Spelenderwijs rekenen met kleuters

Rekenen op de basisschool bestaat uit verschillende onderdelen. Meten is een daarvan. Daar kan al mee begonnen worden in de kleuterklassen. Hieronder volgen drie lesactiviteiten voor groep 1 en 2 die aansluiten op het onderdeel meten. Deze activiteiten zijn goed te gebruiken voopr leerkrachten en stagiares, maar ook ouders en grootouders kunnen leuke ideeën opdoen om hun (klein) kinderen spelenderwijs wat bij te brengen. Hieronder volgen drie educatieve rekenspelletjes.

Meten op de basisschool

Rekenen is in te delen in verschillende specialisaties zoals: breuken, hoofdrekenen, procenten, cijferen, getalbegrip en meten. Veel van die onderdelen is natuurlijk te hoog gegrepen voor kleuters. Breuken oefenen met kleuters is niet aan te raden. In de kleuterklassen kan echter wel al een start gemaakt worden met basale rekenbegrippen zoals groter & kleiner en zwaarder & lichter. Dit moet wel op een speelse manier gebeuren om de aandacht van de kleuters vast te kunnen houden.
Hieronder volgen 3 lesactiviteiten die aansluiten op de leergang meten. Elke activiteit is verdeed in een doel, introductie, kern, verwerking en afsluiting. Meten is weten!

Lesactiviteiten voor groep 1 en 2

Activiteit 1

Doel
Twee of meer voorwerpen op lengte kunnen vergelijken en ordenen.

Introductie
Zet een aantal speelgoedstukken of andere voorwerpen op volgorde van klein naar groot. Haal er eventueel een voorwerp tussenuit en zet die op een andere plek terwijl de kinderen hun ogen dicht houden. Vraag ze daarna wat er veranderd is. Laat daarna drie of vier kinderen op volgorde van grootte staan. Speel dan het volgende spel hieronder. (De les hoeft niet per se een introductie te hebben, het kan ook leuk zijn om met de deur in huis te vallen vanwege het verrassingseffect).

Kern
Een van de kinderen draait zich om en doet zijn/haar ogen dicht, zodat het de rij kinderen niet meer kan zien. Vervolgens wordt in de rij een kind op een andere plaats neergezet, zodat de volgorde ‘van groot naar klein’ niet meer klopt. Daarna moet het kind dat zich had omgedraaid, zeggen welk kind op de verkeerde plaats staat en dat kind op de goede plaats terugzetten. Op deze manier leren kinderen verschillende lengtes vergelijken en ordenen. Deze activiteit is moeilijker te maken door meerder kinderen in een rij te plaatsen of door meerdere kinderen op de verkeerde plaats te zetten.

Verwerking
Speel het spel meerdere malen en breng er af en toe een verandering in aan. Laat zoveel mogelijk kinderen aan bod komen.

Afsluiting
Vertel dat de kinderen het spel thuis ook kunnen spelen met hun speelgoed(knuffels) of met familieleden. Laat kinderen eventueel ook zelf met suggesties komen.

Activiteit 2

Doel
Lengte, breedte, hoogte en dikte meten met lichaamsmaten

Introductie
Vertel een kort verhaaltje over hoe dit spel ontstaan is of geef zelf een voorbeeld van het spel.

Kern
Met deze activiteit leren kinderen de maat te nemen met voetstappen, handlengte, vingerlengte en armlengte als meeteenheid. Vraag de kinderen dingen te noemen die even lang zijn als een vinger, een arm of een voetstap. Wie iets opnoemt dat in het lokaal aanwezig is, mag zelf controleren of het goed is. De activiteit is moeilijker te maken door kinderen te vragen om iets te noemen dat langer is dan een vinger, maar korter dan een arm. Een andere differentiatie kan gemaakt worden door kinderen hun hand op een vel papier te laten omtrekken en uitknippen. Vervolgens meten ze met die hand hoe lang en breed hun tafeltje is, hoeveel handen hun arm lang is en ga zo maar door.

Verwerking
Kinderen zoeken zelf voorwerpen die net zo lang zijn als het gevraagde lichaamsdeel. Ook kunnen ze zelf met ideeën aankomen van lichaamsdelen die ze willen meten (oren, benen, neus).

Afsluiting
Vraag ze om thuis ook voorwerpen te zoeken. Als ze een goede gevonden hebben kunnen ze het eventueel mee naar school nemen. Vraag ze bijvoorbeeld om iets te zoeken wat net zo lang is als hun pink.

Activiteit 3

Doel
Twee of meer voorwerpen direct met elkaar kunnen vergelijken op gewicht.

Introductie
Leg de stukken speelgoed op de tafel en vertel dat we daar een leuk spel mee gaan doen. Laat de kinderen eventueel zelf raden wat voor spel het zou kunnen zijn.

Kern
Met deze activiteit leren kinderen omgaan met de begrippen: ‘even zwaar’, ‘zwaarder’, ‘lichter’, ‘het zwaarst’ en ‘het lichtst’. Bekijk de stukken speelgoed op de tafel. Een kind mag er twee uitkiezen. Daarna moet het kind eerst op het oog schatten welk van de twee speelgoedstukken het zwaarst is. Ze mogen de voorwerpen dus nog niet aanraken. Daarna proberen ze te schatten welke het zwaarst is door beide voorwerpen op de hand te wegen. Als dit geblinddoekt gebeurt is het gemakkelijker, omdat de kinderen zich dan op het gewicht kunnen concentreren en niet worden afgeleid door de grootte van het speelgoed.

Verwerking
Kinderen mogen om de beurt speelgoed pakken. Als het goed gaat, kunnen er eventueel drie stukken vergeleken worden. Ook kan er gevraag worden wat het zwaarste of lichtste stuk is van allemaal.

Afsluiting
Een gesprekje over allerlei voorwerpen en gewichten. Welk voorwerp in de klas is te zwaar om te tillen? Wat is het lichtste voorwerp dat je kunt bedenken? En ga zo maar door.

Vergeet niet: Meten is weten!