Renate Dorrestein - Een hart van steen

Dit boekverslag gaat over het boek "Een hart van steen" van Renate Dorrestein. Aan dit boekverslag is een samenvatting toegevoegd, een analyse met betrekking op het boek, een interpretatie en een persoonlijke waardering. Dit boekverslag heb ik voor literatuur gemaakt, in vwo 6. Het boek gaat over de 37-jarige Ellen van Bemmel. Ze heeft een tijdje onbetaald verlof genomen en heeft haar voormalig ouderlijk huis gekocht. Als Ellen aan bed is gekluisterd door de dreigende miskraam, wordt ze achterv

Samenvatting

De 37-jarige Ellen van Bemmel heeft een tijdje onbetaald verlof genomen en heeft haar voormalig ouderlijk huis gekocht. Dit is een villa in een buitenwijk van Haarlem. Ellen is zwanger van een wildvreemde man. Ze is al meer dan een jaar gescheiden van Thijs Kamerling en nu is ze alleenstaand. Ellen besluit de tuin van haar nieuwe huis op te gaan knappen. Hierbij krijgt ze hulp van Bas Veerman, de vroegere conciërge van haar vader die nu bij Intratuin werkt. Maar vanwege een dreigende miskraam moet ze opeens een aantal maanden rust nemen. In die tijd krijgt ze hulp van Lucia, die met haar dochtertjes Samantha, Vanessa en Rochelle tijdelijk bij haar in huis komen wonen. Dit op advies van Ellens arts Jan Bramaan.

Als Ellen aan bed is gekluisterd door de dreigende miskraam, wordt ze achtervolgd door haar steeds veeleisender overleden familieleden. Toen Ellen 12 was, dus 25 jaar geleden, heeft zich een verschrikkelijk drama afgespeeld. Ellens ouders, Frits van Bemmel en Margje de groot, vermoordden toen drie van hun vijf kinderen en vermoordden toen zichzelf. Door een gelukkig toeval zijn Ellen en haar jongste broertje Carlos aan dit drama ontsnapt. In een oud fotoalbum probeert Ellen antwoord te krijgen op de vragen die haar eigen kind haar later zal stellen: “Heb ik dan geen oma, mama? Geen opa? Heb ik geen familie? Hoe komt dat?” Ellen wordt gekweld door de vraag waarom zij is blijven leven en hoe haar ouders tot hun daad waren gekomen.

Toen Ellen 12 jaar was, vormden de Van Bemmels nog een normaal gezin met vier kinderen: Sybille (Billie), Kester (Kes), Ellen en Carlos (Michiel). Ellens moeder heet Margje en haar vader heet Frits. Er is een vijfde kind op komst, maar daar zijn de kinderen niet zo blij mee. Margje en Frits hadden een knipselbureau in huis. Op Ellens twaalfde verjaardag kreeg Carlos een ketel met kokend water over zich heen. Carlos verbrandde zijn keel, brost en linkerarm. Hij verbleef een lange tijd in het ziekenhuis en toen hij terug kwam was Carlos in haar ogen een heel ander kind geworden. Ellen was er helemaal niet blij mee dat er een vijfde kind op komst was. Ze bedacht de naam Ida voor het meisje, wat haar afkeer tegen het kind uitdrukte. Toen het meisje werd geboren, werd ze inderdaad Ida genoemd. Ida was een spuug- en huilbaby, die iedereen de stuipen op het lijf joeg met haar gekrijs. Later bleek dat ze een maagvernauwing had. Dit moest men in het ziekenhuis verhelpen. In die tijd dat Ida in het ziekenhuis lag, begon moeder Margje zich vreemd te gedragen. Margje verdacht haar familieleden ervan dat ze haar baby wilden stelen. Na lange tijd kwam Ida weer thuis uit het ziekenhuis. Margje begon zich toen zorgen te maken over haar hoofdje. Op een zondag zou Ida worden gedoopt in de kerk, maar vlak voordat deze gebeurtenis plaatsvond, vluchtte Margje met Ida de kerk uit.

Margje bleef zich dus ook na de terugkeer van Ida vreemd gedragen. De relatie tussen Frits en Margje verslechterde. Margje verscheen ook niet meer op het kantoor, want ze was alleen maar met Ida bezig. Ze dacht dat de duivel in haar schuilde en die wilde ze uit haar drijven zodat Ida weer gezond zou worden. Ook besloot Margje om nooit meer seks te hebben met Frits, want ze dacht dat dat hielp om de duivel uit haar huis weg te krijgen. Frits werd heel erg kwaad en hij verkrachtte haar op een nacht. De volgende morgen ontdekte Frits op de onderbuik van Ida een paar dieppaarse bloeduitstortingen. Hij dacht dat Ida leukemie had wat later ook waar bleek te zijn. Ida moest een beenmergpunctie ondergaan. De artsen ontdekten dat Ida ook botbreuken, inwendige kneuzingen, erge huiduitslag en diarree had. De artsen konden dit niet verklaren. Ellen kon dit wel verklaren, alleen zei ze niets. Ellen was er als enige achtergekomen dat Margje Ida mishandelde. Margje liet haar kinderen bidden tot God om Ida weer beter te maken, later liet ze haar kinderen bidden tot zichzelf om Ida weer beter te maken.

Een tijd later, rond Pasen, deed Margje opeens weer helemaal normaal en Ida werd rond die tijd ook weer helemaal gezond. Iedereen in het gezin was blij dat alles weer normaal was. Maar toen het weer een paar dagen later omsloeg, ging het weer mis. Margje werd weer treurig en ze zei iets heel opmerkelijks: “Het is zover, we zullen ervoor zorgen dat jullie niet lijden”. Samen met Ellen maakt Margje voor iedereen een schoteltje met vitaminepillen klaar. Dit blijken later geen vitaminepillen te zijn geweest, want het waren slaaptabletten en valium dat Margje had opgespaard. Die avond op 6 april 1973 was Ellen tijdens het toetje opgestaan om met haar hond Orson naar buiten te gaan om hem uit te laten. Toen ze na een uur terug kwam, trof ze in de keuken de levenloze lichamen van Billie en Kester aan. Ze hadden een dichtgebonden plastic zak over hun hoofd. Haar ouders bevonden zich op de bank in de serre, ook levenloos. Ida lag in een vuilniszak op het aanrecht. Ellen hoorde Carlos onder de tafel in zijn plastic zak hoesten. Ellen sleepte hem naar de kelder waar Bas, iemand die op het kantoor van Frits werkte, hen de volgende ochtend hoorde. Bas sloeg direct alarm bij de politie.

Na deze afgrijselijke gebeurtenis kwamen Ellen en Carlos in het internaat “De Eenhoorn” terecht en hun hond Orson werd naar het asiel gebracht. Carlos werd al snel geadopteerd door familie Kamphuis uit Beverwijk. Ellen was heel erg woedend en ze probeerde dit nog tegen te houden. Op kerstavond probeerde ze er namelijk met Carlos vandoor te gaan. Ellen en Carlos kwamen toen bij de rector van Ellens school, maar hij kon Carlos niet in huis nemen. Carlos moest toch naar de familie Kamphuis toe.

De zus en broer van Ellen, Billie en Kester, gingen steeds vaker door Ellens hoofd spoken. Ze begonnen van alles te verwijten tegen Ellen. Op een dag moest Ellen verplicht een bezoek brengen aan t kerkhof waar bijna heel haar familie lag, op Carlos en zij na. Ellen raakte ervan overtuigd dat zij ook onder de hartvormige grafsteen had moeten liggen. Maar ze nam zich voor haar ouders te laten zien dat zij haar leven toch wel waard was. Ellen ging maar één keer bij Carlos op bezoek bij familie Kamphuis. Carlos werd toen vijf jaar. Maar het bleek dat ze van elkaar vervreemd waren, wat Ellen heel erg veel pijn deed. Ze rende daarom ook het huis uit, zonder een woord tegen Carlos gezegd te hebben. Op een dag kreeg Ellen van haar begeleiders Sjaak en Marti een cadeau. Dit was het oude fotoboek van het gezin waar zij ooit ook deel van uitmaakte. Het fotoboek maakte Ellen erg overstuur. Ellen bleef tot haar achttiende in het internaat wonen en toen ging ze op kamers wonen. Het ging nog steeds niet goed met haar, want alles achtervolgde haar wat er was gebeurd. Ze riep de hulp in van verschillende psychiaters, alleen dit had niet veel succes. Ellen studeerde medicijnen en tijdens een college gynaecologie hoorde ze iets over postnatale depressie en de kraamvrouwenpsychose. Ellen zag toen het licht, want als haar moeders toestand na de geboorte van Ida was herkend en haar de juiste medicijnen waren toegeschreven, had nooit deze tragische gebeurtenis hoeven plaatsvinden. Maar Ellen bleef toch nog met de vraag zitten van waarom haar vader geen vinger had uitgestoken. Na het laatste bezoek aan Marco, één van haar psychiaters, ontmoette Ellen Thijs. Ze trouwde met hem, maar het huwelijk liep niet goed af. Na dertien jaar besloot Ellen er een punt achter te zetten.

Ellen kan niet goed opschieten met Lucia, die door haar man werd mishandeld. Niemand mag weten dat Lucia bij Ellen is ingetrokken, daarom mag er ook geen contact met de buitenwereld zijn. Na vier weken rust mag Ellen weer rechtop zitten. En na een aantal maanden mag Ellen weer lopen en vertrekt Lucia. Op dat moment hebben ze het wel moeilijk om afscheid van elkaar te nemen. Een tijd later komt Bas en hij laat Ellen een belangrijke memo zien van haar vader van 6 april 1973. Op die memo had Frits geschreven dat Bas een reis voor twee personen naar Florida moet boeken voor Margje en hemzelf. Volgens Bas moet er sprake zijn geweest van een onbekende moordenaar, alleen daar gelooft Margje niet in. Ellen neemt op een dag een kijkje in de kelder waar ze zich samen met Carlos in doodsangst verstopte op die nacht van de tragedie. Ellen begrijpt het hele familiedrama en ze schaamt zich voor haar woede en haat tegen haar ouders. Ze begrijpt ook waarom zij in leven blijft, want haar moeder was haar gewoon vergeten. In oktober verkoopt Ellen de villa aan iemand van een reclamebureau. Als Ellen een telefoontje van de makelaar krijgt dat de zaak rond is, nodigt ze Bas uit om te komen eten. Ze laat hem beslissen welke naam de baby zal krijgen.

Analyse

Hoofdhandeling (wat)

Ellen van Bemmel maakt een heel ernstig familiedrama mee in haar jeugdjaren. Haar moeder heeft haar broer, zusjes, vader en zichzelf om het leven gebracht. 25 jaar na dit familiedrama heeft ze haar ouderlijk huis gekocht. Dit drama achtervolgt haar nog steeds. Vooral haar broer en zus eisen veel van haar. Ellen heeft alles niet zo erg meer op een rijtje staan. Als ze aan bed is gekluisterd door een dreigende miskraam, gaat ze op zoek naar antwoorden op al haar vragen, zoals waarom dit gebeurde en waarom zij bleef leven. Ze gaat op onderzoek uit door middel van een oud fotoboek. Alles werd duidelijk en ze weet dat haar moeder haar was vergeten.

Personen (wie)

De hoofdpersoon in het verhaal is Ellen van Bemmel. De andere personen die een rol spelen in het verhaal zijn Sybille, Kester, Michiel, Ida, Margje, Frits, Thijs, Bas, Lucia.

Ellen van Bemmel
Ellen is de hoofdpersoon van het verhaal. Zij is de ik – persoon in het verhaal. In het boek wordt het leven van Ellen beschreven toen ze twaalf jaar oud was en toen ze 37 jaar oud was. Vroeger was ze de middelste van het gezin dat bestond uit 5 kinderen. Ellen was erg behulpzaam en erg intelligent. Ze trok meestal wat meer met haar vader op dan met haar moeder. Na het familiedrama was Ellen erg getraumatiseerd. Vooral Kester en Sybille bleven haar achtervolgen. Ellen was dertien jaar getrouwd met Thijs Kamerling toen ze gingen scheiden. Na deze scheiding geeft ze zich aan iedere man die haar mee wil nemen. Ze raakt zwanger van een onbekende man. Er dreigt op een gegeven moment een miskraam, daardoor is ze een aantal maanden aan bed gekluisterd. Tijdens die periode lost ze het familiedrama voor zichzelf op. Dan begint ze aan een heel nieuw leven, verlost van de achtervolgingen van haar overleden familieleden. Ellen heeft een ‘round – character’, omdat zij zich ontwikkelt in het verhaal. Ze lost voor zichzelf het familiedrama op. Aan het eind van het verhaal valt voor haar alles op z’n plek en weet ze dat haar moeder haar vergeten was.

Sybille van Bemmel
Sybille is de zus van Ellen en de oudste van de vijf kinderen. Sybille wordt ook wel Billie genoemd. Ze neemt veel verantwoordelijke taken op zich en is heel erg veel met haar uiterlijk bezig. Sybille heeft een ‘flat – character’, omdat ze geen ontwikkeling meemaakt in het verhaal. Dit komt omdat je haar niet zo heel goed leert kennen.

Kester van Bemmel
Kester is het één na oudste kind van het gezin. Kester wordt ook wel Kes genoemd. Hij is goed in met zijn handen werken. Ook zorgt hij vaak voor zijn jongere broertje en zusjes. Kester heeft een ‘flat – character’, omdat je hem ook niet goed leert kennen in het verhaal.

Michiel van Bemmel
Carlos is het één na jongste kind van het gezin. Hij wordt in het verhaal vaak Carlos genoemd. Het is een leuk jongetje. Toen hij een paar jaar oud was kreeg hij een pan kokend water over zich heen waardoor een deel van zijn lichaam verbrandt. Met behulp van operaties wordt zijn lichaam weer een beetje normaal gemaakt. Na het familiedrama wordt Carlos geadopteerd door de familie Kamphuis. Hij begint een nieuw leven. Carlos verandert zijn naam dan ook in Michiel Kamphuis. Michiel heeft een ‘flat – character’. Ook hem leer je niet goed kennen in het verhaal.

Ida van Bemmel
Ida is het jongste kind van het gezin. Ze is een erge huil- en spuugbaby. Het blijkt later dat dit door een maagvernauwing komt. Toen dit was verholpen was ze een erg lieve baby. Haar moeder denkt dat de duivel in haar schuilt en ze wordt daarom mishandeld door haar moeder. Later wordt ze Sophie genoemd op aanraden van Ellen. Ida toont de afkeer van Ellen tegen haar. Dit wilde Ellen niet langer, daarom stelde ze voor om haar Sophie te noemen. Ida heeft ook een ‘flat – character’, omdat je haar helemaal niet goed leert kennen. Ze is nog maar een baby als ze om het leven wordt gebracht.

Margje van Bemmel
Margje is de moeder van het gezin met vijf kinderen. Ze houdt veel van haar man en kinderen. Ze is een lieve vrouw tot haar jongste dochter Ida geboren wordt. Ze denkt dat in Ida de duivel schuilt en ze wil hem eruit drijven. Ze mishandelt haar heel erg en haar andere kinderen en man worden verwaarloosd. Uiteindelijk dood ze het gezin en zichzelf, maar ze ziet Ellen over het hoofd. Achteraf blijkt dat ze een postnatale depressie heeft gehad. Margje heeft een ‘flat – character’, omdat je haar niet goed leert kennen. Ze maakt wel een kleine ontwikkeling mee van een lieve vrouw naar iemand die niet weet wat ze doet. Maar ik vind niet dat ze een heel grote ontwikkeling ondergaat om haar een ‘round – character’ toe te kennen.

Frits van Bemmel
Frits is de vader van het gezin. Hij is erg geduldig en houdt ook erg veel van zijn vrouw en kinderen. Hij werkt hard. Als het slecht gaat met zijn vrouw, zoekt hij heil op zijn werk. Op een gegeven moment doet hij niets anders meer dan werken. Zijn kinderen geeft hij geen aandacht meer, alleen zijn vrouw. Later wordt hij helemaal wanhopig van zijn vrouw en verkracht haar. Het gaat beter met hem als het met zijn vrouw ook weer beter gaat. Frits vermoedt niets van de moord die zijn vrouw wil plegen op het gezin. Frits heeft ook een ‘flat – character’.

Thijs Kamerling
Thijs is de ex-man waarmee Ellen dertien jaar was getrouwd. Hij is een succesvolle architect. Hij houdt veel van Ellen, ook als ze al uit elkaar zijn. Thijs heeft een ‘flat – character’.

Bas Veerman
Bas is één van de medewerkers van het bedrijf van de familie van Bemmel. Hij kan goed opschieten met de kinderen. Na het familiedrama komt hij voor het eerst weer in contact met Ellen als ze inkopen doet bij Intratuin. Bas werkt daar. Later gaat hij samenwonen met Ellen. Bas heeft een ‘flat – character’.

Lucia
Lucia helpt Ellen tijdens haar dreigende miskraam. Ze duikt ook onder op dat moment bij Ellen. Ze is op de vlucht voor haar man die haar mishandelt, samen met haar dochtertjes Samantha, Vanessa en Rochelle. Ze kan het eerst niet goed vinden met Ellen, maar later wel. Lucia heeft een ‘flat – character’.

Relatie tussen de personen
Ellen, Sybille, Kester en Michiel zijn er allemaal op tegen als Ida wordt geboren. De naam Ida toont ook de afkeer van het gezin tegen haar. Later blijkt dat ze toch wel lief is, daarom stelt Ellen voor haar Sophie te noemen. De relatie tussen de kinderen en de ouders is niet zo bijzonder, het is gewoon normaal. Alleen als Margje zich vreemd gaat gedragen gaat het niet goed met de familie. Hun onderlinge relatie verslechtert. Vooral de relatie tussen Margje en Frits verslechtert, waardoor de relatie met de kinderen ook verslechtert. Nadat Carlos is geadopteerd, verslechtert de relatie tussen Carlos en Ellen heel erg. Na een jaar zijn ze al van elkaar vervreemd.

De relatie tussen Ellen en Thijs was verbroken. Vroeger konden ze goed met elkaar opschieten, omdat ze toch dertien jaar met elkaar waren getrouwd. Ellen en Bas kunnen goed met elkaar opschieten. Bas staat altijd voor Ellen klaar. Aan het eind van het verhaal gaat ze samen wonen. Ellen en Lucia kunnen eerst niet goed met elkaar overweg, dat komt omdat ze allebei erg verschillend zijn. Als Lucia het huis bijna gaat verlaten, hebben ze respect voor elkaar en hebben ze moeite met afscheid nemen.

Ruimte (waar)

Het verhaal speelt zich vooral af in het ouderlijk huis van Ellen en haar familie. De meeste flashbacks spelen zich in dit huis af en ook als Ellen aan bed gekluisterd is door haar dreigende miskraam leeft ze in dit huis. Een aantal kamers hebben een grote betekenis voor Ellen. De kelder heeft een slechte herinnering voor Ellen, want daar zat ze met Carlos op de dag van het familiedrama. Andere plaatsen in het verhaal zijn de tuin en de omgeving van het huis. Ook in Intratuin komt Ellen af en toe, waar ze Bas ontmoet. In De Eenhoorn, psychiaterkamers en collegezalen speelt het verhaal zich ook soms af. Er wordt dus veel aandacht gegeven aan de ruimte. Er zijn veel plaatsen waar Ellen een herinnering heeft van vroeger.

Tijd (wanneer)

Het verhaal speelt zich in de periode van ongeveer 1970 tot ongeveer 1999.

Chronologisch of niet chronologisch
Het verhaal is niet chronologisch. Het verhaal wordt best wel rommelig verteld, omdat Ellen heel veel terugkijkt op haar leven. Je moet dus opletten of het verhaal over “deze tijd” gaat of dat je een flashback leest.

Continuïteit of discontinuïteit
Het verhaal is discontinu. Alleen de belangrijkste gebeurtenissen worden in het verhaal beschreven. Als alle herinneringen van Ellen in het boek zouden zijn beschreven, zou het verhaal heel erg langdradig zijn. Ook het tweede deel van het verhaal, wanneer Ellen zwanger is, wordt discontinu verteld.

Tijdverdichting en tijdvertraging
Er komt tijdverdichting voor het in verhaal. Een deel van het boek gaat over de tijd dat Ida werd geboren tot het familiedrama. Vanaf dit moment komt tijdverdichting voor tot het moment dat Ellen haar ouderlijk huis koopt en zwanger is. Er komt niet echt heel duidelijk tijdvertraging voor in het boek.

De verhouding ‘verteltijd en vertelde tijd’
De verteltijd is 238 bladzijden. De vertelde tijd is ongeveer 30 jaar.

Perspectief

Het boek heeft een ik-vertelsituatie. Het verhaal lees je door de ogen van Ellen. Als lezer word je op deze manier goed betrokken bij het verhaal. Je weet hoe zij alles heeft ervaren. Je weet door deze ik-vertelsituatie niet hoe de andere familieleden van Ellen over alles dachten. Je weet dus ook niet zeker of alles klopt wat Ellen zei in het boek. Toch vind ik deze vertelsituatie goed bij het boek passen.

Interpretatie

Titelverklaring

De titel van het boek is “Een hart van steen”. Deze titel slaat op de vorm van de grafsteen waaronder Margje, Frits, Billie, Kester en Ida liggen begraven. De grafsteen is dus van steen in de vorm van een hart. Je kunt ook zeggen dat deze titel ook op moeder Margje slaat. Zij had eigenlijk ook een stenen hard, omdat ze de meeste leden van haar gezin om het leven heeft gebracht en zichzelf. Ook kun je zeggen dat Ellen zelf een stenen hart heeft gekregen. Door alle dingen die Ellen heeft meegemaakt is ze vaak heel erg kortaf tegen mensen. Ze probeert alle ellende weg te proppen en wil alles vergeten wat er is gebeurd. Er zijn dus verschillende mogelijkheden voor de titel.

Hoofdhandeling

De hoofdhandeling heb ik bij de analyse, onderdeel 1 al besproken:

Ellen van Bemmel maakt een heel ernstig familiedrama mee in haar jeugdjaren. Haar moeder heeft haar broer, zusjes, vader en zichzelf om het leven gebracht. 25 jaar na dit familiedrama heeft ze haar ouderlijk huis gekocht. Dit drama achtervolgt haar nog steeds. Vooral haar broer en zus eisen veel van haar. Ellen heeft alles niet zo erg meer op een rijtje staan. Als ze aan bed is gekluisterd door een dreigende miskraam, gaat ze op zoek naar antwoorden op al haar vragen, zoals waarom dit gebeurde en waarom zij bleef leven. Ze gaat op onderzoek uit door middel van een oud fotoboek. Alles werd duidelijk en ze weet dat haar moeder haar was vergeten.

De hoofdhandeling wordt voorbereid doordat Ellen heel erg in de knoop zit met alles wat ze in het verleden heeft meegemaakt, dat komt vooral door het familiedrama wat zij overleefde samen met haar broertje. Ellen wil alles vergeten, maar dat kan ze niet zonder op haar vragen een antwoord te hebben. Daarom gaat ze op zoek naar antwoorden voor haar vragen. Als ze alle antwoorden heeft op haar vragen, dan laat ze het verleden achter zich en ze start dan een nieuw leven.

Ontwikkeling van de personen

Ellen van Bemmel heeft een ‘round – character’. Een persoon met een ‘round – character’ maakt een ontwikkeling mee in het verhaal en die leer je ook kennen in het verhaal. Dit is ook het geval bij Ellen. Het verhaal heeft een ik-vertelsituatie, dus je maakt eigenlijk alles mee wat Ellen ook heeft meegemaakt. Je wordt op deze manier dus goed bij het verhaal betrokken. Aan het begin van het verhaal leer je Ellen kennen als een verdwaald persoon, die niet meer weet wat ze met haar leven aanmoet, die zich in de steek gelaten voelt door haar familie. Ze heeft heel erg veel vragen, die heel de tijd in haar hoofd rond spoken. Ze gaat op onderzoek uit in haar verleden en zo vindt ze antwoorden op haar vragen. Ellen maakt dus een ontwikkeling mee, want nadat alles voor haar duidelijk is, heeft ze weer zin in het leven en heeft ze alle moed om door te gaan.

Relaties tussen de personen

Dit heb ik bij de analyse, onderdeel 2 besproken:

Ellen, Sybille, Kester en Michiel zijn er allemaal op tegen als Ida wordt geboren. De naam Ida toont ook de afkeer van het gezin tegen haar. Later blijkt dat ze toch wel lief is, daarom stelt Ellen voor haar Sophie te noemen. De relatie tussen de kinderen en de ouders is niet zo bijzonder, het is gewoon normaal. Alleen als Margje zich vreemd gaat gedragen gaat het niet goed met de familie. Hun onderlinge relatie verslechtert. Vooral de relatie tussen Margje en Frits verslechtert, waardoor de relatie met de kinderen ook verslechtert. Nadat Carlos is geadopteerd, verslechtert de relatie tussen Carlos en Ellen heel erg. Na een jaar zijn ze al van elkaar vervreemd.

De relatie tussen Ellen en Thijs was verbroken. Vroeger konden ze goed met elkaar opschieten, omdat ze toch dertien jaar met elkaar waren getrouwd. Ellen en Bas kunnen goed met elkaar opschieten. Bas staat altijd voor Ellen klaar. Aan het eind van het verhaal gaat ze samen wonen. Ellen en Lucia kunnen eerst niet goed met elkaar overweg, dat komt omdat ze allebei erg verschillend zijn. Als Lucia het huis bijna gaat verlaten, hebben ze respect voor elkaar en hebben ze moeite met afscheid nemen.

Om dit mee te maken wat Ellen ook heeft meegemaakt, lijkt me verschrikkelijk. Ik zou net als Ellen heel erg in de knoop zitten en allemaal vragen hebben. Ik zou denk ook net zo lang op zoek gaan naar antwoorden voor mijn vragen. Ik zou op die manier ook het verleden afsluiten en een nieuwe start maken.

Perspectief

Het perspectief heb ik besproken bij de analyse, onderdeel 5:

Het boek heeft een ik-vertelsituatie. Het verhaal lees je door de ogen van Ellen. Als lezer word je op deze manier goed betrokken bij het verhaal. Je weet hoe zij alles heeft ervaren. Je weet door deze ik-vertelsituatie niet hoe de andere familieleden van Ellen over alles dachten. Je weet dus ook niet zeker of alles klopt wat Ellen zei in het boek. Toch vind ik deze vertelsituatie goed bij het boek passen.

Het thema

Ik denk dat het thema jeugdtrauma is. Ik heb dit thema gekozen, omdat Ellen is getraumatiseerd door een heftige gebeurtenis in haar verleden. Haar moeder heeft haar vader, broer, zus en zusje om het leven gebracht om daarna zichzelf om het leven te brengen. Ellen had hier allemaal vragen over, want ze wist niet waarom zij bleef leven en waarom haar moeder dit zo wilde. Ellen zat heel erg in de knoop door deze gebeurtenis. 25 jaar later gaat ze weer terug de tijd in om antwoorden te zoeken op haar vragen. Dan pas is ze eigenlijk sterk genoeg om overal een antwoord op te zoeken. Alles wordt duidelijk voor haar en dan pas begint ze aan een nieuw leven, waarin ze het verleden achter zich laat.

Iedereen maakt wel eens iets mee in zijn of haar leven wat niet zo fijn is. Sommigen kunnen iets vreselijks meemaken. Ik kan me voorstellen dat je in de knoop komt en/of dat je met vragen blijft zitten als er iemand van wie je hield is overleden. Zeker als iets (nog) niet duidelijk is, bijvoorbeeld bij een zelfmoord, blijven de vragen door je hoofd gaan. Het lijkt me heel erg moeilijk als iemand die je heel goed kende zelfmoord pleegt. Ik denk dat je dan met vragen blijft zitten zoals “Waarom heeft hij/zij dit gedaan? Was ik niet goed genoeg voor hem/haar?”. Iedereen wil altijd antwoorden op zijn/haar vragen. Als iemand sterk genoeg is om naar de waarheid op zoek te gaan en een antwoord op zijn/haar vragen te zoeken, dan lukt het vaak wel om een antwoord te krijgen denk ik. Het is denk ik de wilskracht van de mens om op alles een antwoord te willen weten, ook als dat moeilijk is of eigenlijk niet kan. Om als enige achter te blijven van een gezin lijkt me heel erg moeilijk als de leden van het gezin om het leven zijn gebracht. Ik denk dat ik me heel eenzaam zal voelen en ook denk ik dat ik niet meer weet wat ik doe. Het lijkt me ook heel erg moeilijk om de werkelijkheid onder ogen te komen. Ook als één iemand uit het gezin zou overlijden, zou ik het heel erg moeilijk vinden. Ik vind dat je moet genieten van je leven met mensen van wie je houdt. Want het kan op een dag voor komen dat iemand er niet meer is.

Persoonlijke waardering

Ik vond het boek leuk om te lezen. Sommige stukken in het verhaal vond ik leuker om te lezen dan andere stukken. Waarom ik dat vond zal ik hieronder beargumenteren.

Het verhaal is vanuit een “ik-figuur” geschreven. Op deze manier word je heel erg bij het verhaal betrokken. Je leest het verhaal uit de ogen van de hoofdpersoon, waardoor je eigenlijk ook alles van heel dichtbij meemaakt wat de hoofdpersoon ook heeft meegemaakt. Je raakt op deze manier soms ontroerd door de stukken tekst. Op het einde van het verhaal werd ik vooral ontroerd, omdat de hoofdpersoon en dus ook jijzelf achter de werkelijkheid komt van het familiedrama.

Ik moest eerst even inkomen in het boek. Eerst boeide het boek mij nog niet zo erg. Naarmate ik verder las in het boek boeide het mij steeds meer. Ook gaf het einde van het verhaal mij een soort van spanning van hoe het af zou lopen. Sommige flashbacks zijn wel een beetje langdradig. Sommige flashbacks vond ik dus niet zo leuk om te lezen.

Het boek gaat over jeugdtrauma. De hoofdpersoon Ellen worstelde met heel veel vragen over het familiedrama dat ze in haar jeugd heeft meegemaakt. Ellen wist niet meer wat ze allemaal deed en het leek wel of ze zichzelf dreigde te verliezen. Toch had ze de moed om het verleden onder ogen te komen en ook de werkelijkheid onder ogen te komen. Op deze manier sloot ze het verleden af en begon ze aan een nieuwe periode in haar leven. In mijn ogen wil de schrijver hiermee zeggen dat we respect moeten hebben voor mensen die zoiets vreselijks hebben meegemaakt in het leven. Het is niet makkelijk voor zulke mensen om weer een normaal leven te kunnen leiden als dat hun is overkomen. Ik vind dit een goed standpunt van de schrijver, omdat veel mensen vergeten dat deze getraumatiseerde mensen hulp nodig hebben om er weer bovenop te komen.

Ik vond het verhaal geloofwaardig. Het verhaal zou zich zo in het dagelijks leven kunnen afspelen. De gebeurtenissen zijn geloofwaardig. Ellens moeder Margje mishandelde bijvoorbeeld haar baby. In deze tijd worden ook vaak kinderen mishandeld en vaak weten wie niet eens dat een kind wordt mishandeld. Ook worden er in deze tijd ook zelfmoorden gepleegd net als in het boek. Dit zijn twee voorbeelden die zich ook in deze tijd kunnen afspelen, daarom vind ik het boek geloofwaardig.

Het verhaal vond ik over het algemeen goed te volgen. Door de flashbacks die tussen het eigenlijke verhaal staan wordt het wel een beetje ingewikkelder. Je moet je aandacht er dus goed bijhouden als je aan het lezen bent. Als je eenmaal weet hoe de schrijver haar verhaal heeft geschreven is het makkelijker om het verhaal te volgen. De tekst vind ik dus wel goed opgebouwd.

De boodschap die de schrijver aan de lezer wil geven, is denk dat het wij als mensen voor elkaar klaar moeten staan als er iemand is die niet meer alles op een rijtje heeft staan. Door de hulp van anderen kan diegene weer de moed krijgen om verder te gaan met het leven en niet op te geven. Ik vind het een goede boodschap van de schrijver.

Ik raad het boek aan iedereen aan om te lezen! Er zit naar mijn mening veel achter het verhaal waar je over na kunt denken. Jij als lezer kunt weer een andere gedachte hebben dan ik over het boek. Dit boek is dus echt de moeite waard om te lezen!