Werkstuk Spanje
Spanje is een warm land waar veel over te vertellen is. Dit artikel gaat over Spanje in het algemeen, Barcelona, Cultuur, Economie, Planten & Dieren en Landschap & Klimaat.
Algemeen
De liggingBron: Wikipedia
Spanje ligt in het zuidwesten van Europa. In het noorden grenst Spanje aan Frankrijk en Andorra (met daartussen de Pyreneeën) en in het westen aan Portugal. In het zuiden grenst Spanje aan de straat van Gibraltar en de Middellandse zee. In het westen aan de Atlantische oceaan, in het noorden aan de golf van Biskaje en in het oosten aan Balearen zee.
De oppervlakte
Spanje is een groot land. Bij Spanje horen ook de Canarische eilanden, de Spaanse exclaves en de Balearen. Dit zijn Mallorca, Ibiza, Formentera en nog 3 kleinere eilanden. De oppervlakte van Spanje is 505.992 km².
Rivieren en bergen
Spanje heeft 2 berggebieden: de Pyreneeën en de Siërra Nevada. De hoogste top in de Pyreneeën is de Pico de Aneto (3404 m). De hoogste berg van Spanje is de Pico de Teide op Tenerife (3707 m). Spanje heeft 15 rivieren, de grootste en belangrijkste zijn: de Taag en de Ebro. De Taag is 1038 km lang, mondt uit in de Atlantische oceaan en heeft een stroomgebied van 80.600 km². De Ebro is de langste rivier die volledig in Spanje ligt, hij is 925 km lang, mondt uit in de Middellandse zee. Veel vogels rusten in de buurt van de Ebro tijdens hun lange tocht naar het zuiden.
De vlag
De vlag van Spanje werd in gebruik genomen op 19 december 1981. Hij bestaat uit twee horizontale banen (rood) die bij elkaar even groot zijn als de middelste (geel). In het midden staat het wapen van Spanje.
De taal
In Spanje spreken ze Spaans. Spaans is een Romaanse taal en is een van de meest gesproken talen van de wereld. Spaans wordt door meer dan 400 miljoen mensen gesproken.
Een aantal Spaanse woorden met met de vertaling erbij:
Spaans | Nederlands |
Dia | Dag |
Hola | Hallo |
Año | Jaar |
Me llamo | Ik heet |
Sobre | Op |
Het geld
De munteenheid van Spanje is de Euro. Voorheen betaalden de Spanjaarden met de Peseta.
- 1 eurocent – op de achterkant staat de Kathedraal van Santiago de Compostela, hij is 2.30 gram en is gemaakt van verkoperd staal.
- 2 eurocent – op de achterkant staat ook de Kathedraal van Santiago de Compostela, hij is 3,06 gram en is gemaakt van verkoperd staal.
- 5 eurocent – op de achterkant staat ook de Kathedraal van Santiago de Compostela, hij is 3,29 gram en is gemaakt van verkoperd staal.
- 10 eurocent – op de achterkant staat Miquel de Cervantes, hij is 4.10 gram en is gemaakt van Nordic gold.
- 20 eurocent – op de achterkant staat ook Miquel de Cervantes, hij is 5.74 gram en is gemaakt van Nordic gold.
- 50 eurocent – op de achterkant staat ook Miquel de Cervantes, hij is 7.80 gram en is gemaakt van Nordic gold.
- 1 euro – op de achterkant staat een Portret van Koning Juan Carlos, hij is 7.50 gram en is gemaakt van Nikkel/messing (rand) | koper/nikkel (centrum).
- 2 euro – op de achterkant staat een portret van Koning Juan Carlos, hij is 8.50 gram en is gemaakt van Nikkel/messing (rand) | koper/nikkel (centrum).
De hoofdstad
Madrid is de hoofdstad van Spanje en ligt in het midden van het land. Er wonen ongeveer 3 miljoen mensen. De oppervlakte is 5.198 km². Madrid ligt in de provincie Comunidad de Madrid.
Real Madrid
Madrid heeft ook een voetbalclub, Real Madrid. De volledige naam is: Real Madrid Club de Fútbol. De bijnaam is: Los Merengues, dat betekent De Koninklijke. Hij is opgericht in: 1902. Het stadion heet: Santiago Bernabéa Madrid. Er kunnen 80.354 mensen in. Real Madrid heeft een lange erelijst: Spaans landkampioen (29x), Copa del Rey (17x), Copa de la Liga (1x), Copa Latina (2x), Europacup1 / Champions League (9x), UEFA Cup (2x) en de Wereldbeker (5x).
Er zijn 2 Nederlanders coach geweest van Real Madrid : Leo Beenhakker (4 seizoenen). Guus Hiddink (bijna 1 seizoen, hij werd halverwege ontslagen) Er spelen 4 Nederlanders bij Real Madrid: Ruud van Nistelrooij, Arjen Robben, Wesley Sneijder en Royston Drenthe.
Temperatuur in Madrid
Temperatuur | Maximaal | Minimaal | | Maximaal | Minimaal |
Januari | 8.5 | 1.4 | Juli | 31.3 | 17.5 |
Februari | 11 | 2.1 | Augustus | 30.1 | 17.2 |
Maart | 14.8 | 5.2 | September | 25.5 | 14.2 |
April | 18.3 | 7.1 | Oktober | 18.6 | 9.5 |
Mei | 21.4 | 10.2 | November | 12.8 | 5.2 |
Juni | 26.8 | 14.5 | December | 10.4 | 1.7 |
Siësta
In Spanje word ’s middags een siësta gehouden, met name in de zomer. Dat is een soort pauze voor alle mensen om de warmste uren van de dag door te brengen in zijn eigen huis of op het werk zonder iets te doen.In Spanje valt die van 14:00 tot 17:00 uur, dan zijn alle winkels en bedrijven gesloten. De openingstijden zijn dan ook heel anders: van 10:00 tot 14:00, van 17:00 tot 21:00.
Spaanse keuken
De Spaanse keuken is heel populair. Denk maar aan Chorizo, Paella, Tortilla, Tapas en gefrituurde inktvis. Hieronder staan enkele kenmerken van de Spaanse eetcultuur:
- Twee keer warm eten per dag (rond 15:00 en rond 22:00), meestal een voorgerecht én een hoofdgerecht
- Het drinken van wijn bij de maaltijd (ook `s middags).
- Erg vaak buiten de deur eten (gemiddeld 4 keer per week).
- Het koken met verse producten en weinig eten van diepvriesproducten, voorbereidde kruidenmixen of kant-en-klaarmaaltijden. Veel gebruik maken van olijfolie.
- Het veel eten van vis, schelpdieren en schaaldieren. Na de Japanners zijn Spanjaarden de grootste visconsumenten ter wereld.
- Het eten van zoetigheden als ontbijt (vrijwel nooit brood).
- Het heel laat eten (rond 22:00 uur).
Spaanse feesten
Spanje heeft een groot aantal feestdagen. Dit zijn enkele grote feesten:
- Las Fallas in Valencia
- Het aprilfeest van Sevilla
- Diada de la Mercé in Barcelona
- Sant Joan in Barcelona
- El Pilar in Zaragoza
- San Fermín-feesten in Pamplona
- Het Carnavan in Tenerife.
Stierenvechten
Stierenvechten is een volksvermaak in Spanje. Liefhebbers zeggen dat het een kunst is. De tegenstanders vinden het dierenmishandeling. Toreo is een naam die ze in Spanje gebruiken voor het stierenvechten. Het is ontstaan uit de Griekse Mythologie. Vroeger ging een danser(es) tegenover een stier staan en moest een salto op de rug maken. Wat daarvan de betekenis is weten ze niet. De eerste stadions (arena’s) waren van hout, maar in 1711 werd de eerste arena van steen gebouwd.
Een stierengevecht verloopt volgens een vast protocol. Meestal vinden de gevechten aan het eind van de middag of aan het begin van de avond plaats. Het doden van een stier moet binnen twintig minuten gedaan worden, waarbij er een paar fases zijn. De ochtend voor het gevecht worden de stieren aan de stierenvechters gekoppeld door middel van loting. Elke stierenvechter wordt een torero genoemd. Degene die in het laatste bedrijf de stier dood, heet een matador. Er vinden zes gevechten plaats op een avond. Drie stierenvechter spelen dan twee wedstrijden. De meest ervaren matador betreedt als eerste en als vierde de ring, de op een na meest ervaren matador betreedt als tweede en vijfde en de minst ervaren als derde en als zesde. Een stierengevecht staat onder leiding van een president, een politicus of een politieagent. Op zijn teken wordt een stier losgelaten. De helpers van de matador leiden de stier af met een grote cape. Soms is een stier te zwak om te vechten. Hij word dan afgevoerd naar zijn baasje. Daarna komen de picadores het veld op. Picadores zitten op een geblinddoekt paard en proberen de spiesen in de stier te doen. De stier wordt uitgedaagd het paard aan te vallen. Zodra de stier dat doet duwt de picador een lans in zijn nek en leunt met zijn volle gewicht op de stier. Dit maakt het makkelijker de stier te doden. Als de stier voldoende verzwakt is begint de volgende fase. De matador probeert om twee banderilla’s (versierde stok met haken) in de nek van de stier te steken. Dit gebeurt meestal drie keer om te laten zien hoe goed en machtig ze zijn. Na de banderilla’s begint de volgende fase. De matador begint met het opdragen van de stier aan iemand in het publiek. Vervolgens zal hij zijn controle laten zien door deze met zijn muleta bewegingen te laten maken. Als het publiek tevreden is met wat ze zien roepen ze Olé. Na ongeveer acht minuten geeft de president aan dat ze aangekomen zijn bij de laatste fase, het doden van de stier. Daarbij gebruikt de matador een gekromd zwaard, dat hij tussen de schouderbladen van de stier moet steken, dan steekt hij in zijn hart en gaat de stier dood. Nadat de stier dood is moet het publiek oordelen over de prestatie van de matador. Als ze het goed vinden zwaaien ze met witte zakdoekjes. Als hij het fantastisch heeft gedaan wordt hij op schouders uit de arena gedragen. Als het niet goed is zwaaien ze met blauwe dingen.
Economie
De laatste jaren ondergaat Spanje een grote economische groei. Vooral in de landbouw is er veel gemoderniseerd. Een nadeel daarvan is wel dat de werkeloosheid is gestegen, op dit moment is dat 25% van de beroepsbevolking. Dat Spanje een enorme groei doormaakt wil niet zeggen dat het ook een goed geleide economie is. Integendeel, de economie wordt nog bestuurd door banken, rijke families, staatsbedrijven en grootgrondbezitters. Het belangrijkste van de inkomsten is nu het toerisme en de export van producten.
Landbouw
In de landbouw is 8.3% van de beroepsbevolking van Spanje werkzaam. 29.9% werkt in de industriële sector en 61.8% in de dienstensector. De dienstensector levert de grootste bijdrage aan het BBP (het bruto binnenlands product), namelijk 63.4%. Vooral de banken en het toerisme zijn hierbij belangrijk. In 1992 had Spanje 27 miljoen hectare landbouwgrond. Dat is meer dan de helft van de totale oppervlakte. De opbrengst per hectare is minder dan in de rest van Europa. Dit komt door lage investeringen. In Spanje produceren ze vooral wijn en olijfolie. Spanje moet van de EU de visvangst te beperken. Belangrijke industrieën zijn: scheepsbouw, staal-, textiel-, voedsel-, olie- en auto-industrie.
Import en export
Milioen € | 1990 | 1995 | 2000 | 2001 | 2002 |
BNP | 309.748 | 437.788 | 608.787 | 651.641 | 693.925 |
Invoer Totaal | 53.578,7 | 86.054,5 | 166.138,4 | 171.690,7 | 172.789,0 |
Uitvoer Totaal | 33.913,9 | 68.654,1 | 123.099,5 | 128.672 | 130.814 |
Saldo Totaal | -19.664,8 | -17.400,4 | -43.038,8 | -43.018,7 | -41.975 |
Hier kan je zien dat Spanje steeds geld te kort komt.
Als voorbeeld het jaar 1996:
Totale import in 1996: €89.700 miljoen. Belangrijke importlanden: Frankrijk, Duitsland, Italië, het Verenigd Koninkrijk en Nederland. Belangrijke importproducten: voertuigen, halffabricaten en kapitaalgoederen (machines).
Totale export in 1996: €80.800 miljoen.Belangrijke exportlanden: Frankrijk, Duitsland, Italië, het Verenigd Koninkrijk en Nederland. Belangrijke exportproducten: halffabricaten, landbouwproducten, machines en voertuigen.
Infrastructuur
De lengte van alle snelwegen in Spanje was in 1994 6.485 kilometer. De hoofdwegen zijn goed, er zijn een aantal tol wegen. 77% van de vrachtwagens en 89% van de personenauto’s gebruikt snelwegen. De lengte van de spoorwegen was 14.995 kilometer. Bilbao en Barcelona zijn de belangrijkste Spaanse zeehavens. Grote luchthavens zijn er in Barcelona (Aeroport Internacional de Barcelona - El Prat del Llobregat), Gran Canaria (Gran Canaria Airport), Málaga (Málaga Airport) en Madrid (Madrid Barajas Airport).
Beroepsbevolking
De beroepsbevolking was in 2001 ca. 18 miljoen. Spanje had in 1997 3,36 miljoen werklozen, dit is bijna 20 % van de beroepsbevolking.
Onderwijs
In Spanje geldt een leerplicht voor kinderen tussen de 6 en 14 jaar. Zij volgen op de basisschool het onderwijsprogramma Educacion General Basica (EGB). Daarna moeten de leerlingen kiezen tussen een beroepsopleiding of een algemene opleiding. Met de algemene opleiding kun je naar de universiteit. Het naar school gaan is daar bijna gratis. Alleen de universiteit is duur. Op de middelbare school heet het onderwijs Educación Secundaria Obligatoria (ESO). Daar zitten ze van 12 tot 14 jaar. Daarna stopt de leerplicht.
Na de ESO krijgen de leerlingen een certificaat waarmee je naar de universiteit mag. Op de universiteit is het onderwijs verdeeld in 3 stukken. Na de eerste drie jaar krijgen ze een Diplomado. Met dat diploma kan je het tweede stuk doen. Daar krijgen ze weer een diploma en kunnen naar het derde stuk. In Spanje zijn nu 62 universiteiten waarvan 19 particuliere. De universiteit Salamanca is de oudste van Spanje en dateert uit 1218. De Universidat Complutense van Madrid is een van de grootste ter wereld met 100.000 studenten.
Geschiedenis
De eerste mensen in Spanje leefden ongeveer 780.000 jaar terug. De naam España is afgeleid van de Latijnse naam Hispania dat werd gebruikt voor heel Spanje. Er bestaan een heleboel theorieën over de herkomst van het woord Hispania. Een van die theorieën is dat de naam uit het Grieks komt. De Grieken zouden de naam “Hesperia” aan Italië en Spanje hebben gegeven, omdat allebei de landen te westen van een ster (genaamd esperos) lagen.
Toen kwamen de Romeinen. Spanje zou 3 keizers leveren aan de Romeinen. Toen de Romeinen weggingen kwam er een volksverhuizing. Daarna kwamen de Visigoten aan de macht. Hun hoofdstad was Toledo. Van die tijd zijn weinig sporen overgebleven. In 711 kwam de inval van de Moren. Dat was de Islamitische bevolking van middeleeuws Spanje.
7 jaar later, toen Spanje al voor een groot gedeelte onder de voet was gelopen, startten de christenvorsten een tegenoffensief. Die strijd duurde tot 1492. De bezetting van de Moren duurde bijna 700 jaar. Zij voerden de Islam in en er ontwikkelde zich een Moors-Spaanse cultuur van het allerhoogste wereldniveau.
Spanje werd een wereldmacht onder de Habsburgers en de Bourbons. Dat duurde van 1504 tot 1868. Het Spaanse rijk strekte zich over de hele wereld uit. Karel V (keizer van het heilige Roomse rijk) heerste over Duitsland, Bourgondië, de Nederlanden, Oostenrijk, Hongarije, Bohemen, Moravië, delen van Italië, de Filipijnen en het grootste deel van Midden- en Zuid-Amerika. Na Karels dood in 1558 werd het rijk verdeeld tussen Filips (Spanje plus koloniën en de Nederlanden) en Ferdinand (het Duitse keizerrijk). In 1931 werd Spanje een republiek(tweede Spaanse republiek) nadat koning Alfonso VIII gedwongen werd af te treden. Door de slechte politiek was er een burgeroorlog van 1936-1939.
Olympische Spelen
De eerste Olympische spelen waren al in het jaar 1370 voor Christus. Die werden gehouden in de stad Olympia. Toen was het elke keer in dezelfde stad. De eerste spelen hadden maar één onderdeel: hardlopen. Later werden er onderdelen toegevoegd zoals: Werpen (met een discus, kogel of speer), ver en hoogspringen, boksen, worstelen en wagenraces. De sporters waren helemaal naakt. Er mochten ook geen vrouwen meedoen of kijken. Nu worden de olympische spelen elke keer in een ander land gehouden.
In 2006 waren de Olympische Winterspelen in Turijn, toen deden er 14 Spaanse atleten mee. In 1992 heeft Spanje de Olympische Zomerspelen georganiseerd. Het werd gehouden in: Barcelona. Deelnemende landen: 168, Deelnemende atleten: 9956, Aantal evenementen: 286 in 32 sporten, Openingsceremonie: 25 juli 1992, Sluitingsceremonie: 9 augustus 1992, Officiële opening door: Koning Juan Carlos 1, Daar deden 201 Nederlanders mee.
Die wonnen 2 keer goud, 6 keer zilver en 7 keer brons.
Landschap en Klimaat
Spanje is na Zwitserland het hoogste land in Europa met gemiddeld 660 meter boven de zeespiegel. 42% ligt hoger dan 1200 meter. Madrid is de hoogst gelegen hoofdstad van Europa. Het kernlandschap is de Meseta, een hoogvlakte. De hoogste top is de siërra de Gredos (2592 m). Er zijn veel olijfboomgaarden en rotskusten.
- Noordoostkust, Zuidoostkust en de Spaanse hoogvlaktes: een Mediterraans Klimaat. (Warme zomers en zachte winters, niet veel regen. Op sommige plaatsen is er woestijn. Het is de droogste plek van Europa.)
- Zuidkust en de Canarische eilanden: een Subtropisch klimaat. (de Subtropen kan je onderverdelen in: droge, winternatte, zomernatte en altijd natte gebieden.)
- Vallei van Guadalquivir(bij Andalusië) heeft een woestijnklimaat. (er groeit weinig, alleen planten die tegen de droogte kunnen, bijvoorbeeld de cactus. Er valt weinig regen en het regent daar maar een paar keer per jaar. De grond bestaat uit zand en rots, dus er wonen weinig mensen.)
- Vallei van de Ebro heeft een Landklimaat. (Hete zomers, koude winters en weinig regen. Het landklimaat ligt meestal in gebieden zonder zee of meer.)
- Noord-Atlantische kust heeft een Zeeklimaat. (Milde winters en zomers. Er valt veel regen.)
- De Pyreneeën hebben een Hooggebergte Klimaat. (Frisse zomers, koude winters en nat. De temperatuur is bijna altijd onder de 0 graden.)
Planten en dieren
Planten
Door de grote verschillen in Klimaat zijn er in Spanje 8000 soorten planten. De bossen verdwijnen uit Spanje, ze worden vervangen door lage planten zoals rozemarijn, oleander, lavendel en tijm. In het zuiden groeien er meer agaven en schijfcactussen. In Spanje is als enige de Dadelpalmboom te vinden. De loofbossen zie je alleen nog in Noord-Spanje. In de Pyreneeën groeien ongeveer 150 verschillende soorten dennen. In de Picos de Europa groeien 40 verschillende soorten orchideeën.
Dieren
De dierenwereld van Spanje is Zuid-Europees-Mediterraan. Een paar dieren daarvan zijn: de Kameleon, de genekat en de mangoest. Van de grote zoogdieren komen onder andere nog voor bruine beer, wolf, otter, lynx, wilde kat, wild zwijn, damhert, edelhert, ree, de zeldzame Spaanse steenbok en de gems. Een aantal van deze dieren is heel zeldzaam geworden. Er leven nog maar een paar bruine beren in Spanje. Het jagen op die beren is al vanaf 1973 verboden, maar hun aantal loopt nog steeds terug. Ongeveer 1000 wolven leven nog in Spanje. Met de Ibex gaat het wel heel goed. Daar leven er nog ongeveer 70.000 van. Een populair roofdier is de Pardel-Lynx. Hij is bijna uitgestorven. Er leven er nog maar 700 en hij wordt streng beschermd. Aan de kust van de Middellandse Zee komt de zeldzame monniksrob voor en de golf van Biskaje is een verzamelplek voor walvissen en dolfijnen. De meeste Europese vlinders zijn te zien in Spanje. Verder zijn er 20 bijzondere vleermuissoorten, 4 salamander soorten, slangen en heel veel hagedissen. De giftigste slang is de Lataste’s adder.
Er zijn heel veel vogels, Bijv. de ooievaar en een aantal soorten grote roofvogels (steenarend, keizerarend, slangenarend). Een van de opvallendste vogelsoorten is de blauwe ekster, die in Midden en Zuid-Spanje voorkomt. Hij komt alleen in Spanje, Portugal en China voor. In het voorjaar zijn in Spanje grote groepen trekvogels. Het wereldberoemde Coto Doñana is een van de grootste vogelreservaten ter wereld. Laguna de Fuente de Piedra is de belangrijkste broedplaats voor ongeveer 13.000 flamingoparen.
Barcelona
Barcelona is de op één na grootste stad van Spanje. Het is de hoofdstad van de provincie Barcelona. In Barcelona leven ongeveer 1.605.600 mensen. Met voorsteden erbij geteld is dat ongeveer 5.327.900. De oppervlakte is 100,4 KM². Barcelona ligt aan de oostkust aan de Middellandse Zee. De stad ligt 160 KM van de Pyreneeën af.
De Sagrada Familia
De Sagrada Familia is een kerk in Barcelona. De ontwerper was Antoni Gaudí. Ze zijn begonnen met bouwen in 1883 en het is nu nog niet klaar.
FC Barcelona
FC Barcelona is de voetbalploeg uit Barcelona. De volledige naam is: Fútbol Club Barcelona, de bijnaam is: Barça, hij is opgericht in: 1899 De clubkleuren zijn rood-blauw, ze hebben een olympisch stadion, Camp Nou, Camp Nou betekent nieuw veld en er kunnen 98.787 mensen in. Enkele spelers die er spelen of speelden zijn: Diego Maradona, Ladislao Kubala, Ronaldo, Luís Figo, Ronald Koeman, Rivaldo en Ronaldinho.
In deze tabel staat hoe warm het gemiddeld is in Barcelona.
Temperatuur | Maximum | Minimum | | Maximum | Minimum |
Januari | 12.7 | 6.4 | Juli | 27.8 | 20.7 |
Februari | 13.6 | 6.9 | Augustus | 27.7 | 20.9 |
Maart | 15.7 | 9 | September | 25 | 28.8 |
April | 18.2 | 10.9 | Oktober | 20.7 | 14.6 |
Mei | 21.3 | 14 | November | 16.4 | 10.6 |
Juni | 25.1 | 18 | December | 13 | 7.5 |