Hoe word ik schrijver/auteur?

Veel mensen willen hun levensverhaal aan de wereld vertellen door middel van een boek. Toch worden deze scripten vaak afgewezen door de uitgeverijen. Waarom? Het is moeilijk om je eerste boek in de winkels te krijgen. Het tweede gaat makkelijker wanneer het eerste goede zaken heeft gedaan. Maar hoe schrijf je nu een boek, gedichtenbundel of biografie dat wel goed genoeg is om op het promotieblok in de boekhandel te eindigen? Deze tips helpen u een heel eind op weg.

Taal en Stijl

Het is natuurlijk heel belangrijk dat u de Nederlandse taal goed beheerst. Wanneer je altijd in het schrijven geinteresseerd bent geweest, zul je je vast de standaard regels nog wel herinneren. Denk daarbij aan de regels 'stam+t' of 't kofschip'. De basisregels zijn onveranderd, maar weet u bijvoorbeeld nog wel wanneer het woord 'gebeurt' met een 'd' aan het eind wordt geschreven en wanneer het eindigt met een 't'? Natuurlijk heeft dit alles temaken met het ontleden van een zin. Is het het voltooid deelwoord of toch niet?

Voorbeeld:

Het is nu eenmaal gebeurd.
Het gebeurt nu eenmaal.

Hoe is het gesteld met uw grammatica en spelling? Heeft u de nieuwe spelling wel bijgehouden? Om daar een voorbeeld van te noemen, neem ik het woord 'pannenkoek', dat in de oude spelling als 'pannekoek' werd geschreven. Hoewel dit in de spelling is veranderd, hebben we het in de spreektaal nog steeds over de pannekoek en spreken we de extra N niet uit. Bent u wel op de hoogte van deze verschillen tussen de schrijf- en de spreektaal? Spelling en grammatica is de belangrijkste factor die u moet beheersen voor het schrijven van een boek. Toch is stijl ook erg belangrijk. De stijl van een boek heeft niet alleen te maken met het genre, wat veel mensen denken, maar ook met de manier waarop het geschreven is. Hoe sluiten de zinnen op elkaar aan, hoe zijn de alinea's verdeeld en staan er niet te veel of juist te weinig leestekens in het verhaal?

Hoewel mensen eerder graag een witregel tussen de alinea's zagen, zien ze er nu juist het liefst zo min mogelijk. Druk dus na een alinea niet gelijk twee keer op enter, maar een keer. Begin de eerste zin van een nieuwe alinea gewoon onder de vorige zin, maar druk eerst eenmaal op de tab-toets. Zo is duidelijk genoeg dat er een nieuwe alinea begint en loopt het verhaal toch lekker door.

Schrijf niet te simpel, maar voor goed lopende verhalen ook zeker niet te moeilijk. Uit onderzoek is gebleken dat veel mensen een boek wegleggen wanneer de zinnen te lang worden gemaakt. De reden hiervan is dat mensen tegenwoordig geen tijd meer hebben (of nemen) om rustig op de bank te gaan zitten lezen. Men leest hooguit een hoofdstuk en legt het dan weer weg voor onbepaalde tijd. Als de zinnen te lang zijn, is het moeilijker te onthouden voor de lezer en voor de schrijver moeilijker om de lezer te blijven boeien. Door te lange zinnen te gebruiken, moet de lezer steeds verder terug lezen om de draad weer op te pakken en dit gaat snel irriteren.

Het boek moet uiteraard ook niet te simpel worden. Schrijf niet in elke zin 'toen' of 'en en en' en begin of eindig zeker niet elke zin met 'zei hij' of 'zegt zij'. Dit is alleen nuttig voor het schrijven van boeken die bedoeld zijn voor kinderen die voor het eerst zelf gaan lezen.

Probeer niet de stijl van een ander te imiteren. Het is belangrijk voor een beginnend schrijver dat hij een eigen unieke stijl van schrijven ontwikkelt en daar in het vervolg aan vast houdt. Vooral het schrijven in dezelfde stijl is van groot belang. Veel schrijvers maken de fout een andere schrijfstijl aan te nemen bij het schrijven van een nieuw boek. Mensen vonden uw vorige boek(en) goed in uw persoonlijke stijl en kopen daarom uw volgende boek. Ze herkennen dezelfde stijl in een totaal ander verhaal. De stijl die bij hen goed beviel en leuk weg las. Wanneer u de stijl heeft veranderd, kan dit veel irritatie opwekken bij de lezer. Er is teveel veranderd, ze raken verward en kopen uw boeken in het vervolg niet meer omdat het van een andere schrijver lijkt te zijn!

Mocht u niet zeker zijn dat u de spelling en grammatica goed beheerst, is het verstandig een thuiscursus te doen van bijvoorbeeld de LOI, NTI of NHA. Deze cursussen zijn niet duur en perfect voor het opfrissen van uw geheugen en het bijbrengen van kennis. Er is eventueel ook een speciale cursus voor taal en stijl. Deze cursus leert u hoe u een eigen stijl ontwikkelt en daar aan vast kunt houden om niet alleen uw eerste boek, maar ook uw volgende boeken tot een succes te maken.

Hoe begin ik?

U bent zeker van uw uitstekende kennis van de Nederlandse taal op alle gebieden en u bent klaar om te beginnen. Waarschijnlijk heeft u het hele verhaal al in uw hoofd zitten en hoeft het alleen nog op papier gezet te worden. Maar dan die eerste zin... HET VISITEKAARTJE VAN UW BOEK. Hoe begin je nu eigenlijk met dat ontzettend goede boek?

Afraders zijn absoluut:

• Vroeger, toen...
• De wekker/schoolbel ging en...
• Ik zat diep in gedachten toen...
• Er was eens...
• Ik weet nog goed...

Deze zinnen zijn veel te veel gebruikt en vormen al snel de gedachte dat dit "weer zo'n boek" is. Probeer altijd te voorkomen dat mensen denken dat het dezelfde streekroman is die ze vorige week hebben uitgelezen. Begin verrassend, mysterieus, wek direct interesse en zorg dat mensen meteen geboeid raken. Een andere fout die veel schrijvers in spe maken, is het feit dat ze te snel door schrijven. Ze zetten van tevoren niets op papier en schrijven direct achter elkaar door. Maak ALTIJD notities voor u aan uw script begint. Notities helpen u niet alleen om fouten in volgorde of tijd te maken, maar zijn ook altijd handig om bijvoorbeeld zelf terug te kunnen lezen wat voor kleur haar de hoofdpersoon ook alweer had gekregen aan het begin van uw verhaal.

Belangrijke notities om van tevoren te maken zijn o.a.:

• Innerlijk en uiterlijk, reputatie en kenmerken (bijv. leeftijd) van de alle personen.
• Plaats, tijd en situatie waarin alles speelt.
• Schrijft u alles in de tegenwoordige of de verleden tijd?
• Perspectief. (ik verhaal, hij/zij verhaal of vertellersperspectief)
• Chronologische volgorde van de gebeurtenissen.
• Eventuele flash-backs of flash-forwards.
• Lettertype dat u gebruikt voor de tekst en evt. voor de hoofdstukaanduidingen.
• De eerste zin.

Begin nooit met het bedenken van de titel. Schrijf eerst uw hele verhaal, bekijk dan uw notities, welke u van tevoren en tijdens het schrijven hebt bijgehouden en bedenk dan een passende titel. Kies niet zomaar een titel, maar een boeiende titel. Een titel die vragen opwekt, die niet teveel vrij geeft over het verhaal en die te raden over laat.

Hoofdstukken beginnen en sluiten

Begin een nieuw hoofdstuk altijd met drie spaties of een tab-ruimte. Dat geeft een losser beeld dan dat er meteen een hele lap tekst recht toe, recht aan te voorschijn komt. Eindig een hoofdstuk met een zin of een gebeurtenis die nieuwsgierigheid opwekken bij de lezer. Geef nooit de oplossing van een raadsel aan het eind van het hoofdstuk om vervolgens in een nieuw hoofdstuk aan een nieuw deel te beginnen. De lezer kan dan na dat hoofdstuk het boek wegleggen, omdat hij/zij niet nieuwsgierig is naar een uitkomst of afloop. Er is geen aandrang om door te lezen en het boek blijft liggen. Eindig dus een hoofdstuk midden in een situatie of met een raadsel. Geef ook nooit aan het begin van een hoofdstuk direct de oplossing van de situatie waar het vorige hoofdstuk mee geeindigd is. Dan is de kans te groot dat de lezer alleen de eerste tien regels van dat hoofdstuk leest om de nieuwsgierigheid weg te halen en het boek vervolgens alsnog weg leggen.

Opbouw van het verhaal

Verdeel bij het schrijven het hele verhaal in drie delen, de inleiding, het middendeel en het slot. Bouw in de inleiding de spanning goed op, zodat het interessant is om door te lezen. Schijf niet alle gebeurtenissen direct achter elkaar en introduceer niet teveel personen tegelijk. Dit maakt het te verwarrend voor de lezer. Teveel informatie binnen een aantal bladzijden maakt het verhaal saai en te gehaast. De lezer moet teveel informatie in zich opnemen en onthouden met als gevolg dat ze even later in het verhaal niet meer weten wie wie is en waarom. Laat de gebeurtenissen langzaam in elkaar overvloeien, zodat de lezer de tijd heeft de nieuwe situatie in zich op te nemen. Rek niet te veel tijd, want je moet de mensen wel blijven boeien, ook in de tussenstukken, tussen de gebeurtenissen in.

In het middendeel vinden de meeste gebeurtenissen plaats. De belangrijkste personen zijn al geintroduceerd, de situatie is geschetst en de verhaallijn is bekend. De lezer weet waarin hij/zij terecht is gekomen en is klaar om de rest van het verhaal in zich op te nemen, indien hij/zij door de inleiding heen geboeid is gebleven. Het slot bevat uiteraard de oplossing of de afloop van het verhaal. Het happy end of juist niet. Het slot mag niet teveel gebeurtenissen meer bevatten om langdradigheid te voorkomen. Probeer het verhaal niet te rekken met nutteloze gebeurtenissen om er nog een bladzijde mee vol te krijgen. Als het boek af is, is het af. Bepaal van tevoren of u kiest voor een open of een gesloten einde. Dit houdt in dat u nog een vervolg zou kunnen schrijven bij een open einde en bij een gesloten einde is een vervolg uitgesloten. (Bijv. door overlijden van de hoofdpersoon)

Gedichten

Het schrijven van een gedichtenbundel is natuurlijk heel iets anders dan een volledig verhaal. U heeft niets te maken met verhaalopbouw e.d. Natuurlijk moet u wel de Nederlandse taal goed beheersen. Ook gedichten moeten de lezer boeien en interesse wekken. De gedichten die u bijvoorbeeld naar uw partner zou schrijven, zijn vaak te simpel voor een lezer die u persoonlijk niet kent. Het 'ik hou van jou, ik blijf je trouw' is uit de tijd en trekt lang geen lezers meer. Het is tegenwoordig belangrijker dat er een verhaal achter een gedicht zit, een diepere gedachte. Het gedicht moet iets betekenen of een discussiepunt vormen. Woorden opschrijven, precies zoals het is, is niet interessant genoeg. Een voorbeeld:

Zoals het is:
Ik ben eenzaam en alleen,
ik voel me koud en bang.
Mijn vingers trillen
en een traan rolt over mijn wang.

Zoals het meer interesse wekt:
De vochtige strepen onder mijn ogen,
verraden wat ik heb verzwegen.
Ik voel ze branden in mijn huid,
tot mijn vingers ze weg vegen.

Het eerste gedicht kan door iedereen verzonnen zijn, aangezien de woorden er precies zo staan als dat ze overal zouden kunnen staan. Het tweede gedicht is persoonlijk van een schrijver. Alleen de schrijver ziet het zo en wil dit overbrengen op de lezer. Het is duidelijk dat de vochtige, brandende strepen tranen moeten voorstellen, maar het woord 'tranen' wordt niet gebruikt.

Uitgeven

Wanneer uw script klaar is om uitgegeven te worden, heeft u drie opties:

1. U kunt uitgeverijen aan gaan schrijven met een korte samenvatting van uw boek. Mocht dit zijn interesse wekken, zal hij contact met u opnemen om het hele script te mogen inzien en te beoordelen. Mocht de uitgever het boek goed genoeg vinden en het uit willen geven, ga je samen met de uitgever onderhandelen over prijzen, uiterlijk van het boek, winstverdeling, kaft enz.

2. U kunt het boek in eigen beheer uitgeven. Hier heeft u geen beoordeling voor nodig. Dit betekent wel dat u ook alle risico's zelf draagt. U betaalt een uitgever om uw boek te publiceren. Alle kosten zijn voor uw eigen rekening. Mocht het boek in dat geval niet goed lopen, dan zit u met de boeken en de kosten. Loopt het boek aan de andere kant wel goed, komen ook alle opbrengsten uw kant op en hoeft u niet een percentage aan de uitgeverij af te dragen.

3. U stuurt uw script naar een scriptbureau. Zij beoordelen uw script en geven aan wat u misschien beter kunt aanpassen. Wanneer zij uw boek (evt. na correctie) goed beoordelen, zoeken zij ook de juiste uitgeverij. Eigenlijk zijn zij dan de tussenpersoon. Wanneer zij het boek aan een uitgeverij hebben aangeboden en deze accepteerd, beginnen voor u de onderhandelingen met de uitgeverij zelf, zoals in optie 1.

Tot slot

Promoot uw boek op zoveel mogelijk manieren. Dit hoeft niet veel geld te kosten. Denk bijvoorbeeld aan mond-tot-mond reclame, een kleine advertentie in de krant, de titel in uw msn-naam of op Hyves en ga zo maar door. Heeft u wel een budget voor promotie berekend, kunt u altijd denken aan een radio- of televisiespotje. Ga zelf langs boekhandels om een signeersessie te doen. Dit is gezellig, mensen zijn altijd geinteresseerd in een handtekening van iemand die heel beroemd zou kunnen worden en je zet alleen je handtekening in de boeken die op dat moment gekocht worden. Licht de betreffende boekhandel uiteraard van tevoren in, zodat zij een extra voorraad aan kunnen schaffen en reclame kunnen maken voor uw komst. Een signeersessie is niet alleen winstgevend voor u, maar ook voor de boekhandel, dus er zijn weinig boekhandels die u zullen weigeren.

Heel veel succes met het schrijven van uw boek of bundel.