Hoe maak je een goed zoekplan voor je research

Wanneer je op zoek bent naar informatie dan kan het maken van een goed zoekplan je een hoop tijd besparen. Door het maken van een zoekplan ga je je onderzoeksproces een structuur geven en baken je de onderzoeksvragen af. Ook zorgt een zoekplan ervoor dat je eerdere zoekacties kunt herhalen, mits deze zijn vastgelegd in het zoekplan. Met een zoekplan kun je duidelijk maken waar je naar hebt gezocht en wat voor resultaten je hebt bereikt met je zoektocht naar informatie. Een zoekplan bestaat uit vier verschillende elementen. Die elementen bestaan uit de zoekvragen die je moet beantwoorden, de zoektermen waarmee je informatie wilt gaan zoeken, de zoekmethoden die je wilt gaan toepassen en de informatiebronnen die je wilt gaan raadplegen.

• De zoekvragen
• De zoektermen en zoeksleutels
• De zoekmethoden
• De informatiebronnen

De zoekvragen

Een zoekvraag kun je afleiden van een deelvraag en een deelvraag is weer gebaseerd op een probleemstelling. Wanneer het onderwerp groter wordt en je onderzoek dus ook wat complexer wordt, wordt het moeilijker om nauwkeurige zoekvragen te formuleren. Daarom kan je je beter richten op de deelvragen van je onderzoek dan op je probleemstelling wanneer je zoekvragen gaat formuleren. De zoekvragen zal je uiteindelijk vertalen naar zoektermen waarmee je daadwerkelijk informatie gaat zoeken. Je kunt gebruik gaan maken van een catalogus, een databank of een zoekmachine. Het is handig om je al verdiept te hebben in de terminologie van het onderwerp. Dit helpt je om de juiste termen te gebruiken en daardoor ook betere bronnen te vinden.

De zoektermen en zoeksleutels

Wanneer je zoeksleutels en zoektermen gaat vaststellen, dan is het belangrijk om rekening te houden met het verschil in gecontroleerde en ongecontroleerde ontsluitingssystemen. Een ontsluitingssysteem is een hulpmiddel om informatie beter toegankelijk te maken. Het systeem zorgt er voor dat informatie in zoverre georganiseerd is dat mensen de benodigde informatie makkelijker kunnen vinden. Denk maar eens aan het systeem in een bibliotheek. Over het algemeen zijn alle boeken daar gerangschikt op genre van de boeken en daarna op de achternaam van de schrijver.

Een ongecontroleerd ontsluitingssysteem

Wanneer we het hebben over een ongecontroleerd ontsluitingssysteem zijn er maar een paar manieren om iets op te zoeken binnen het systeem. Een goed voorbeeld daarvan zijn zoekmachines. Je typt een aantal woorden in als zoekterm en de zoekmachine gaat het web vergelijken met de woorden die je hebt ingetypt. Ze doen niets anders dan jouw zoekwoorden vergelijken met de woorden die in de databanken van de zoekmachines staan

Een gecontroleerd ontsluitingssysteem

Wanneer we het hebben over een gecontroleerd ontsluitingssysteem kan er precies aangeven worden naar wat je zoekt. Het woord moet overeenkomen maar ook de betekenis van het woord moet overeenkomen. Bij een gecontroleerd ontsluitingssysteem krijg je te maken met zoeksleutels. Hierbij zijn de zoeksleutels de categorieën waarop kan worden gezocht. Je typt je zoekterm in bij de zoeksleutel en dan wordt er binnen die categorie gezocht op je zoekterm. Je kunt bij boeken bijvoorbeeld op auteur en genre zoeken.

De zoekmethoden

Om goede informatie te vinden, kun je gebruik maken van verschillende zoekmethoden. Je bedenkt naar wat voor termen je aan het zoeken bent en kiest daarna de methode waarvan je denkt dat die het beste resultaat gaat opleveren.

Sneeuwballen

Een van de wat meer bekende zoekmethodes is de sneeuwbalmethode. Je kiest een boek of artikel uit dat belangrijk is voor je verslag en je gaat kijken naar de literatuurlijst van dit item. Op de literatuurlijst bekijk je welke publicaties je ook zouden kunnen helpen. Nu ga je een stapje verder want die gevonden publicaties hebben ook weer een literatuurlijst. Zo word je stapel met gevonden informatie steeds een stukje groter. Om terug te komen op de naam van de zoekmethode. Wanneer je een sneeuwbal rolt door de sneeuw wordt deze ook steeds een stukje groter.

Citaatindexen gebruiken

Citaatindexen worden in veel verschillende wetenschapsgebieden gebruikt. Deze indexen geven overzicht van artikelen die naar artikelen verwijzen. Daarom kan je met behulp van de citaatindex veel makkelijker relevante artikelen opsporen. Je kan zien welke artikelen als bron zijn gebruikt, maar ook welke nieuwere artikelen het artikel wat je bekijkt hebben gebruikt. Zo kan je makkelijker recentere informatie vinden.

Zoektermen uitbreiden

Je begint met één zoekterm. Daar kan je bij een zoekmachine zoals google al miljoenen hits op krijgen. Om het aantal resultaten te verkleinen, voeg je nog een zoekterm toe. Er wordt nu gezocht op resultaten waar beide termen in voor komen. Dit kan je zo verder uitbreiden totdat je resultaten hebt gevonden die aan je verwachtingen voldoen.

Zoektermen beperken

Wanneer je de zoektermen gaat beperken, doe je eigenlijk het tegenovergestelde van wanneer je de zoektermen gaat uitbreiden. Je begint met een hele lijst aan zoektermen en krimpt deze steeds verder in om de juiste zoekresultaten te verkrijgen. Ook deze methode kun je makkelijk toepassen bij de bekende zoekmachines.

De blokkendoosmethode

Je gaat op zoek naar zoektermen die het hele onderwerp dekken. Ook ga je op zoek naar synoniemen van deze worden. Die ga je als het ware op elkaar stapelen. Je gaat zoekoperators gebruiken. Tussen worden die hetzelfde betekenen kan je AND gebruiken. Wil je iets weten van de ene term of anders de ander term dan gebruik je OR. Wil je termen uitsluiten dan gebruik je NOT. De zoekmachine van Google reageert op deze termen.

Een parel laten groeien

Wanneer je deze methode gebruikt, weet je niet zeker welke zoektermen je moet gebruiken. Je toetst steeds een term in en je kijkt welke resultaten het oplevert. Wanneer de resultaten niet bij je onderzoek passen, kies je weer een andere zoekterm. Je kan met deze methode snel het overzicht kwijt raken. Wanneer je dat overzicht kan behouden, kan deze methoden je sneller effectieve resultaten opleveren. Je moet echt zeker zijn naar wat voor informatie je zoekt.

De informatiebronnen

Wanneer je al wat meer ervaring hebt met het zoeken naar informatie, dan heb je vaak al een idee van welke soort bronnen je gebruik gaat maken. Vaste groepen bronnen worden door onderzoekers vaak als uitgangspunt gebruikt. Dit verschilt natuurlijk per vakgebied. De verschillende soorten bronnen die je kunt gebruiken zijn te verdelen in 6 hoofdcategorieën.

• Het openbare deel van het internet – Dit wordt het freeweb genoemd. Iedereen kan deze informatie inzien.
• Het besloten deel van het internet – Dit wordt het deepweb genoemd. Het gaat hier om informatie uit databanken.
• Social media – Informatie die je van vrienden krijgt via de social media. Die vriend moet dan wel verstand hebben van de informatie.
• Bibliotheken en archieven – Veel informatie is ook nog op papier te vinden
• Officiële instanties, onderzoeksbureaus en deskundigen
• Wetenschappelijke informatiebronnen – Dit kunnen rapportages zijn van wetenschappelijke onderzoeken.