Een betoog schrijven

Een betoog schrijven; hoe doe je dat? Op de eerste plaats is een betoog bedoeld om de lezer te beïnvloeden. Je kunt je mening in een betoog schrijven op een overtuigende manier. Kortom, als je iemand wilt overtuigen van jouw standpunt en jouw visie op een bepaalde zaak, dan ga je een betoog schrijven. Tevens is het betoog schrijven een belangrijk onderdeel van vrijwel alle opleidingen op HBO niveau.

Als je een betoog moet schrijven, wat wordt er dan van je verwacht?

Binnen veel opleidingen wordt je gevraagd een betoog te schijven. Belangrijk is dan wel dat je weet wat er precies van je verlangd wordt. Kortom, wat is een betoog nu eigenlijk en hoe moet je een betoog schrijven? Een betoog is een tekst die tot stand komt door het uiteenleggen van standpunten en argumenten. Je kunt het betoog zien als een discussie die je aangaat met de lezer. Jij hebt een mening en je wilt de lezer overtuigen deze mening te delen. In veel gevallen houdt het dan ook niet op bij het betoog schrijven en is het belangrijk dat je naast het tekststuk ook bewijsstukken voor je argumenten aandraagt.

Een betoog schrijven voor je opleiding

In vrijwel iedere opleiding op HBO niveau komt het betoog schrijven regelmatig voor, maar ook binnen andere opleidingen zien we steeds vaker terugkomen dat de studenten een betoog moeten schrijven over een bepaald project. Het is belangrijk dat je ieder standpuntgoed onderbouwt met de nodige argumenten en bewijsstukken. Een verslag van een stageperiode, een uitgebreide scriptie of een werkstuk kan ook worden gezien als een betoog.

In welke volgorde ga je het betoog schrijven?

Hoe je een betoog gaat schrijven, is natuurlijk helemaal aan jou. Jij gaat immers de strijd aan met de lezer, de strijd om deze te overtuigen van jouw standpunt. Echter, het is wel belangrijk dat je een bepaalde volgorde van zaken aanhoudt als je een betoog gaat schrijven. Beschrijf in je betoog achtereenvolgens de volgende zaken:

Voorwoord

Ieder betoog heeft een voorwoord nodig, waarin je weergeeft waar het betoog over gaat en waarom je besloten hebt het betoog te schrijven. Maak duidelijk wat jouw standpunt is en waar je de lezer van wilt overtuigen. Het is belangrijk dat je zo helder en concreet mogelijk bent. Je kunt vragen beantwoorden in het voorwoord. Als je alle vragen hebt beantwoord, dan weet je zeker dat je standpunt compleet en duidelijk is. Beantwoord de volgende vragen:

• Wat wil ik? Of wat wil ik juist niet? Waar draait het om?
• Waarom wil ik dit wel/niet? En wanneer wil ik dit wel/niet?
• Is het standpunt altijd geldig of slechts binnen bepaalde situaties? Welke?
• Waarom is dit standpunt zo belangrijk voor mij?
• Wat voel ik bij dit standpunt? Hoe sterk sta ik voor dit standpunt?

Als je een betoog gaat schrijven en je hebt het voorwoord afgerond, lees het dan nog eens door en kijk op de eerste plaats of het duidelijk genoeg is. Mist het nog iets, voeg het dan toe. Het is belangrijk dat je vooral je eigen beweegredenen om het betoog te schrijven en om de standpunten aan te nemen op die wijze zijn beschreven dat deze de lezer ook bewegen tot actie of discussie.

Je argumenten duidelijk in het betoog schrijven

Het volgende punt dat je gaat behandelen in het betoog, zijn je argumenten. Er is zeker een goede reden dat jij hebt besloten een bepaald standpunt in te nemen en jij vindt dat anderen dit ook een goede reden moeten vinden. Je moet overtuigen! Je kunt lezers overtuigen door sterke argumenten aan te dragen. Hierbij is het op de eerste plaats natuurlijk zeer belangrijk dat je zeker bent dat de argumenten juist zijn. Ga niet af op ‘zaken van horen zeggen’, maar zorg dat je alle argumenten goed hebt onderzocht. Zo ben je er zeker van dat de argumenten juist en geldig zijn. Daarbij moet je de argumenten kunnen onderbouwen met de juiste bewijsvoering (bijlagen). Heb je statistieken gebruikt als bewijs dat jouw argument klopt? Voeg deze statistieken dan bij als bewijs dat wat jij zegt absoluut waar is. Je kunt je argumenten duidelijk in het betoog schrijven als je de volgende vragen voor jezelf hebt beantwoord:

• Wat zijn de voor- en nadelen van mijn standpunt?
• Wie zijn mijn lezers en waarom moet ik hen overtuigen? Hoe doe ik dat?
• Heb ik de juiste bewijzen verzameld om de argumenten te onderbouwen?
• Heb ik aannames gemaakt (zaken die je aanneemt, maar niet op feiten zijn gebaseerd)?
• Is er voldoende bewijs om deze aannames daadwerkelijk aannemelijk te maken?
• Kunnen mijn argumenten aansturen tot een andere conclusie?
• Zijn alle gestelde argumenten juist en (nog) geldig?

Op basis hiervan kun je door naar de volgende stap.

Een argumentatiestructuur opstellen

De volgende stap die je toevoegt aan je betoog is de argumentatiestructuur. Als je een betoog gaat schrijven, dan heb je vaak meerdere argumenten aan te dragen. Deze zet je overzichtelijk in een schema, welke je maakt in de vorm van een boomstructuur. Het is ook wel te vergelijken met de opbouw van een familiestamboom. Je zet bovenaan het schema het betreffende standpunt en maakt lijnen richting de argumenten. Je zet eerst lijnen naar de hoofdargumenten, die ook wel de nevenschikkende argumentatie wordt genoemd. Zijn er hoofdargumenten die ook weer meer argumenten nodig hebben? Dan maak je nieuwe lijnen vanuit het betreffende hoofdargument naar de diverse argumenten. Dit wordt ook wel de onderschikkende argumentatie genoemd. Kortom, de argumentatiestructuur is een stamboom van argumenten, van het ‘hoofd van de familie’ tot ‘de kleinkinderen’.

Nu ga je je echte betoog schrijven!

De volgende stap is de één na laatste stap; je betoog schrijven. Je start met een globale opzet. Het is belangrijk dat je hierin direct de lezer inpalmt met een indrukwekkend verhaal. Het is zaak de lezer te interesseren voor wat jij te vertellen hebt. Een betoog schrijven draait om het overtuigen van de lezer en dit is het stuk waarin je dat optimaal naar voren moet laten komen. Schrijf waarover het betoog gaat, wat je ermee wilt bereiken en waarom je gekozen hebt voor het betreffende onderwerp/standpunt. Het eerste hoofdstuk vormt de inleiding, waarin je direct duidelijk maakt wat jouw standpunt is. Hierbij maak je direct ook een verwijzing naar je argumentenstructuur en de opbouw van je argumenten. Het is aan te raden voor ieder argument 1 alinea te gebruiken. Hou het kort en helder. Je begint met je sterkste argumenten en eindigt met de argumenten die als onderbouwing bedoeld zijn en niet om de lezer direct over de streep te trekken. Het is wel belangrijk dat je de hoofdargumenten bij elkaar houdt en dat je de onderschikkende argumenten pas daarna vermeld, in losse paragrafen. Onthoud hierbij altijd dat hier de uitspraak ‘less is more’ heel goed van toepassing is. Hoe meer woorden je gebruikt, hoe minder overtuigend het wordt.
Het betoog eindigt met de evaluatie en je conclusie. Hierin beantwoord je voornamelijk de vraag ‘waarom?’. Naar mijn mening… en daarom…

Hoe ziet je betoog eruit?

Je hebt nu je hele betoog voor je liggen. Lees het rustig door en kijk goed naar eventuele spel- en typfouten. In een informatief artikel of een vermaak tekst kun je het je best veroorloven eens een typfoutje te maken, maar een betoog moet zo professioneel mogelijk overkomen. Jij bent serieus, zorg dat je betoog dit ook is. Zorg er daarom voor dat de tekst tiptop in orde is! Heb je de lezer voldoende overtuigd of heeft deze nog een extra zetje nodig? Als dit laatste het geval is, voeg het dan op de juiste plaats bij en niet zomaar ergens. Het is belangrijk dat je alle zaken overzichtelijk bij elkaar houdt.