Verplicht techniek is leuk, met leuke lestips groep 7 en 8

Op de basisscholen wordt de leerlingen kennis bijgebracht in taal en rekenen en wereldoriëntatie. Wereldoriëntatie omvat de vakken aardrijkskunde, geschiedenis, natuur en techniek. Met uitzondering van techniek worden de andere drie wereldoriëntatievakken (bijna) wekelijks gegeven. Vanaf 2020 moeten alle basisscholen verplicht technieklessen geven. Vanaf 1998 zijn basisscholen al verplicht om te werken aan de kerndoelen techniek, maar wordt dit vaak ondergedompeld in andere vakken. Veel leerkrachten zijn weinig gemotiveerd voor het geven van techniekles. Dit blijkt hoofdzakelijk voor te komen uit het idee dat techniek saai is en vooral voor jongens is. Ook hebben veel leerkrachten een angst voor het vak techniek ontwikkeld. Dit komt mogelijk omdat veel leerkrachten zelf bang zijn niet technisch genoeg te zijn om een inspirerende techniekles te geven. Gelukkig bestaan er tal van leuke inspirerende lesideeën. Lesideeën waarmee iedere leerkracht aan de slag kan.

De verplichte vakken op de basisschool

Het Ministerie van OCW stelt als verplichte vakken op de basisschool:

1. de Nederlandse taal;
2. de Engelse taal;
3. het rekenen;
4. wereldoriëntatie (natuur, techniek, aardrijkskunde, geschiedenis)
5. kunstzinnige oriëntatie. (muziek, tekenen of handvaardigheid)
6. bewegingsonderwijs.

Daarnaast krijgen de leerlingen in Friesland op de basisschool les in de Friese taal.

De niet verplichte vakken op de basisschool

Er zijn op de basisschool ook niet verplichte vakken. De niet verplichte vakken kunnen echter wel verschillen per basisschool. Zo kan een basisschool er voor kiezen om bijvoorbeeld Frans en of Duits in het lesprogramma op te nemen. Ook Godsdienstonderwijs en levensbeschouwelijk vormingsonderwijs zijn ook niet verplichte vakken en kunnen dus in een lesprogramma worden opgenomen.

Kerndoelen

Leerlingen op de basisschool moeten, aan het einde van groep acht, aan 58 kerndoelen gewerkt hebben. Deze kerndoelen zijn opgesteld door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Het Ministerie van OCW heeft in totaal 58 kerndoelen opgesteld waaraan gewerkt moet worden tijdens de basisschooltijd. Deze kerndoelen zijn voor ieder vakgebied per doel uitgeschreven. Zo is de leerlijn voor groep 1 tot en met groep 8 ontstaan.

Leerprogramma

De kerndoelen geven expliciet per vak aan wat de basisschoolleerlingen aan het einde van de basisschool moet weten en kunnen. Iedere basisschool heeft tot op heden de vrijheid om, naar eigen inzicht en behoefte van de leerlingen in de klas, een eigen leerprogramma vast te stellen. Met het ontwikkelde leerprogramma moeten de vastgelegde kerndoelen behaald kunnen worden. De vakken waarvoor door het Ministerie van OCW kerndoelen zijn opgesteld, zijn dan ook voor iedere basisschool de wettelijk verplichte vakken.

Kerndoelen techniek

In dit artikel worden kerndoelen van het vak techniek nader bekeken. Er zijn tal van leuke inspirerende lesideeën. Lesideeën waarmee iedere leerkracht aan de slag kan. Zelfs lesideeën waar weinig materiaal voor nodig is en die wel andere talenten, bij zowel de jongens als de meisjes, naar boven zullen halen. Daarvoor zijn er voor het vak techniek sinds 1998 kerndoelen opgenomen in de lijst met 58 kerndoelen. Dit zijn kerndoelen die betrekking hebben op het domein natuur en techniek. Het gaat hier om de kerndoelen 40 tot en met 46. De kerndoelen 42, 44 en 45 gaan specifiek in op de techniek en worden daarom nader toegelicht.

Kerndoel 42

De leerlingen leren volgens kerndoel 42 onderzoek doen met materialen en natuurkundige verschijnselen. Hierbij valt te denken aan:

• licht,
• geluid,
• elektriciteit,
• kracht,
• magnetisme,
• temperatuur.

Kerndoel 44

De leerlingen leren, volgens kerndoel 44 bij producten uit hun eigen leef- en woonomgeving, relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik.

Kerndoel 45

De leerlingen leren volgens kerndoel 45 oplossingen voor technische problemen te ontwerpen, deze uit te voeren en te evalueren.

Technieklessen en techniekprojecten voor groep 7 en 8

Er zijn verschillende techniekmethodes in omloop, maar technieklessen kunnen ook prima zonder methode gegeven worden, zolang de kerndoelen maar in acht genomen worden. Deze kerndoelen zijn verwerkt in de ballonauto, eggsperiment en de pufmobiel.

Ballonauto

Een leuke techniekles voor de bovenbouw is het maken van een ballonauto. De bedoeling is dat de leerlingen een auto gaan maken die wordt voortbewogen met behulp van luchtdruk. Wanneer de leerlingen voor het eerst een ballonauto gaan maken is het leuk en leerzaam om tijdens de les, ook als docent, vooral bezig te zijn met het onderzoekend leren. Hiervoor krijgen de leerlingen in tweetallen (of desgewenst alleen) een stapeltje basismaterialen. Alleen van deze materialen, mag tijdens de les gebruik gemaakt worden. Om leerlingen te stimuleren om heel goed na te denken over hun ontwerpstappen, kunnen de leerlingen natuurlijk geen nieuwe (vervangende) materialen aan de leerkracht vragen.

De basismaterialen voor het maken van een ballonauto kunnen bijvoorbeeld zijn:

• 4 satéprikkers
• 4 rietjes
• 2 ballonen
• 1 kartonnenbordje
• 1 stukje karton
• rolletje plakband

Wanneer de leerlingen eenmaal een ballonauto gemaakt hebben, zouden zij met de opgedane kennis in een vervolgles met vrije materialen aan de slag kunnen gaan. Desgewenst kunnen de leerlingen dan op internet ook opzoek gaan naar filmpjes waarin de techniek wordt uitgelegd. Leuk is het om een wedstrijdelement aan de les te hangen. Bijvoorbeeld: “welke ballonauto rijdt het verst”?

Meer informatie (uitleg en foto's) over het maken van een ballonauto kan men hier vinden.

---

Eggsexperiment
Het eggsexperiment is een experiment dat zeker zal aanslaan in de klas. Het idee achter dit experiment is, dat de leerlingen een ei vanaf grote hoogte (bijvoorbeeld vanaf een dak van de school of een hoge trap) moeten laten vallen. Het ei mag bij dit experiment natuurlijk niet breken. De leerlingen mogen met behulp van afvalmateriaal een constructie bouwen, waardoor het ei een “zachte landing" gaat maken.

---

Pufmobiel
De Britse ingenieur Richard Jenkins heeft met zijn zogenaamde Greenbird zeil-auto, het wereldrecord voor op wind aangedreven voertuigen in handen. Richard Jenkins behaalde in 2009 een snelheid van 202 km per uur. Aan de hand van dit voorbeeld kunnen de leerlingen prima hun eigen auto maken. Een auto die met behulp van wind zal moeten voortbewegen. De zogenaamde pufmobiel. De leerlingen krijgen per persoon of per tweetal de volgende materialen:

• 4 satéprikkers
• 4 kralen
• 1 rol plakband
• 1 vel A4 papier.

Daarna krijgen de leerlingen 40 minuten de tijd om te gaan bouwen. Na deze tijd gaat het erom hoever iedere auto na twee keer blazen (puffen) vooruitkomt.