De spelling van bijvoeglijk gebruikte voltooid deelwoorden

De spelling van voltooid deelwoorden die bijvoeglijk gebruikt worden, wil nog wel eens wat problemen opleveren. Voorbeelden van bijvoeglijk gebruikte werkwoorden, in combinatie met een zelfstandig naamwoord, zijn 'de ingenomen spullen', 'het vergrote huis' en 'het bestede bedrag'. Al deze voorbeelden worden nog wel eens verkeerd gespeld, omdat men niet weet wanneer het naamwoord op een -n moet eindigen en wanneer niet. Ook kan een foute spelling het gevolg zijn van verwarring met de regels voor de spelling van persoonsvormen.

Bijvoeglijk naamwoord op -en of -e?

Om antwoord te krijgen op de vraag of je bijvoeglijk gebruikte deelwoord op -en of -e zou moeten eindigen, kijk je eerst naar het voltooid deelwoord waar het op gebaseerd is. Zo komt 'begrote' van 'begroot' en 'gebakken' van 'gebakken'.

Bijvoeglijke naamwoorden op -en

Zoals je ziet behouden voltooid deelwoorden die op -en eindigen hun uitgang zodra ze in een bijvoeglijk naamwoord veranderen. 'Gebakken' kan dus nooit als 'gebakke' worden gespeld wanneer het bijvoeglijk gebruikt is. In de onderstaande tabel zie je een aantal voorbeelden:

Hele werkwoordVoltooid deelwoordBijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord
bakkenhij heeft gebakkende gebakken taart
aftredenhij is afgetredende afgetreden minister
innemenhij is ingenomenhet ingenomen huis

Bijvoeglijke naamwoorden op -e

Andere voltooid deelwoorden krijgen een extra e aan het eind, wat je waarschijnlijk automatisch doet, omdat het anders onnatuurlijk klinkt wanneer je het uitspreek. Zo wordt 'begroot' 'begrote' en 'gemaakt' 'gemaakte'. In de onderstaande tabel opnieuw een aantal voorbeelden:

Hele werkwoordVoltooid deelwoordBijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord
dromenhij heeft gedroomdde gedroomde toekomst
bestedenhij heeft besteedhet bestede bedrag
stellenhij heeft gesteldde gestelde vragen

Dubbele klinkers en medeklinkers?

Men schrijft vaak 'het vergrootte huis' en 'het besteedde bedrag'. Voor bijvoeglijk gebruikte voltooid deelwoorden gelden echter dezelfde regels als voor gewone bijvoeglijke naamwoorden: ze moeten zo 'makkelijk' mogelijk geschreven worden, maar zonder hun correcte uitspraak te verliezen natuurlijk. Je gebruikt dus geen dubbele klinkers of medeklinkers in de laatste twee lettergrepen als dat niet noodzakelijk is. Je schrijft namelijk ook 'grote' in plaats van 'grootte' of 'groote'. In de onderstaande tabel zie je een aantal voorbeelden:

Hele werkwoordPersoonsvormVoltooid deelwoordBijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord
hatenhij haattehij is gehaathet gehate huis
vergrotenhij vergroottehij is vergroothet vergrote gebied
verspreidenhij verspreiddehij is verspreidhet verspreide gedachtegoed

Let op! Bij persoonsvormen moet je, zoals je ziet in bovenstaande tabel, vaak juist wél dubbele medeklinkers gebruiken. Zo spel je 'hij besteedde veel geld' maar 'het bestede bedrag'. Kijk dus voor je een werkwoord gaat spellen eerst of het een persoonsvorm of een voltooid deelwoord is.

Lees verder

© 2013 - 2024 Fienekej, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Het perfectum (v.t.t.): regels en uitlegIn dit artikel wordt beschreven hoe het voltooid deelwoord van regelmatige werkwoorden tot stand komt. De plaats van het…
De werkwoordspellingDe werkwoordspellingNederlands is voor vele mensen een moeilijke taal. Zelfs wij, de Nederlanders zelf, maken regelmatig dezelfde soort taal…
Frans grammatica: het bijwoordFrans grammatica: het bijwoordIn dit artikel leg ik precies uit hoe het bijwoord in het Frans wordt gevormd. Je zult zien dat het bijwoord in veel gev…
Bijvoeglijk naamwoord in het ZweedsIn de Scandinavische talen waar het Zweeds deel uit van maakt hebben alle naamwoorden een vorm. Ook de bijvoeglijke naam…

Wanneer gebruik ik 'hun', 'hen' of 'ze'?Taalgebruik en spelling blijft voor veel Nederlanders een heikel punt. Vooral het verschil tussen 'hun', 'hen', maar ook…
Motto's en wapenspreukenWie heeft er geen lijfspreuk? Het motto 'ken uzelf' hebben velen als credo. In de heraldiek komen we veel leuzen tegen.…
Fienekej (9 artikelen)
Gepubliceerd: 02-05-2013
Rubriek: Educatie en School
Subrubriek: Taal
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.