Elektronica voor kinderen: de vochtmelder

Elektronica voor kinderen: de vochtmelder Technische uitvindingen hebben het leven een stuk interessanter, gemakkelijker en leuker gemaakt. Dank zij de elektronica zijn er allerlei handige apparaatjes op de markt gekomen. Hoe zijn al die dingen gebouwd, hoe zou het allemaal werken? Dat is wat kinderen, en veel volwassenen, graag zouden willen weten. Met eenvoudige middelen kunnen kinderen van de hoogste groepen van de basisschool of ouder naar hartenlust experimenteren. Met een vochtmeter, bijvoorbeeld.

Handige vindingen

Allerlei technische snufjes zijn bedacht om ons leven prettiger te maken. Ze verlossen ons van saaie en herhalende taken, zorgen voor de nodige licht, warmte en comfort, en maken dat we ons prettig voelen. Je hebt daarnaast ook apparaatjes die de omstandigheden in de gaten houden en zorgen zo voor de nodige bescherming van onszelf, onze gezinnen, onze huizen en onze spullen.

Niet te nat

In sommige ruimtes van het huis of werkplaats mag het niet te nat zijn. Teveel vocht zou schade kunnen toebrengen aan machines of aan voorraden. Het zou handig zijn als er een apparaat was, dat in de gaten kan houden of er teveel vocht is. Handig voor in een kelderruimte, waar het risico aanwezig is dat na een flinke hoosbui de vloer onder water komt te staan. Wat je nodig hebt is een water- of vochtmeter. De elektronica komt je hier te hulp! Met behulp van eenvoudige onderdelen kun je zelf zo’n vochtmeter in elkaar zetten.

Experimenten en veiligheid

Experimenteren is leuk, spannend en uitdagend. Het is waar veel kinderen dol op zijn, en laten we eerlijk zijn: dat is ook zo als je wat ouder bent. Het experimenteren is een manier om de wereld te verkennen, te ontdekken hoe dingen werken en hoe het misschien beter zou kunnen. Dat mag betekenen dat sommige experimenten op niets uitlopen. Het is niet altijd het resultaat dat telt, maar wel de vraag of je wat van het experimenteren hebt geleerd. Voor experimenten met elektriciteit en elektronica is het wel belangrijk dat je goed op de veiligheid let. Gebruik nooit de stroom uit het stopcontact, dat kan levensgevaarlijk zijn. In de beschrijving hieronder wordt gewerkt met een batterij van 4,5 Volt. Gebruik nooit een sterkere batterij, de andere onderdelen die we gebruiken zouden dat niet aan kunnen, zouden doorbranden en stuk gaan. En met kapotte materialen kun je niet meer experimenteren.

De onderdelen voor de vochtmelder

We gebruiken voor de vochtmelder de volgende onderdelen”
  • Een platte batterij van 4,5 Volt
  • Een fitting
  • Een lampje van 3,5 Volt
  • Vijf geïsoleerde snoertjes met krokodillenbekjes
  • Een transistor BC 548
  • Een weerstand van 1,8 K Ohm.
  • Een klein schroevendraaiertje.

Een stukje uitleg van de onderdelen

Hieronder zie je de belangrijkste uitleg van deze onderdelen en het symbool dat we in de schematekening hiervoor gebruiken.
OnderdeelOmschrijvingGebruikt symbool
Een transistor BC 548Je kunt een transistor zien als een schakelaar. Op de transistor zie je drie metalen pootjes zitten. Houdt de platte kant van de transistor naar je toe, de pootjes onder. Het linkse pootje is de collector, aangeduid met de letter C. Het rechtse pootje is de emitter, waar we de E voor gebruiken. Het middelste pootje is de basis, met de B. De stroom komt via de emitter naar binnen en komt er via de collector weer uit. Door een klein stroompje op de basis te zetten is de verbinding open. Omdat de poortjes van de transistor erg dicht bij elkaar zitten moet je goed opletten dat je geen kortsluiting veroorzaakt bij het aansluiten van de draadjes.
Een weerstandEen weerstand beschermt de kwetsbare onderdelen in je elektronica-schakeling, door ervoor te zorgen dat er in de stroomkring achter de weerstand minder stroom loopt. De spanning is daar dus lager. In een stroomkring zoekt de stroom altijd de weg van de minste weerstand. Je hebt verschillende weerstanden, in verschillende sterktes. Op de weerstanden is de sterkte door middel van kleurcodes weergegeven. De eenheid van weerstand is Ohm, waarbij een hogere waarde ook meer weerstand betekent. In de vochtmelder gebruiken we een weerstand van 1,8 K Ohm, waarbij de k voor kilo staat. Het gaat hier dus over een weerstand van 1800 Ohm.
Vijf geïsoleerde snoertjes met krokodillenbekjesAls draden op de verkeerde plekken contact met elkaar maken, dan er een verkeerde stroom gaan lopen. Er kan kortsluiting ontstaan, dat ook voor beschadiging van de onderdelen kan zorgen. Om dat te voorkomen gebruiken we geïsoleerde snoertjes. Op het eind van het snoertje zit een krokodillenbekje, waarmee je het snoertje gemakkelijk kunt vastknijpen aan een andere draad, een weerstand of een contactpuntje.
FittingDe fitting gebruik je om het lampje in te draaien. Aan beide kanten is een schroefje, waaraan je het krokodillenbekje van een snoertje kunt vastknijpen. Je kunt zo’n schroefje ook losdraaien, een draadje eronder klemmen en weer vastschroeven.
Lampje van 3,5 Volt Dit lampje kun je in de fitting draaien.
Batterij van 4,5 VoltWe gebruiken het liefst een platte batterij van 4,5 Volt. Aan deze batterij zitten twee lipjes, waar een draadje met het krokodillenbekje gemakkelijk op kan worden vastgezet.
SchroevendraaiertjeMet het schroevendraaiertje kun je de schroefjes van de fitting los- en weer vastdraaien als je daar een draad of een weerstand op wil aansluiten.

Schema

Je ziet hier een schematekening. In deze tekening zie je precies waar je welk onderdeel moet aansluiten. De tekening maakt gebruik van de symbolen die je hierboven bij de uitleg van de onderdelen ziet staan.

De vochtmelder in stapjes

Hier zie je welke stapjes je allemaal doorloopt om een eenvoudige vochtmelder te maken.
StapnummerBeschrijving
Stap 1.Verzamel alle materialen die je nodig hebt.
  • Een platte batterij van 4,5 Volt
  • Een fitting
  • Een lampje van 3,5 Volt
  • Vijf geïsoleerde snoertjes met krokodillenbekjes
  • Een transistor BC 548
  • Een weerstand van 1,8 K Ohm.
  • Een klein schroevendraaiertje.
Stap 2.Draai het lampje vast in de fitting.
Stap 3..Pak de fitting van 1,8 K Ohm. Maak één van de kanten van deze weerstand vast onder een van de schroefjes van fitting.
Stap 4.Pak het eerste geïsoleerde snoertje met krokodillenbekje. Maak de ene kant van het snoertje met het krokodillenbekje vast aan het kortste lipje van de batterij. De andere kant klem je op het schroefje van de fitting waar je zojuist de weerstand aan hebt vastgemaakt.
Stap 5.Pak het tweede geïsoleerde snoertje. Knijp de ene kant van het snoertje vast aan de kant van de weerstand waar nog niets aan zat. De andere kant van het snoertje laat je los.
Stap 6.Pak het derde geïsoleerde snoertje. Maak de ene kant vast aan de collector van de transistor (dat is het linkse pootje). De andere kant van het snoertje klem je aan de kant van de fitting waar nog niets zat.
Stap 7.Pak het vierde geïsoleerde snoertje. Maak de ene kant vast aan de basis van de transistor (dat is het middelste pootje). De andere kant van het snoertje laat je los hangen.
Stap 8.Pak het vijfde geïsoleerde snoertje. Maak de ene kant vast aan de emitter van de transistor (het rechtse pootje). De andere kant maak je vast aan het lange lipje van de batterij.
Stap 9.De vochtmelder is nu klaar voor gebruik. Tijd om het uit te proberen!
Stap 10.Pak een stukje nat papier of natte stof, en maak hiermee een verbinding tussen de twee nog loshangende snoertjes. En: het licht gaat aan! Water geleidt de stroom, en laat een klein stroompje door dat net genoeg is om de transistor open te schakelen, en dus gaat het licht aan. Haal het natte papier of stof weg, en de verbinding is verbroken, er stroomt geen stroompje meer naar de transistor, deze schakelt weer dicht en het lampje gaat uit.

Een ander model

Je kunt op het idee van deze vochtmeter natuurlijk variëren. Zo kun je in plaats van een fitting met lampje ook een zoemertje gebruiken. Dan zul je, als er teveel vocht is, gewaarschuwd worden door een zoemtoon.
© 2015 - 2024 Hansvg, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Elektronica voor kinderen: een inbraakalarmElektronica voor kinderen: een inbraakalarmTechniek staat volop in de belangstelling. Logisch ook, we worden omgeven door allerlei technische vindingen. Hoe werkt…
Weerstanden in serie en parallelWeerstanden in serie en parallelDe relatie tussen stroomsterkte en spanning in een geleider is vastgelegd in de wet van Ohm. Wanneer er meerdere weersta…
Elektriciteit voor jong en oud: een hotelschakelingElektriciteit voor jong en oud: een hotelschakelingEen hotelschakeling is een bijzondere schakeling. Je hebt twee schakelaars die allebei een bepaalde lamp of reeks lampen…

Leren klokkijkenLeren klokkijkenOp de basisschool leert een kind klokkijken. Het leren klokkijken is ingewikkelder dan het lijkt. Sommige kinderen vinde…
Een voorbeeld van motiverend leren: Dieren en plantenEen voorbeeld van motiverend leren: Dieren en plantenMet innerlijke motivatie voor het werk dat je moet doen voel je je competent, autonoom. Het stuurt je eigen gedrag, je e…
Bronnen en referenties
  • Hoezo Technisch: elektronica (2003, Zie Zo Educatief)
Hansvg (513 artikelen)
Laatste update: 12-03-2020
Rubriek: Educatie en School
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.