De essentie van de toespraak

Vroeg of laat gebeurt het wel eens dat je een (kleine) toespraak moet houden. Hoe begin je eraan en hoe bouw je dat op? Spreken is totaal verschillend van schrijven. Spreken is een kunst. Daarom deze kleine handleiding.

Een goede inleiding

De inleiding is bijzonder belangrijk: hiervan hangt af of je publiek geïnteresseerd zal luisteren of vlug zal afhaken. Het komt erop aan de luisteraar meteen bij zijn nekvel te grijpen en zijn aandacht te vatten zodat men met nieuwsgierigheid naar het vervolg uitkijkt.

Een duidelijke structuur

Niets verwarrender dan een spreker die van de hak op de tak springt en geen structuur in zijn toespraak heeft gebracht. Wijd niet te lang uit over een bepaald onderdeel en, zo je het toch doet omdat het niet anders kan, herhaal de essentie dan in één zin om de toehoorder op het goede spoor te houden. Baken de verschillende onderdelen van je speech af zodat men meteen begrijpt als een punt is afgesloten en een nieuw wordt aangevat.
Betreft het een lange toespraak geef bij het begin dan een duidelijk overzicht van welke punten je zal behandelen.

Een goede afsluiter

Zoals je de aandacht trekt met een goede opener, zorg je er met een goed slot voor dat je speech nog een tijdje in het geheugen blijft hangen.

Sleutelwoorden

Lees geen toespraak af: dat werkt verveling in de hand en wijst op ongeïnteresseerdheid. Het duidt ook op onzekerheid. Werk met sleutelwoorden waarrond je je toespraak opbouwt zodat je spontaan en levendig spreekt. Daarenboven houd je oogcontact met je publiek, waardoor de mensen zich betrokken voelen.

Taal, uitspraak, ritme

Gebruik het Algemeen Nederlands zodat iedereen, uit welke streek hij ook op, je goed begrijpt. Vermijd te moeilijke woorden. Spreek luid en duidelijk. Bij een stille spreker zal de aandacht makkelijker afdwalen en er snel geroezemoes ontstaan.
Las hier en daar wat pauzes in zodat de toeschouwer even kan ademhalen. Enkele seconden lijkt voor jou misschien lang, maar voor wie luistert helemaal niet. Daarenboven geeft het het publiek de gelegenheid om een ogenblik te overdenken wat je hebt gezegd.

De houding

Ga zo staan dat je je op je gemak voelt, maar je toch stevig staat. Zorg er tevens voor dat je geen dingen doet die mensen afleidt. Als je constant van het ene been op het andere wipt of als je aan je das zit te frunniken zal men de neiging hebben eerder daarnaar te kijken dan te luisteren naar wat je zegt.
Spreek met de glimlach op het aangezicht. Dat maakt een goede indruk en schept een warme sfeer.
Gebaren maken kan bepaalde onderdelen van je toespraak ondersteunen en voorkomen dat je als een houten Klaas overkomt.

Voorbereiding

Alleen ervaren en getalenteerde sprekers slagen erin om spontaan een goede toespraak te houden. Het merendeel dus niet. Wij doen er dus best aan onze toespraak goed voor te bereiden. De voorbereiding is de basis van een goede speech.
Waarop moeten we vooral letten:

• spreek over een onderwerp waarin je je thuisvoelt
• zorg dat je boodschap goed overkomt
• zorg dat het geen saaie bedoeling wordt: breng leven in de brouwerij!
• verlies je niet in ultralange en gecompliceerde zinnen maar houd het kort en overzichtelijk
• gebruik voorbeelden, citaten, anekdotes, humor om je toespraak levendig te maken
• speel in op het verwachtingspatroon van je toehoorders

Oefenen

Alleen de beste sprekers kunnen een goede toespraak uit de mouw schudden. De meesten moeten dus flink oefenen om enige vlotheid te verwerven zodat men niet constant zit te hakkelen. Het oefenen kun je best doen met behulp van sleutelwoorden waarrond je je betoog opbouwt.
Vind je het moeilijk om meteen met sleutelwoorden te beginnen, schrijf dan je toespraak helemaal uit en bewerk hem tot hij goed in de mond ligt. Daarna onderstreep je de sleutelwoorden in de tekst en schrijf ze over op een kaartje. Aan de hand van die sleutelwoorden oefen je de tekst. Maak er zo een gewoonte van om de tekst met spontaan gevormde zinnen te vertellen zodat je niet vastloopt als je het even niet meer weet.
Als je ergens vastloopt herformuleer je die zin gewoon opnieuw.
Hoe meer je oefent hoe zekerder je van je zelf wordt. Vraag een familielid om te oefenen en je feedback te geven.

Duur

Een goede toespraak duurt niet langer dan een kwartier-twintig minuten. Je moet al van goeden huize komen om de aandacht van de mensen langer vast te houden.