De Uppsala universiteit

De oudste universiteit van Scandinavië, de Uppsala universiteit, heeft een rijke geschiedenis waaruit veel invloed en betrokkenheid van verscheidene partijen blijkt. In dit artikel wordt duidelijk hoe en door wie de universiteit is opgezet en ontwikkeld tot zijn huidige omvang. Tot slot wordt beschouwd welke invloed dit heeft gehad op de juridische grondslag, financiering, en doelstellingen.

De geschiedenis van de Uppsala universiteit

De Uppsala universiteit is ontstaan in 1477 op initiatief van geestelijk leider Aartsbisschop Jakob Ulvsson van Uppsala. Begin 1500 trof een economische en politieke crisis het land en raakte de universiteit in verval. In deze periode werd de universiteit gefinancierd door de kerk, en legde ze daar ook verantwoording aan af, toch stond onder de leiding van Jakob van Uppsala in de eerste plaats het verwerven van kennis centraal en niet zo zeer aandacht voor de kerkelijke traditie. Vanaf 1520 ging de vorst zich met de universiteit bemoeien, hij doneerde een groot geldbedrag zodat de universiteit gerenoveerd kon worden. Ook hervormde hij het land volgens de Luthers leer. De universiteit verloor zijn oorspronkelijke ideologie. Ze was niet langer een instituut voor onafhankelijke kennis, in plaats daarvan werd het meer een marionet van de kerk. Aan het eind van de 16e eeuw kreeg de universiteit door middel van een reformatie zijn oorspronkelijke status weer terug.

In de 17e eeuw was zweden een van de militaire, economische en politieke grootmachten van Europa. Dat land had behoefte aan goed opgeleide ambtenaren en professionals. Koning Gustav II verleende de universiteit daarom een aantal gunsten. Hij doneerde 300 landerijen aan de universiteit, deze zijn vandaag de dag nog steeds in het bezit van de universiteit. Ook trok hij professoren aan uit andere landen van Europa en zorgde er voor dat er steeds meer studenten kwamen studeren.

In de 18e eeuw was Carl Linnaeus het hoofd van de universiteit, hij streefde er naar zo veel mogelijk nieuwe kennis te vergaren. Daarom stuurde hij zijn studenten naar verre, tot dan toe vrij onbekende landen als Japan en Australië om daar kennis te verzamelen en de cultuur te onderzoeken. Linnaeus gaf onder andere onderricht aan Anders Celsius, de uitvinder van de thermometer. Ook in de 18e eeuw bleef de band met de Zweedse kroon nauw, koning Gustav III doneerde toen de Koninklijke tuin aan de universiteit. Als dank werd ter herinnering aan Gustav in de tuin een gebouw met veel zuilen neergezet.

In de 19e eeuw groeide de onafhankelijkheid en het zelf bewustzijn van de studenten van de universiteit, dit kwam mede door de grote revoluties in die tijd. Hierdoor werden ze steeds meer betrokken bij politieke zaken en het bestuur van de universiteit zelf. De publieke opinie werd steeds belangrijker, ook het samenwerkingsverband met andere universiteit nam een steeds groter rol in.

In de tweede helft van de 20e eeuw vinden er hervormingen er reformaties plaats binnen de universiteit om deze meer capaciteit te geven en efficiënter te werken de doelstelling wordt dan ook om zoveel mogelijk studenten zo goed mogelijk te onderwijzen. Daarnaast staan natuurlijk onderzoek en innovatie centraal. Ook de financiering van de universiteit is in de loop van de eeuw veranderd, steeds meer financiering wordt van buitenaf aangetrokken. De universiteit onderzoek, zoals veel moderne universiteiten, vaak voor het bedrijfsleven. Hierdoor kunnen we stellen dat het bedrijfsleven enige invloed heeft op de universiteit, en dat de universiteit zelf ook trekken van een commercieel bedrijf begint te vertonen. Dit alles heeft ook geleid tot een enorme groei van het aantal studenten, waar de universiteit in 1477 begon met 50 leerlingen telt zij nu ruim 30.000 studenten. (Malmberg. 2009)

Kenmerken van De Zweedse Uppsala universiteit op een rij

Juridische grondslag

Ontstaan vanuit het maatschappelijk middenveld (de kerk) met later grote invloed van de kroon. Tegenwoordig heeft de universiteit relaties met commerciële bedrijven maar blijft onder de verantwoording van de regering staan. Welke exacte juridische status zij heeft is niet bekend. De universiteit heeft bij benadering een soortgelijke status als een Nederlandse ZBO.

Financiering

Nauw verbonden met de juridische grondslag is de financiering. De directe verantwoording voor de financiële situatie Uppsala universiteit ligt zoals bij de meeste ZBO’s bij de raad van bestuur. Uiteindelijk is het voortbestaan van de universiteit in staatsbelang en ontvangt zij daar ook het grootste gedeelte van haar financiering van. Voorheen was de Kerk verantwoordelijk voor de financiering. Beter gezegd, de universiteit was afhankelijk van de financiering door de kerk. (Redactie UU. UU.com)

De doelstelling

De voornaamste doelstelling van de universiteit is om aan zoveel mogelijk studenten kwalitatief hoogwaardig onderwijs aan te bieden en betrouwbaar en vernieuwend onderzoek te verrichten. Daarnaast stelt de Uppsala universiteit zich tot doel om de vrijheid van onderzoek te garanderen en een rol te spelen voor en in de internationale gemeenschap. Daarnaast stelt de universiteit nog meer inhoudelijke doelen, deze zijn terug te vinden bij de bronnen van dit artikel.