgende toetsen nog beter te gaan leren.

Helaas, toch een herkansing

Ondanks je inspanningen en ingeplande leermomenten, moet je toch een herkansing doen. Balen natuurlijk, want je zit nog iets langer in twijfel en je moet iets langer op je welverdiende vakantie wachten. Maar zorg dat je het zo snel mogelijk vanuit een positief oogpunt bekijkt: je bent nog niet gezakt en je kunt nog slagen! Daarvoor hoef je je maar op één vak te concentreren, waarvan je ongetwijfeld een deel van de stof wel beheerst.

Om te zorgen dat je de herkansing haalt, is het belangrijk om te weten wat je struikelpunt is geweest: beheers je een onderwerp van het vak niet goed genoeg, is je basiskennis van een vak niet voldoende of ben je niet nauwkeurig genoeg?
Vaak weet je zelf al wat het probleem is, maar anders heeft je leraar vast wel een vermoeden. Daar komt meteen een belangrijk tweede punt kijken waarmee je kan zorgen dat je herkansing goed gemaakt wordt: durf hulp te vragen aan je leraar, lerares of medeleerlingen. Kan je leraar het niet uitleggen op een manier die jij snapt, dan kan een andere leraar of een medeleerling dat misschien wel. Onthoudt dat het niet stom is om hulp te vragen, het is stommer om je herkansing niet te halen omdat je geen hulp durfde te vragen!

Tot slot: het is zuur om nog 2 weken extra te moeten leren, maar besef wat er tegenover staat: niet zakken, niet nog een keer examens doen en door kunnen gaan naar de opleiding die je uitgekozen hebt net zoals je medeleerlingen. Het is dus de moeite waard om er nog even hard aan te werken, daarna heb je echt vakantie!