De winterslaap van de slaapmuis

De kleine familie van de slaapmuizen vormt een aparte groep in de orde van de knaagdieren. Niet verwarren dus met de bekende bos- en huismuis, die geen winterslaap houden!

De slaapmuis

Zijn echte naam is de roodbruine eikelmuis. Het is een kleine grijze en bruine muis met een zwarte vlek rond de ogen. Ze zijn 12 - 15 cm groot en hebben een staart van 9 - 12 cm. Ze wegen ongeveer 90 gram. Het zijn knaagdieren; ze eten zaden, noten, vruchten, maar ook insecten en vogeleieren. Ze leven in bossen en parken. Hun grootste vijanden zijn de vos, de uil en andere roofvogels.
Alhoewel ze handige boomklimmers zijn, leven slaapmuizen zelden op en in de bomen: meestal zitten ze in zelfgegraven holen in de grond. Meestal slapen ze overdag, zodat men ze moeilijk kan observeren. De eikelmuis komt algemeen voor in ons land (België) en vooral in Zuid-Limburg. In Nederland is het diertje sterk met uitsterven bedreigd. Zeldzamer is de geelbruine hazelmuis. De relmuis is vrijwel uitsluitend in onze Ardense bossen aan te treffen.

Klaar voor de winterslaap

Voor ze in winterslaap gaan, leggen de slaapmuizen grote voedselvoorraden aan: eikels, hazelnoten, kastanjes, beukennoten. Als winterverblijf kiezen ze een holle boom, een rotsspleet, hun oude zomernest of een verlaten vogelnes (vaak van een merel) dat ze dan voorzien van een bolrond dak. Hiervoor gebruiken ze takjes, mos, gras en bladeren. Ook een nestkastje, opgehangen door een lieve natuurvriend, wordt graag gebruikt als winterslaapplaats. Wanneer de temperatuur daalt tot ongeveer 10°C, gaan ze met soms wel 10 soortgenoten tegelijk in winterslaap. Ze liggen dan lekker dicht bij elkaar, met ingetrokken poten en met de staart over het lichaam. Zo hebben ze het warmer dan wanneer ze alleen in hun slaapplaatsje slapen.
Pas in april zullen ze terug ontwaken en onmiddellijk hun aangelegde voedselvoorraden opsmullen.

De vijanden

4 geduchte vijanden van de slaapmuis (en andere winterslapers)

• Boommarter: een bosroofdier, met kenmerkende gele keelvlek. Hij is een 60 cm groot.
• Bosuil: een nachtroofvogel met een opvallend oogmasker. Hij heeft een lengte van ongeveer 35 cm.
• Buizerd: een roofvogel, gekend om zijn cirkelende zweefvlucht. Hij is 50 - 55 cm groot.
• Ransuil: nachtroofvogel, herkenbaar aan de 2 verticale pluimen boven de ogen. Hij is 35 cm groot.