Observatiepunten en complicaties bij katheterisatie

Natuurlijk zijn er ook diverse aandachtspunten, observatiepunten en complicaties die kunnen optreden bij een blaaskatheterisatie. In dit artikel zullen de belangrijkste punten worden besproken. Dit artikel is met name bedoeld voor personen die dit werk en deze handeling uitoefenen of voor mensen die meer informatie zoeken voor hun studie over dit onderwerp.

Aandachtspunten bij een blaaskatheterisatie

• De voorbereiding en inbrengen van een eenmalige of intermitterende katheter gebeurt altijd op dezelfde wijze als voor de verblijfskatheter. De katheter wordt ingebracht met steriele handschoenen.
• Een katheter moet voorzichtig worden ingebracht. Forceer het inbrengen niet. Een obstructie kan het gevolg zijn van spasmen van de sluitspier of een vernauwing daarvan. Laat de cliënt hoesten of rustig zuchten wanneer bij het inbrengen weerstand wordt ondervonden.
• Als de katheter daarna nog steeds niet in te brengen is, dient de arts daarover te worden ingelicht.
• Beëindig bij een bloeding uit de blaas of de urethra de handeling en licht de arts in.
• Te snelle lediging van de blaas kan een collaps (flauwte) van de cliënt veroorzaken doordat de grote vaten in de omgeving van de blaas open gaan staan. Dit is afhankelijk van de leeftijd en conditie van de cliënt en de conditie van de nieren. Observeer de cliënt tijdens het legen van de blaas.
• Een ernstige urine retentie kan betekenen dat de blaas continu gedraineerd moet worden (door middel van een verblijfskatheter).
• Voor elke katheterisatie bij een cliënt wordt een nieuwe katheter gebruikt.

• Indien de cliënt zichzelf katheteriseert dan kan het zijn dat bij een aantal merken de katheter onder de kraan moet worden gereinigd en kan worden hergebruikt. In het ziekenhuis wordt dit niet toegepast en gebruikt de cliënt steeds een nieuwe steriele katheter.

Observatiepunten bij katheterisatie (verblijfskatheter)

Het is belangrijk om goed op de volgende punten te letten, sommige hiervan kunnen ook duiden op een blaasontsteking:

• De hoeveelheid urine: Zeker wanneer de katheter pas is ingebracht dient de urineproductie gecontroleerd te worden. Per 24 uur is de urineproductie ongeveer 1500 ml. Dit betekent ongeveer 60 ml per uur.
• Onrust of verwardheid van de cliënt: Psychische onrust en verwardheid kan het risico op het zelf verwijderen van de katheter vergroten.
• Bestanddelen in de urine: Controleer de urine op aanwezigheid van slierten, vlokken, gruis of bloed.
• Penetrante geur: Een penetrante geur wordt alleen waargenomen tijdens het legen van de urinezak. Let tijdens het legen dus goed op de geur.
• Pijn in de onderbuik: Pijn kan wijzen op een blaasontsteking. Blaaskrampen echter wijzen meestal niet op een blaasontsteking. Het is een natuurlijke reactie op de aanwezigheid van een vreemd voorwerp. Door blaaskrampen kan de urine langs de katheter lekken. Het terugbrengen van de hoeveelheid vloeistof in de ballon tot 5 ml kan de krampen en het lekken verminderen. De krampen kunnen ook ontstaan doordat de katheter verstopt of afgekneld is.
• Temperatuur: Verhoging of koorts in combinatie met één van de bovengenoemde punten kan een aanwijzing zijn voor een blaasontsteking.

Complicaties ten gevolge van blaaskatheterisatie

Verstopping

Aanbevelingen:

• Zorg voor een ruime vochtinname van 1,5 tot 2 liter per dag.
• Spoel de blaaskatheter met een fysiologische zoutoplossing om de doorgankelijkheid na te gaan.
• Verwissel de blaaskatheter.
• Verkort bij een cliënt die geregeld een verstopte blaaskatheter heeft, stapsgewijs het tijdsinterval tussen de katheterwisselingen, tot de verstopping wordt voorkomen.
• Overweeg bij een verstopte blaaskatheter intermitterende katheterisatie

Bloed bij de urine (hematurie)

Aanbevelingen:

• Ga na of er een kleinere maat blaaskatheter mogelijk is en evalueer het effect op het bloed in de urine.
• Vul de katheterballon pas nadat de urine is afgevloeid en schuif de blaaskatheter daarna nog 2 cm bij vrouwen en 5 cm bij mannen op en evalueer het effect.
• Overweeg bij bloed in de urine intermitterende katheterisatie, soms wordt het namelijk veroorzaakt door langdurige blaaskatheterisatie.

Lekkage

Aanbevelingen:

• Ga bij lekkage na of er verstopping van de blaaskatheter is en neem die weg.
• Verminder de inhoud van de katheterballon en evalueer het effect.
• Ga na of er een kleinere maat blaaskatheter mogelijk is en evalueer het effect.
• Overweeg bij aanhoudende lekkage intermitterende katheterisatie.

Urineweginfecties

Aanbevelingen:

• Neem in opdracht van een arts een urinekweek af.
• Het gebruik van antibiotica ter voorkoming van infectie bij een katheter wordt afgeraden.

Blaaskrampen

Aanbevelingen:

• Ga na of er een kleinere maat blaaskatheter mogelijk is en evalueer het effect.
• Verminder de inhoud van de katheterballon en evalueer het effect.