Geschiedenis: de reformatie van de kerk

De reformatie in de kerk een paar honderd jaar geleden heeft erg veel invloed gehad. Door deze reformatie kennen we tegenwoordig het protestantisme en het katholicisme. Hoe kwam het dat het christendom in tweeën splitste?

Katholieke kerk rondom het jaar 1500

De kerk was rondom het jaar 1500 oppermachtig en had toen enorm veel invloed op het dagelijks leven. De paus was de leider van de christelijke kerk en werd gezien als plaatsvervanger van Christus op aarde. Hij trad ook op als wereldlijke leider. Rond het jaar 1500 leekt de leefwijze van pausen erg op die wereldlijke vorsten. Dit stond natuurlijk ver van de soberheid van het christendom af, wat leidde tot erg veel kritiek op de kerk.

Johannes Hus

Johannes Hus was een heel erg bekende kerkhervormer, hij bekritiseerde de verkoop van kerkelijke ambten, de handel in relieken en aflaten en de corruptie in de kerk. Hij verkondigde in zijn preken dat de kerk afstand moest doen van de macht en rijkdom. Anders kon de kerk niet terugkeren naar de eenvoud die Jezus Christus had verkondigd. Door het bekritiseren van de kerk werd hij in 1415 als ketter tot de dood op de brandstapel veroordeeld. Johannes Hus was een voorloper van de kerkhervorming.

Maarten Luther

Maarten Luther was een monnik die was opgeleid tot jurist en theoloog. Hij had in 1517 de 95 stellingen tegen misstanden in de kerk gepubliceerd. Deze stellingen hebben zich toen snel verspreid door de drukpers die net was uitgevonden. Luther verwierp het wereldlijke leven van de geestelijken en de luxe van de kerkgebouwen. Hij was ook tegen de verkoop van aflaten en had kritiek op de priesters; hij vond het belachelijk dat de priesters nauwelijks een opleiding hadden. Luther wilde de fouten in de kerk herstellen door middel van een kerkhervorming. Luther vond dat een gelovige genoeg had aan alleen maar de bijbel, daarom vertaalde hij de bijbel in het Duits, zijn volkstaal. De paus begon in 1518 een ketterproces tegen Luther vanwege zijn opstanden tegen de kerk, de paus deed Luther in kerkelijke ban. Luthers volgelingen gingen hierdoor hun eigen kerkgemeentes stichten. De lutheranen kregen daarbij steun van sommige Duitse vorsten en steeds meer mensen in het Duitse Rijk werden daardoor luthers.

Johannes Calvijn

Calvijn was ook een kerkhervormer. Hij had de opvatting die bekend staat als de leer van predestinatie. De leer van predestinatie houdt in dat al voor de geboorte vast staat of iemand naar de hemel gaat of niet. De geestelijke moet volgens Calvijn de bijbel in begrijpelijke taal uitleggen in de preek. In het kerkgebouw mocht ook niets zijn wat van het geloof kon afleiden. De stroming van Calvijn is strenger dan die van Luther. De aanhangers van Calvijn werden in Frankrijk hugenoten genoemd.

De reactie van de rooms-katholieke kerk

De rooms-katholieke kerk ging een aantal maatregelen nemen, deze maatregelen worden samen de contrareformatie genoemd. Bij het Concile van Trente werd het absolute gezag van de paus bevestigd. De Latijnse Bijbelvertaling, de Vulgaat bleef ook de absolute bijbel en de tradities bleven ook allemaal bestaan. De enige verbeteringen die de room-katholieke kerk deed, was de verbetering van de priesteropleiding. De rooms-katholieke kerk stelde voortaan ook hogere eisen aan de kennis en bekwaamheid van priesters. De rooms-katholieke kerk bleef ook optreden tegen hervormers.

De katholieke reformatie

In de eerste eeuwen na de reformatie hadden de calvinisten op kerkgebied de macht in handen. De katholieken hadden het hierdoor erg moeilijk, ze waren tweederangs burgers. Ze kregen pas na de Franse Revolutie in 1795 hun rechten terug. Na deze gebeurtenis ontwikkelde de katholieke kerk zich tot een grote godsdienstige stroming in Nederland.