SMART doelen stellen

Conditie opbouwen, leren koken, internet gebruiken… Zomaar een paar ideeën van wat je wilt leren. Doelen stellen is hierbij belangrijk. Het wordt hierdoor concreter waar je naartoe wilt. Daarvoor zijn een aantal aspecten van belang, namelijk Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden, oftewel: SMART.

Waarom doelen stellen?

Doelen helpen je duidelijk te krijgen wat je wilt bereiken. Voor de een kan dat 40 kilometer hardlopen zijn, de ander is tevreden met 10 kilometer. De een wil chef-kok worden, terwijl de ander een gezonde maaltijd wil kunnen maken. Er zijn dus veel verschillen in de ambities van mensen. Door doelen te stellen, creëer je inzicht in wat jij precies wil bereiken. Hierdoor wordt het doel een motivator.

Specifiek

Met specifiek wordt bedoeld dat je het concreet maakt. “Conditie opbouwen” is dus te vaag, terwijl 40 kilometer kunnen hardlopen veel duidelijker is. Hoe concreter je doel is, hoe makkelijker het meetbaar is.

Meetbaar

Zoals gezegd gaat dit hand in hand met ‘Specifiek’. Door 40 kilometer hard te lopen weet je dat je je doel bereikt hebt. Je kunt het als het ware afvinken. Natuurlijk kun je ook tussendoelen stellen: 10, 20 en 30 kilometer hardlopen. Aan de hand daarvan kun je zien hoe ver je hebt voor je uiteindelijk doel.

Acceptabel

Je doelen moeten voor jezelf acceptabel zijn; je moet er zelf achter staan. Dit werkt het beste als je de doelen zelf opstelt. Soms wordt dit gedaan door bijvoorbeeld een leidinggevende. Dan is het belangrijk dat de groep het doel wil oppakken; er moet draagvlak zijn voor het doel. Alleen als iedereen meewerkt, wordt het doel geaccepteerd en is de kans dat het doel behaald wordt aanzienlijk hoger.

Realistisch

Je kunt wel 40 kilometer willen hardlopen, maar als je een gebroken voet hebt, dan gaat dat niet lukken. Je doelen moeten dus realistisch zijn om als motivator te dienen. Dat betekent niet dat je het doel overdreven laag moet inzetten: ook dan is het geen motivator, want er is geen uitdaging. Je moet dus beslissen wat je daadwerkelijk zou kunnen en daar nog een klein schepje bovenop doen. Op die manier ontstaat de uitdaging. Dit heeft natuurlijk ook alles te maken met tijd.

Tijdsgebonden

Door een tijd te binden aan het doel, is het niet meer vrijblijvend. Je wilt het doel namelijk binnen bijvoorbeeld een maand behalen. Daarbij is het handig een tijdsbestek te kiezen die niet al te lang duurt (maximaal een maand) of tussendoelen te stellen (bijvoorbeeld als het uiteindelijke doel over één jaar behaald moet zijn). Op die manier verlies je minder snel je focus. Bovendien zijn kleine succesjes (doelen die behaald zijn) enorme motivators!

Voorbeelden

Deze maand wil ik elke week twee keer vijf kilometer hardlopen

• Specifiek: Elke week twee keer vijf kilometer
• Meetbaar: Twee keer per week, vijf kilometer
• Acceptabel & Realistisch: Persoonlijke factoren
• Tijdsgebonden: Deze maand

Dit jaar wil ik 50 van de 60 studiepunten halen voor mijn opleiding

• Specifiek: 50 van de 60 punten voor mijn opleiding (kan eventueel nog specifieker door vakken aan te duiden – dit kunnen ook tussendoelen worden: na een kwart jaar minimaal 12 punten halen)
• Meetbaar: 50 van de 60 punten
• Tijdsgebonden: Dit jaar

Doelen stellen?

Maar het belangrijkste van doelen stellen blijft toch het doen. Zonder het uitvoeren kan het doel nog zo goed zijn, maar bereik je het nooit. Het perfect formuleren van het doel is daarom niet nodig en bovendien kan een doel onderweg altijd worden aangepast.
Bovendien zijn er een aantal uitzonderingen. Wil je iets verkennen, dan is het lastiger om het doel specifiek te maken. Meetbare doelen kunnen leiden tot calculerend gedrag (wat moet ik doen om een 5,5 te halen?) en acceptabele doelen zijn niet confronterend (vandaar het schepje erboven op doen). Ook kan het demotiverend zijn te zien dat je een doel niet binnen de tijd gaat/kan halen (dan was het waarschijnlijk toch niet realistisch of er zijn omstandigheden).

Het belangrijkste van doelen stellen is dus doen en waar nodig aanpassen.

Lees verder

• Hoe maak ik een planning en hoe houd ik me eraan?