Hebreeuws - Ivriet: woorden en zinnen - uitspraak

De interesse voor modern Hebreeuws is altijd tamelijk groot geweest. Ook anno 2024. Veel mensen die Israël bezoeken willen graag een mondje Hebreeuws (Ivriet) spreken. Hebreeuws is een lastige taal om te leren. Maar wie wat standaard zinnen uit het hoofd leert zal al een aardig eind komen. U vindt hierbij eerst het Hebreeuwse woord, vervolgens de uitspraak en ten slotte de vertaling. Hebreeuws schrijft men van rechts naar links. Het moderne Hebreeuws is een medeklinkerschrift en bestaat uit 22 tekens die alle medeklinkers zijn. De letters hé, waw en jod hebben de nevenfunctie van een klinker. Dit vergemakkelijkt het lezen. Hebreeuwse leerboeken zijn verkrijgbaar bij verschillende winkels en webwinkels. Bij bol.com zijn verschillende Hebreeuwse literaire romans te koop vanaf €8,49. Bij Vereniging Hebreeuws zijn Hebreeuwse grammatica’s, woordenboeken en andere leermiddelen te koop.

Hebreeuws, een semitische taal

Hebreeuws is een Semistische taal. De benaming 'Semitisch' stamt af van Noachs oudste zoon Sem (Genesis 5:32). Alle volken die van Sem afstammen spreken dezelfde soort taal. De Semitische taal wordt verdeeld in een oostelijke en westelijke tak:

1. Oostelijke tak: Akkadisch (Assyrisch-Babylonisch)
2. Westelijke tak:
• noorden: Kanaänitisch (Hebreeuws, Fenicisch, Ugaritisch, Moabitisch, Ammonitisch, Eblaïtisch) en Aramees (o.a. Syrisch)
• zuiden: Arabisch en Ethiopisch

Algemene kenmerken Semitische taal:

• medeklinker: vormt de basisstructuur van de taal.
• keelleters: typisch oosterse keelklanken
• emfatische medeklinkers: worden scherp uitgesproken.
• wortel (radix): drie medeklinkers (radicalen).
• naamwoord: alleen mannelijk of vrouwelijk.
• persoonlijk voornaamwoord: met een achtervoegsel (suffix) achter een naamwoord, werkwoordsvorm of voorzetsel.
• zinsbouw: voornamelijk nevenschikkend zinsverband (parataxis).

Het Hebreeuwse schrift

In het nabije oosten werd het Semitische schrift al vroeg als belangrijk beschouwd in de ontwikkeling van de mens. Verschillende soorten geschriften die voortkwamen waren het pictografisch, hiëroglyfisch en spijkerschrift. Het hoogtepunt is de 'geboorte' van het alfabeth door de Feniciërs. Het Hebreeuwse alfabeth kwam voort uit het Fenicisch schrift van rond 1100 voor de gewone jaartelling.

De ontwikkeling van het Fenicisch schrift heeft een opvallandheid: de letters worden van rechts naar links geschreven. De schrijfrichting werd bepaald door het materiaal waarop en het instrument waarmee men schreef. Het proto-Kanaänitisch schrift tussen de 13de en de 11 de eeuw voor de gewone jaartelling is de bron van het alfabeth. Hieruit kwam het Fenicische alfabeth voort. De Hebreeërs namen het alfabeth over van de Kanaänieten en de Feniciërs. Het oudhebreeuwse schrift werd voornamelijk gebruikt voor het schrijven van Bijbelteksten en door de lokale bevolking gesproken. Maar de voornaamste spreektaal was Aramees (het Engels van die tijd).

Ontwikkeling Hebreeuwse taal

Men gaat er vanuit dat het oudehebreeuws een dialect was van het oudaramees. Toen Jozua Kanaän binnentrok werd geleidelijk de 'Tale Kanaäns' overgenomen.

• Oudhebreeuws kwam voor in het Oude Testament, de boerenkalender uit Gezer, een aantal scherven (ostraca) bij het koninklijk paleis in Samaria, inscriptie uit de Siloach-tunnel, de Lachisch brieven en scherven uit Arad.
• Oudhebreeuws kenden dialecten.
• Invloed van andere talen, vooral het Aramees was groot
• Tweede eeuw na gewone jaartelling Rabbijns Hebreeuws.
• Rond 1750 nieuw Hebreeuws.

Modern Hebreeuws

Veel mensen denken ten onrechte dat modern Hebreeuws Ivriet heet. Maar Ivriet betekent gewoon Hebreeuws. Ik leer Hebreeuws = anie lomed Ivriet. Ivriet is afgeleid van Ivri (Hebreeër) of Ewer (Eber). Het Hebreeuws is één van de oudste gesproken talen ter wereld. Het is ruim 3200 jaar oud. Toch werd de taal niet altijd gesproken door de Joden. In de Babylonische ballingschap werd het verdrongen door het Aramees. De Joodse wijzen gebruikten het nog wel op Leerscholen, maar als taal werd het door het Joodse volk niet meer gebruikt.

Eliëzer ben Jehoeda

De bekendste grondlegger van het modern Hebreeuws is Eliëzer ben Jehoeda (1858-1922). Hij pleitte ervoor om alleen Hebreeuws te spreken in Palestina waar de Joden naar terugkeerden. Sinds de tijd van de Bijbel werd Hebreeuws niet meer gebruikt als gesproken taal door de Joden. Het werd alleen nog gebruikt voor Bijbelstudie. In 1922 erkende het Britse Mandaat Hebreeuws als de officiële taal van de Joden in Palestina. Voor Ben Jehoeda was Joods nationalisme niet alleen de terugkeer naar Palestina maar ook de heropleving van de Hebreeuwse taal. Hij nam de moeilijke taak op zich om het Hebreeuws dat alleen voor studie werd gebruikt om te vormen tot een moderne gesproken taal. Hij was oorspronkelijk een ultraorthodoxe Chabad Jood maar kwam via het hoofd van de jesjiva (religieuze school) die een verlicht denker was in aanraking met moderne literatuur. Het Joods nationalisme zag hij als instrument om het Hebreeuws te omarmen zonder religie. In 1881 arriveerde hij in Jeruzalem en zette zijn plan om Hebreeuws te introduceren als moderne spreektaal in werking. Hij probeerde ultraorthodoxe Joden over te halen Hebreeuws te spreken maar zij excommuniceerden hem omdat zij vonden dat Hebreeuws alleen maar voor de studie van de Joodse Bijbel gebruikt mocht worden. Maar Ben Jehoeda liet zich niet uit het veld slaan en sprak thuis met familieleden Hebreeuws. Hij kreeg ook steun van onderwijzers op scholen die Joods nationalistisch waren. Hebreeuws was belangrijk op scholen waar immigranten zaten uit verschillende landen die allemaal verschillende talen spraken. Hij schreef o.a. een woordenboek Hebreeuws. In 1948 werd het de officiële taal van Israël.

In een video (Learn Hebrew in 1 Hour - ALL of Your Absolute Beginner Questions Answered!: https://www.youtube.com/watch?v=12P3O0GZGHs) op YouTube wordt in een uur uitgelegd hoe Hebreeuws is ontstaan en wat het verschil is tussen Bijbel Hebreeuws en modern Hebreeuws.

Het Hebreeuwse Alefbet

• basiswoorden
  
• groeten en beleefde uitdrukkingen
  
• vragen
  
• hoeveelheden
  
• voornaamwoorden en voorzetsels
  
• nuttige werkwoorden
  
• bijwoorden
  

basiswoorden - moesgee jesod - משגי יסוד

groeten en beleefdheden - brachot weniemoesiem - ברכות ונימוסים

vragen - sje'elot - שאלות

hoeveelheden - kamoejot - כמיות

voornaamwoorden en voorzetsels - mielot jachas oemieliem sjiemoesjiot - מלות יחס ומלים שמושיות

Nuttige werkwoorden - pe'aliem sjiemoesji'iem - פעלים שמושיים

Bijwoorden - te'ariem - תארים

In deze Hebreeuwse les aandacht voor woorden m.b.t. maatschappij en beroep (חברה ותעסוקה). U leert kennis te maken, taalproblemen, leeftijd en gezin, ontmoeting, werkgelegenheid en zoeken naar werk, en zaken. Het gaat om woorden en kleine zinnetjes in het Hebreeuws. Daarnaast vindt u de uitspraak en de vertaling.

• Kennismaken
  
• Taalproblemen
  
• Leeftijd en familie
  
• Ontmoeting
  
• Werkgelegenheid en zoeken naar werk
  
• Zaken
  

---

Kennismaken - hekeeroet - הכרות

Taalproblemen - kesajee safa - קשיי שפה

Leeftijd en familie - giel oemisjpacha - גיל ומשפחה

Ontmoeting - pegiesja - פגישה

Werkgelegenheid en zoeken naar werk - ta'asoeka oevakasjat avoda - תעסוקה ובקשת עבודה

Zaken - asakiem - עסקים

In deze Hebreeuwse les aandacht voor restaurant en voedsel (מסעדה ואכל). Het gaat hierbij om algemene woorden en uitdrukkingen, het ontbijt, voorgerechten en hoofdmaaltijden, fruit en groenten, dessert, drank en alcoholische dranken, een probleem met...., het einde van de maaltijd, lichte maaltijden. Eerst geven we u het Hebreeuwse woord, dan de uitspraak en tenslotte de vertaling.

• Algemeen
  
• Bij het ontbijt
  
• Voorgerechten en hoofdmaaltijd
  
• Bijgerechten en extra's
  
• Nagerechten
  
• Dranken
  
• Ik heb een probleem
  
• Het einde van de maaltijd
  
• Lichte maaltijden
  

Algemeen - klalie - כללי

Bij het ontbijt - ba'aroechat haboker - בארוחת הבקר

Voorgerechten en hoofdmaaltijd - mana riesjona / mana iekariet - מנה ראשונה / מנה עקרית

Bijgerechten en extra's - tosafot oemenot lewai - תוספות ומנות לואי

Nagerechten - mana achrona - מנה אחרונה

Dranken - masjka'ot - משקאות

Ik heb een probleem - jesj lie be'aja - יש לי בעיה

Het einde van de maaltijd - sof ha'aroecha - סוף הארוחה

Lichte maaltijden - aroecha kala - ארוחה קלה

In deze Hebreeuwse les aandacht voor woorden en zinnen die te maken hebben met accommodatie. We kijken naar het hotel, registratie en receptie, een verzoek, telefoon en postkantoor, uitchecken, een appartement zoeken. Van alle Hebreeuwse woorden en zinnen geven we de uitspraak en de vertaling.

• In het hotel
  
• Registratie en receptie
  
• Ik heb een verzoek
  
• Telefoon en postkantoor
  
• Uitchecken
  
• Zoeken naar een appartement
  

In het hotel - beveet hamalon - בבית המלון

Registratie en receptie - harsjama wekabala - הרשמה וקבלה

Ik heb een verzoek - jesj lie bakasja - יש לי בקשה

Telefoon en postkantoor - telefon/do'ar - טלפון דאר

Uitchecken - azieva - עזיבה

Zoeken naar een appartement - chiepoes diera - חפוש דירה

In deze Hebreeuwse les aandacht voor woorden en zinnen die te maken hebben met trips en excursies. Aan de orde komen: algemene termen, op de luchthaven, landen op een buitenlands vliegveld, douanebelasting, begeleide trips, ik wil graag weten, toegang tot tentoonstellingen. U vindt hiervan eerst het Hebreeuwse woord of zin, vervolgens de uitspraak en tot slot de vertaling.

• Algemene termen
  
• Op de luchthaven
  
• Landen op een buitenlands vliegveld
  
• Douanebelasting
  
• Begeleide trips
  
• Ik wil graag weten
  
• Toegang tot tentoonstellingen
  

Algemene termen - moesaĝiem klali'iem - מוסגים כלליים

Op de luchthaven - bienmal hate'oeva - בנמל התעופה

Landen op een buitenlands vliegveld - nechieta besade zar - נחיתה בשדה זר

Douanebelasting - meches - מכס

Begeleide trips - sie'oer moedrach - סיור מודרך

Ik wil graag weten - anie me'oenjan le da'at - אני מענין לדעת

Toegang tot tentoonstellingen - kniesa la'atariem - כניסה לאתרים

In deze Hebreeuwse les aandacht voor transport (תחבורה). We beginnen met de taxi, daarna treinen en bussen, wat zullen we zien op de trip, het weer onderweg, het huren van een auto, liften, de weg vinden, auto onderhoud en problemen. Eerst vindt u de Hebreeuwse woorden en zinnen, daarnaast staat de vertaling en vervolgens de uitspraak.

• Taxi
  
• Treinen en bussen
  
• Wat zullen we zien op de trip
  
• Het weer
  
• Het huren van een auto
  
• Liften
  
• De weg vinden
  
• Auto onderhoud en problemen
  

Taxi - moniet - מונית

Treinen en bussen - rakavot we'otoboesiem - רכבות ואוטובוסים

Wat zullen we zien op de trip - ma nir'e basie'oer - מה נראה בסיור

Het weer - mezeĝ ha'avier - מזג האויר

Het huren van een auto - haskarat rechev - השכרת רכב

Liften - trempiem - טרמפים

De weg vinden - hietmats'oet badrachiem - התמצאות בדרכים

Auto onderhoud en problemen - tapoel oetekalot berechev - טפול ותקלות ברכב

In deze Hebreeuwse les aandacht voor plezier en vrije tijd (בלויים ופנאי). We nemen de lezer mee naar het theater en de bioscoop en kijken naar woorden en zinnen die betrekking hebben op sport. U vindt eerst de Hebreeuwse tekst, dan de uitspraak en tot slot de vertaling.

• Theater en bioscoop
  
• Sport
  

Theater en bioscoop - tee'atron wekolno'a - תיאטרון וקולנוע

Sport - sport - ספורט

Hebreeuwse telwoorden en rangtelwoorden. De (rang)telwoorden 1 tot en met 10 hebben een mannelijke en vrouwelijke vorm. Vanaf 20 tot en met 90 wordt het achtervoegsel -iem toegevoegd. Het systeem van de Hebreeuwse cijfers is een quasi-decimaal alfabetisch getalsysteem dat de letters van het Hebreeuws alfabet gebruikt.

• Hebreeuwse cijfers
  
• Mannelijk 0 tot en met 10
  
• Vrouwelijk 0 tot en met 10
  
• Tientallen
  
• Honderdtallen
  
• Rangtelwoorden 1 tot en met 10 mannelijk
  
• Rangtelwoorden 1 tot en met 10 vrouwelijk
  

Hebreeuwse cijfers

Mannelijk 0 tot en met 10

Vrouwelijk 0 tot en met 10

Tientallen

Honderdtallen

Rangtelwoorden 1 tot en met 10 mannelijk

Rangtelwoorden 1 tot en met 10 vrouwelijk

De Joodse feestdagen en treurdagen kennen veel woorden en termen in het Hebreeuws. De Joodse feestdagen en treurdagen zijn: Pesach, de Omertijd, Sjavoe'ot, Rosj Hasjana, Jom Kippoer, Soekot en Simchat Tora, Chanoeka, Toe Bisjwat, Poeriem en Treurdagen. Deze woorden zijn afkomstig van het boek 'Van Jom tot Jom' van het NIK.

• Pesach
  
• De Omertijd
  
• Sjavoe'ot
  
• Rosh Hasjana
  
• Jom Kippoer
  
• Soekot en Simchat Tora
  
• Chanoeka
  
• Toe Bisjwat
  
• Poeriem
  
• Treurdagen
  

Pesach

Pesach (Joodse Paasfeest) viert de bevrijding van de Joden uit Egypte en daarmee de geboorte van het Joodse volk. Het is daarnaast het lentefeest, wanneer de natuur na de winter tot leven komt.

De Omertijd

De plicht van de Omer-telling is één van de meest vreemde voorschriften in de Tora. We moeten de 49 dagen tellen tussen Pesach en Sjavoeot, ondanks dat het aantal dagen er tussen nooit wijzigt. Het gaat om het proces zelf.

Sjavoe'ot

Sjawoeot of Wekenfeest is een feest dat Joden vieren te herdenking aan de schenking van de Tora op de Berg Sinaï. Tevens is het een landbouwfeest in Israël waarbij het begin van de zomeroogst wordt gevierd. Het feest wordt ook wel Chag Habikkoeriem, het feest van het Offer van de Eerstelingen, genoemd.

Rosh Hasjana

Rosh Hasjana (hoofd van het jaar) is het Joodse Nieuwjaarsfeest. Op deze dag wordt de verjaardag van de schepping van Adam en Eva en hun eerste handelingen in de richting van de rol van de mensheid in Gods wereld gevierd.

Jom Kippoer

Jom Kippoer is de Grote Verzoendag. Dit is de heiligste dag van het Joodse kalenderjaar. Op deze dag staan Joden het dichtst bij God en zuiveren ze hun zielen. Kenmerkend voor Jom Kippoer is o.a. dat 24 uur gevast wordt.

Soekot en Simchat Tora

Dit verwijst naar de 40 jaren die het Joodse volk door de woestijn trok. Ze werden door God beschermd tegen gevaren en ongemakken. Door zeven dagen en nachten in de Soeka te verblijven herbevestigen de Joden hun vertrouwen in God.

Chanoeka

Tijdens Chanoeka vieren de Joden de herinwijding van de Tempel door de Maccabeeën. De Tempel was ontwijd door de Grieken. Acht dagen lang wordt elke dag een kaarsje van de menora aangestoken om het wonder van Chanoeka te herinneren.

Toe Bisjwat

Toe Bisjwat ishet Nieuwjaar voor de bomen dat op de 15de Sjewat wordt gevierd. In dit seizoen ontwaken de vroegst bloeiende bomen in het Land Israël uit hun winterslaap en begint een nieuw fruitdragende cyclus.

Poeriem

Het Joodse Poeriem feest herdenkt de bevrijding van de Joden in Perzië uit de handen van de antisemiet Haman in het midden van de 4de eeuw vóór het begin van de gewone jaartelling (356). Haman, de vizier van de koning, was van plan alle Joden te vernietigen. De gebeurtenis wordt beschreven in het Bijbelboek Esther.

Treurdagen

De Joodse treurdagen zijn: 10de Tevet, en de drie weken: 17 tammoez en 9 aaw.


In het dagelijks leven van de Joden worden heel wat Hebreeuwse termen gebruikt. Aan de hand van het boek 'Van Jom tot Jom' van het NIK willen we een aantal Hebreeuwse woorden en termen behandelen die voorkomen bij verschillende aangelegenheden, zoals: Joods zijn, bijzondere momenten, een bezoek aan sjoel, gebed (tefila), voorlezen uit de Tora, de Joodse kalender en Shabbat.

• Joods zijn
  
• Bijzondere momenten
  
• Sjoel
  
• Gebed - tefila
  
• Tora
  
• Joodse kalender
  
• Shabbat
  
• Sjema
  
• Talliet en tsietsiet
  
• Tefillien
  
• Mezoeza
  
• Kasjroet
  
• Birkat Hamazon
  

Joods zijn

De eerste Jood was Abraham. Abraham introduceerde het geloof in Eén God. Hij kreeg volgelingen die Joden genoemd werden. Formeel is het Joodse volk ontstaan bij de openbaring van de Tora op de berg Sinaï. Iedereen die een Joodse moeder heeft of tot het Jodendom is toegetreden is Joods. De rol van de Joden in de wereld is het getuigen van het bestaan van Eén God (er bestaat niets anders dan God; de Schepping is een product van Gods 'Geest') en het naleven van de Tora.

Bijzondere momenten

Sjoel

Synagoge is de Griekse naam voor Beth HaKnesset, de Hebreeuwse naam voor het huis van samenkomst. Joden komen in de synagoge samen om de godsdienst te belijden en om te leren. Omdat lernen een belangrijke plaats inneemt binnen het Joodse geloof wordt voor de synagoge ook wel het Jiddisch sjoel (school) gehanteerd. Zo wordt vaak de uitdrukking 'naar de sjoel gaan' gebruikt. De plek waar Joden leren wordt beth hamidrash (leerzaal) genoemd. Synagoge wordt ook wel beth tefilla (huis van gebed) genoemd.

Gebed - tefila

We bidden voor ons lichaam dat voeding, gezondheid, veiligheid en comfort nodig heeft. We bidden om te erkennen dat we afhankelijk zijn van onze Bron. We spreken onze waardering en onze dankbaarheid uit aan de Bron die ons voorziet in alle behoeften, vreugden en prestaties van het leven.

Tora

Tora in engere zin zijn de eerste Vijf Boeken van Mozes. Maar in brede zin is het de hele Hebreeuwse Bijbel en de Mondelinge Tora.

Joodse kalender

De Joodse kalender is gebaseerd op de maancyclus. Het instellen van de Joodse kalender is het eerste gebod dat God aan de Joden gaf.

Shabbat

De Sjabbat is de heilige Joodse rustdag. Met de Sjabbat wordt herdacht dat God 'rustte' na zes scheppingsdagen. De Sjabbat laat ons zien hoe de wereld er uit zal zien zodra de Masjiach komt. In die tijd zal het in de wereld voor eeuwig Sjabbat zijn.

Sjema

In Deuteronomium 6:4-9 staat het Shema. Hierin wordt de eenheid en uniciteit van God uitgedrukt en bevestigd. Het Shema wordt twee maal per dag gereciteerd. Ook voor het sterven gaan reciteren Joden het Shema.

Talliet en tsietsiet

Dit is het gebedsmantel waar draden (franjes) aanhangen aan de vier hoeken van de mantel. De Joodse mannen dragen deze tijdens het gebed samen met de gebedsriemen. De tsietsiet herinnert Joden eraan zich niet van God af te wenden.

Tefillien

De tefillien zijn gebedsriemen die Joodse mannen tijdens het bidden gebruiken.

Mezoeza

Dit is een teken dat aan de deurpost van een huis of poort wordt gehecht. In het kokertje zit een rolletje perkament met de tekst van het Shema en de tekst van Deuteronomium 11:13-20.

Kasjroet

Kasjroet is een Goddelijk gebod waarbij bepaald wordt wat Joden wel (kosher) of niet (niet-kosher) mogen eten.

Birkat Hamazon

Dit is het dankgebed na de maaltijd.

Woordenlijst

Letter A

Lees verder

• Joodse brachot (zegenspreuken) - Hebreeuws fonetisch