Werken door de Tijd

Beroepen komen en beroepen gaan. Door het veranderende levenspatroon ontstaan er steeds nieuwe beroepen. Soms verdwijnen ze ook weer, achterhaald door nieuwe technieken of levenswijzen. Bij het geschiedenisonderwijs komen kinderen in aanraking met allerlei bestaande en niet meer bestaande beroepen. Hoe brengen we dat voor kinderen helder in beeld?

Beroepen door de tijd

Mensen hebben niet altijd vast omlijnde beroepen gehad. In de prehistorie werden veel werkzaamheden gezamenlijk uitgevoerd. Denk maar aan de jacht, het verzamelen van voedsel of het bouwen van onderkomens voor de nacht of de winter. Het is wel waarschijnlijk dat er specialisaties waren. Sommige stamleden waren erg bedreven in het vervaardigen van het stenen gereedschap. Die specialisaties zijn in later tijden uitgegroeid tot ambachten, tot beroepen.

Een overzicht krijgen

Het is lastig je een beeld te vormen van beroepen die niet meer bestaan, of die door nieuwe technieken enorm zijn veranderd. Voor volwassenen lastig, maar voor kinderen nog veel moeilijker. Om de kenmerken, voordelen en moeilijkheden van bepaalde ambachten en beroepen te begrijpen, moet je het tijdsbeeld er wel bij betrekken. Dat betekent, dat je een beeld moet hebben van beschikbare materialen en machtsverhoudingen. Tegenwoordig zijn we bekend met grote bedrijven, waar honderden mensen verschillende taken uitvoeren. Een situatie, die vooral ontstaan is in de Industriële Revolutie. Vóór die tijd was het werk veel kleinschaliger georganiseerd. Om de werkzaamheden in periodes vóór de Industriële Revolutie te begrijpen, is het begrip van de wijze waarop het werk is georganiseerd van groot belang.

Organisatievormen in het werk

Ook al waren er in bijvoorbeeld de Middeleeuwen geen grote bedrijven, toch was er wel sprake van organisatievormen. Beoefenaars van hetzelfde ambacht verenigden zich, zodat ze controle konden uitoefenen over de kwaliteit van het werk, de gevraagde prijzen en de mate van concurrentie.

Passief en actief

Om kinderen het inzicht in beroepen en ambachten door de eeuwen heen te geven, is het verstrekken van informatie niet voldoende. Alleen lezen of bekijken van informatie geeft een eenzijdig, passief beeld van de werkelijkheid. Laten we het actiever maken! Informatie die je doorleeft en doorgeeft wordt actiever, en beklijft stukken beter.

Onderzoek en presentatie

Door kinderen zelf te betrekken, zelf activiteiten te laten doen, worden ze actief bij het proces betrokken. Ze luisteren en kijken niet alleen, ze onderzoeken zelf en presenteren de gevonden kennis actief.

Beroepen door de tijd

De klas wordt verdeeld in groepjes. Elke groep krijgt een beroep toegewezen. Bijvoorbeeld: boer, timmerman, schrijver, kuiper, etc. Het kunnen beroepen zijn, die vroeger bestonden en nu niet meer, of andersom, of beroepen die in alle tijden bestaan hebben. Elk groepslid krijgt de opdracht voor een bepaalde periode uit te zoeken hoe het beroep werd uitgeoefend. De uitwerkingen worden in het klaslokaal opgehangen. Door alle uitwerkingen in volgorde te bekijken, krijg je een goed voorbeeld van de wijze waarop het betreffende beroep zich door de eeuwen heen heeft ontwikkeld. Door het resultaat te presenteren aan de hele klas, wordt de opgedane kennis nog veel beter verankerd.

Vragen

Om de kinderen wat houvast te geven in hun onderzoek, kun je een aantal vragen geven. Je kunt die vragen ook op een velletje aanreiken, met ruimtes voor beantwoording of afbeeldingen. Dat maakt het voor de kinderen wel een stuk gemakkelijker.
Denk bijvoorbeeld aan vragen als:

• Welke tijd-periode heb je onderzocht?
• Welk beroep heb je bekeken?
• Hoe werd jouw beroep in die tijd genoemd?
• Werkte je alleen, of met meerdere mensen?
• Heb je een eigen werkplek? (fabriek, kantoor, atelier, werkplaats….)
• Heb je een beroep, dat lichamelijk zwaar is?
• Hoe heb je dit beroep geleerd?
• Hoe bewijs je, dat je je beroep kent?
• Ben je lid van een beroepsvereniging? Heeft zo’n vereniging een naam?
• Heeft jouw beroep een speciaal logo, teken of vlag? Welke?
• Wat voor materialen gebruik je in je beroep?
• Zoek een afbeelding waarop jouw beroep in jouw tijd-periode te zien is.
• Zou je jouw beroep in jouw tijd-periode willen uitoefenen? Waarom wel of niet?
• Als je ziek bent en niet kunt werken, heb je dan toch inkomen?
• Op welke leeftijd stop je met werken in jouw tijd-periode?

Er zijn uiteraard nog heel wat vragen bij te bedenken!

Tentoonstelling

Het werk van de verschillende groepjes wordt nog veel leuker, als je er een tentoonstelling of muurkrant aan kunt koppelen. Misschien kun je aan voorwerpen komen die bij bepaalde beroepen uit bepaalde tijd-perioden passen, of zijn er afbeeldingen te vinden. Maquettes en kijkdozen zijn er ook een goede aanvulling bij. Ouders, grootouders en andere familieleden vinden het meestal erg leuk om naar een tentoonstelling te kijken. Een uitstekende manier om de school te promoten!