Boekverslag de jongen in de gestreepte pyjama, J. Boyne

Het boek De jongen in de gestreepte pyjama, in het Engels the boy in the striped pyjamas, van John Boyne, wordt vaak op de middelbare school gelezen voor het vak Engels. Het boek speelt zich af in 1943, in Duitsland. Op dat moment was de Tweede Wereldoorlog aan de gang. De Tweede Wereldoorlog is het thema waar het boek om draait.

Algemene gegevens

• Titel: The Boy in The Striped Pyjamas
• Schrijver: John Boyne
• Eerste publicatie: 2006
• Aantal bladzijdes: 215
• Hoofdgenre: Historische roman

Thema

Het thema van het boek is de Tweede Wereldoorlog. In dit boek wordt vooral ingegaan  op  het  aspect  concentratiekampen  in  de  Tweede Wereldoorlog, bekeken vanuit een jongen buiten een concentratiekamp. 

Titelverklaring

De titel is afgeleid van de jongen Shmuel, die aan de andere kant van het hek leeft en een gestreepte pyjama draagt, net zoals alle andere mensen aan de andere kant van het hek. Bij de eerste ontmoeting tussen de jongens merkt Bruno al meteen op dat hij een gestreepte pyjama draagt. “The boy was smaller than Bruno and was sitting on the ground with a forlorn expression. He wore the same striped pyjamas that all the other people on that side of the fence wore, and a striped cloth cap on his hat” (blz. 106)

Hoofdpersonen

De belangrijkste personen in het boek zijn Bruno en Shmuel. Bruno is een jongen van 9 die het thuis erg goed heeft. Hij kijkt erg op tegen zijn vader en wil later net als hem soldaat worden. Shmuel is net zoals Bruno 9 jaar, maar is van Joodse afkomst. Zijn afkomst is de reden dat Shmuel zich in het concentratiekamp bevindt. Door het weinige voedsel is hij broodmager geworden. Dit valt Bruno meteen aan hem op als hij Shmuel voor de eerste keer ziet, net zoals de zielige uitdrukking op zijn gezicht. “However, after a moment he looked up and Bruno saw his face. It was quite a strange face too. His skin was almost the colour of grey, but not quite like any grey Bruno had ever seen before. He had large eyes and they were the colour of caramel sweets; the whites were very white, and when the boy looked at him all Bruno could see was an enormous pair of sad eyes staring back. Bruno was quite sure that he had never seen a skinnier or sadder boy in his life.” (blz. 106/107) Bruno en Shmuel hebben elkaar ontmoet bij het hek. Ze worden vrienden en Burno probeert Shmuel te helpen door hem soms wat voedsel van thuis te brengen.

Plaats

Het verhaal speelt zich op twee verschillende plaatsen af. Het begin van het boek speelt zich af in Berlijn, het tweede deel van het verhaal in het Poolse concentratiekamp Auschwitz.

Tijd

Het verhaal speelt zich af ten tijde van de tweede wereldoorlog. Dit kan je te weten komen doordat een deel van het verhaal zich afspeelt terwijl het concentratiekamp Auschwitz in gebruik is. Dit was de van 1940 tot en met 1945.

Korte samenvatting

Bruno verhuist met zijn gezin van Berlijn naar Auschwitz (door Bruno zelf ‘Out-With’ genoemd), voor het werk van zijn vader. Het bevalt Bruno in het begin totaal niet in Out-With en hij wil zo snel mogelijk weg. Bruno ziet vanuit zijn slaapkamer een groot gebied met allemaal mensen in gestreepte pyjama's omsloten door een hek. Hij besluit op onderzoek uit te gaan en ontmoet Shmuel, die aan de andere kant van het hek zit. Bruno en Shmuel hebben veel dingen met elkaar gemeen, zoals bijvoorbeeld hun geboortedatum. Na een tijdje wordt de moeder van Bruno minder gelukkig in het nieuwe huis en Bruno’s vader vertelt hem dat hij samen met zijn zus Gretel en moeder terug naar Berlijn zal gaan. Bruno en Shmuel zijn allebei erg verdrietig dat ze elkaar niet meer kunnen zien. Bruno besluit de laatste keer dat hij Shmuel nog ziet hem te gaan helpen zijn vader te zoeken, die Shmuel verloren is. Helaas kunnen ze hem niet vinden en Bruno wil terugkeren naar huis. Maar net op dat moment worden ze met een groep andere mensen bij elkaar gedreven en in een gaskamer gestopt. Bruno denkt dat dit is om te schuilen in de regen, maar in werkelijkheid worden Shmuel en Bruno vergast. De familie van Bruno begint een zoektocht, maar tevergeefs, Bruno wordt niet meer teruggevonden.

Interpretatie

Positieve en negatieve eigenschappen van de hoofdpersonen

Een goede eigenschap van Bruno is dat hij trouw is aan zijn vriend Shmuel. Vanaf de dag dat ze elkaar hadden ontmoet liep Bruno iedere dag naar Shmuel toe: “Every afternoon when classes were finished Bruno took the long walk along the fence and sat and talked with his new friend Shmuel until it was time to come home, and that had started to make up for all the times he had missed Berlin.” (blz, 134)

Een slechte eigenschap van Bruno is dat hij veel zelfmedelijden heeft en niet begrijpt dat Shmuel het slechter heeft dan hij. In de volgende passage vindt Bruno het oneerlijk dat hij niet aan de kant van het hek zit waar Shmuel ook is: “‘It’s so unfair,’ said Bruno. ‘I don’t see why I have to be stuck over here on this side of the fence where there’s no one to talk to and no one to play with and you get to have dozens of friends and are probably playing for hours every day. I’ll have to speak to Father about it.” (blz. 111)

Een goede eigenschap van Shmuel is dat hij Bruno probeert duidelijk te maken dat het helemaal niet zo leuk is aan zijn kant van het hek. Shmuel vertelt bijvoorbeeld dat er aan zijn kant van het hek helemaal niet gespeeld wordt: “‘Are there many other boys over there?’ asked Bruno. ‘Hundreds,’ said Shmuel. Bruno’s eyes opened wide. ‘Hundreds?’ he said, amazed. ‘That’s not fair at all. There’s no one to play with on this side of the fence. Not a single person.’ ‘We don’t play,’ said Shmuel. ‘Don’t play? Why ever not?’. What would we play?’ he asked, his face looking confused at the idea of it.” (blz. 131)

Een van Shmuels slechte eigenschappen is dat hij geen gevaar ziet. Als Bruno en Shmuel moeten marcheren denkt Shmuel dat het niet zo lang zal duren en het allemaal wel weer goed komt. “‘Does the marching go on for long?’ he whispered because he was beginning to feel quite hungry now. “I don’t think so,’ said Shmuel. ‘I never see the people after they’ve gone on a march. But I wouldn’t imagine it does.’” (blz. 209/210)

Belangrijkste gebeurtenis

Ik denk dat de ontmoeting tussen Bruno en Shmuel de belangrijkste gebeurtenis uit het boek is. Deze ontmoeting bepaalt eigenlijk het verloop van de rest van het boek. Doordat ze elkaar ontmoeten begrijpt Bruno meer van de situatie van Auschwitz. Hij begint te begrijpen dat er een verschil is tussen de mensen achter het hek en voor het hek.

Einde boek

Het boek eindigt met dat iedereen Bruno gaat zoeken maar niemand hem kan vinden. Na een tijdje krijgt zijn vader door wat er met Bruno is gebeurd. Een paar maanden later wordt vader opgehaald door soldaten en dat maakt hem eigenlijk helemaal niks meer uit. Ik vind dit een mooi einde, omdat Bruno’s vader waarschijnlijk nu inziet wat hij zijn gezin heeft aangedaan om naar Auschwitz te verhuizen. Het einde is ook heel droevig, want Bruno was heel geliefd bij iedereen ook al gaven ze dat niet allemaal toe. Ik denk dat dit einde het beste bij het boek past. Het zou heel raar zijn als Bruno ineens weer gevonden zou worden of als niemand naar hem zou zoeken. Dit einde is dan wel droevig, het past wel bij de rest van het verhaal en daarom zou ik het boek ook niet anders willen laten eindigen.

Eigen mening

Dit is een boek waar goed over nagedacht is. Op een gegeven moment valt Bruno namelijk van een schommel en een man genaamd Pavel verzorgd hem. Hij verteld dat hij vroeger dokter was. Maar Bruno mag dit van zijn moeder niet tegen vader vertellen. Bruno begrijpt dit niet, maar het blijkt later dat Pavel eigenlijk aan de andere kant van het hek hoort. Het boek is ook erg realistisch geschreven, het is echt duidelijk dat het uit het oogpunt van een 9-jarige is geschreven. Zo noemt Bruno Auschwitz ‘Out-With’ en zal dit woord zijn hele leven nog gebruiken.

Lees verder

• Boekverslag 1984, G. Orwell