Nieuwe spelen om problemen op te lossen, Bernd Badegruber

Een manier om problemen van kinderen, in de leeftijd van 9-15 jaar, op te lossen, is met spelen. Dit heeft Bernd Badegruber in 2002 in zijn boek ‘Nieuwe spelen om problemen op te lossen’ beschreven. Het boek is een hulpmiddel bij het omgaan met probleemkinderen die kampen met gevoelens van angst, depressie, onzekerheid, e.d.

Spel als hulpmiddel

Om de toename aan probleemkinderen terug te dringen, moet er gespeeld worden. De spelen in het boek hebben als doel de afzonderlijke groepsleden sterker te maken en de onderlinge band te verstevigen. Wie zich veilig voelt binnen een sterke groep, is ook beter opgewassen tegen problemen buiten de groep. Probleemkinderen hebben een groep nodig om sociaal gedrag te kunnen ondervinden, uit te proberen en toe te passen. Door middel van een spel kan er ingegaan worden op een actuele conflictsituatie of een fictief probleem preventief behandelt worden. Spelen om problemen op te lossen zijn ook spelen om de groep of klas sterker te maken of om beter in te kunnen spelen op toekomstige problemen.

Thematisch spelen

In het boek zijn de spelen verdeeld in thema’s. Het gaat hierbij om:

Categorie 1: De ik-spelen

Bij deze spelen gaat het om het individu. De belangrijkste vaardigheid is goed luisteren naar eigen gevoel ens en deze uiten. En luisteren naar elkaar.

Categorie 2: De jij-spelen

Deze spelen hebben betrekking op wat kinderen van andere groepsleden vinden. Hierin proberen kinderen meer over elkaar te weten te komen door te kijken, te vragen en te antwoorden. Ze geven commentaar en houden de anderen een spiegel voor. Zo raken ze meer vertrouwd met elkaar.

Categorie 3: De wij-spelen

De wij-spelen zijn voor oriëntatie binnen de groep. Kinderen leren wat hun plaats is binnen de groep, wie de sterke en wie de zwakke groepsleden zijn. Ze gaan het eigen karakter van de groep inzien en leren hoe ze daar gebruik van kunnen maken. Ook merken ze dat de kenmerken van de groep kunnen veranderen.

Categorie 4: Spelmethoden

In deze categorie wordt door middel van rollenspelen en simulatiespelen geëxperimenteerd met verschillende rollen in maatschappelijke situaties.

Praktische informatie

Een activiteit die wordt gedaan om de activiteit en niet om er wat van te leren. Hierbij gaat het om het plezier van het doen en het resultaat ervan is ondergeschikt.

Vijf kenmerken van een spel

• Vrijheid van doel
• Ongedwongenheid
• Variatiemogelijkheden: regels flexibel veranderen, bedenken, aanpassen. Dit bevordert de intelligentie en creativiteit.
• Innerlijke spanning: intensief ondergaan van gevoelens.
• Experimenteren: verschillende tactieken, toepassingsmogelijkheden en manieren om de regels te interpreteren.

Speldoelen

Met het spelen streven we bepaalde doelen na. Dit kan zijn:

• Experimenteren met en het ervaren van bepaald gedrag
• Gedrag aanleren en automatiseren
• Regels leren kennen en in praktijk brengen
• Driften leren beheersen
• Macht ervaren en macht uitoefenen
• Zich bevrijd voelen van een probleem, een vernieuwd gevoel
• Cognitief leren
• Activering
• Hyperactiviteit verminderen

De rol van de spelleider

Om het spel goed te begeleiden mag je niets door de vingers zien. Het is belangrijk om het individuele kind te helpen, maar een niet te sterke band te smeden. Groepen moeten hun eigen ervaringen op kunnen doen. Dit kan als de groep niet te veel beschermt wordt, maar behoed de groep wel voor onoplosbare problemen. De kinderen hebben de vrijheid nodig om zelf een groep te vormen. Degenen die niet gekozen worden hebben hulp nodig. Creëer een open omgeving. Hiermee draag je erbij toe dat de kinderen elkaar wederzijds kunnen helpen en het competitiegedrag zoveel mogelijk beperkt wordt.

Interactiespelen

Er zijn vele vormen van interactiespelen mogelijk. Deze spelen kunnen in kleine groepen of met de hele klas gespeeld worden.

1. Waarnemings- en zintuigspelen
2. Sociale waarnemingsspelen
3. Emotionele waarnemingsspelen: gevoelens observeren en interpreteren
4. Beweginsspelen
5. Concentratie- en ontspanningsspelen
6. Warming-up en losmakingsspelen
7. Uitbeeldingsspelen
8. Taalspelen
9. Lichaamsspelen
10. Reactiespelen: met behulp van mimiek, gebaren of spreken.
11. Kringspelen
12. Vang-, bal- en loopspelen
13. Hulpverleningsspelen
14. Kansspelen
15. Competitiespelen
16. Vechtspelen
17. Rollenspel: bijzondere vormen van rollenspel:
• Improvisatiespel
• Impuls-improvisatie
• Poppenspel
• Maskerspel
• Strategiespel
• Schaduwspel
• Pantomimespel