Baantjer. 'De Cock en tranen aan de Leie' - samenvatting

Baantjer. 'De Cock en tranen aan de Leie' is een detective van A.C. Baantjer. Rechter De Mirabello wordt vermoord. Hij heeft een strop om z'n nek, al is er geen sprake van verwurging. Later wordt zijn collega, de officier van Justitie De Goes ook vermoord. Ook hij heeft een strop om z'n nek, al is er weer geen sprake van verwurging. Als later nog een collega van hen vermoord wordt gevonden in de Leie, met ook een nutteloze strop om de nek, besluit De Cock zich te verdiepen in de betekenis van de strop. Hij hoopt dat dit hem naar de moordenaar leidt. Hij gaat naar Gent, waar de rechter veel werkte en hij verdiept zich in dreigbrieven die de rechter ontving.

• Titel: De Cock en tranen aan de Leie
• Auteur: A.C. Baantjer
• Uitgave: 1997
• ISBN: 90 261 1342 0
• Uitgeverij: De Fontein bv, Baarn

De auteur A.C. Baantjer

Albert Cornelis Baantjer, werd geboren te Urk in 1923 en stierf na een kort ziekbed in 2010, te Alkmaar. De verhalen en vaste personages uit zijn Baantjerboeken komen voort uit zijn bijna dertig jaar ervaring bij de Amsterdamse recherche. Hij heeft 70 Baantjerboeken geschreven. Er is ook een tv-serie, gebaseerd op de Baantjerpersonages van gemaakt.

Personages

Rechercheur Jur De Cock

Jur de Cock (met Ceeooceekaa) is een dikke rechercheur met een slechte conditie. Hij houdt niet van moderne technologie, zijn voorkeur gaat uit naar rustig ouderwets persoonlijk contact. Hij werk buiten de regeltjes om, maar dit leidt wel altijd tot een goed resultaat in het moordonderzoek. Zijn jonge collega Vledder kan altijd op zijn wijze raad en steun rekenen.

Rechercheur Dick Vledder

Dick Vledder is de veel jongere collega van De Cock. Hij kijkt op tegen zijn collega en leert veel van hem.

Commissaris Buitendam

Commissaris Buitendam is de chef van het politiebureau aan de Warmoesstraat. De statige, stijve chef ligt vaak in conflict met de rommelige De Cock.

Lowietje

De ooit criminele Lowietje bezit nu een kroeg. Door wat hij opvangt tijdens zijn kroegwerk en door zijn verleden, kan hij zijn vriend De Cock dikwijls verder helpen in het moordonderzoek. Tijdens het nuttigen van hun 'cognackie' komt De Cock tot diepere inzichten.

Dokter Den Koninghe, de gemeentelijke lijkschouwer

Dokter den Koninghe is lijkschouwer. Met zijn oude Garibaldihoed en ouderwetse kostuum heeft hij een excentriek aanzien. De Cock die hem altijd hartelijk begroet, wordt doorgaan kort te woord gestaan.

Overige personages

Van de andere personages in de Baantjerboeken wordt een indruk geschetst door kort hun houding of manier van spreken te omschrijven.

Baantjer. De Cock en tranen aan de Leie

Hieronder volgt een samenvatting, waarin ook de dader onthuld wordt.

De rechter is nog maar net vermist

De Cock en Vledder worden op een warme septemberavond bezocht door Louise de Maribello. Ze komt haar vader als vermist opgeven. Het is een rechter in Amsterdam. Ze laat een foto van de man zien. De rechter is sinds twee uur en een kwartier vermist. Hij belde haar toen hij vertrok vanuit Gent. Hij had allang thuis moeten zijn. Hij was bij het Hof van Assisen om met internationale rechters te komen tot een gezamenlijke aanpak van zware criminaliteit en terrorisme. Ze heeft het gevoel dat hij met de dood bedreigd werd, omdat hij zich angstig gedroeg en brieven, met een poststempel van Gent, verstopte in zijn afgesloten secretaire. De Cock wil dat ze haar vader voor de zekerheid nog eens belt, want hij kan de vermissing nog niet helemaal serieus nemen. Er wordt opgenomen en meteen opgehangen. De Cock en Vledder gaan met haar mee naar huis. Daar zien ze dat het slot van het secretaire is opengebroken. De brieven zijn verdwenen. Er zijn geen sporen van braak. Er was dus een insluiper die de telefoon beantwoordde toen Louise belde? Behalve Louise en haar vader, heeft alleen haar ex-man een huissleutel. Hij is officier van justitie en heet meester De Goes. Hij was bevriend rechter De Mirabello. Vledder vindt de huissleutel van de rechter buiten op straat.

De rechter is vermoord en heeft een strop om zijn nek

Terug op het politiebureau krijgen ze de melding dat het dode lichaam van rechter De Mirabello is gevonden, met een strop om zijn nek. De Cock ziet al snel dat de strop nep is. De rechter stierf niet door ophanging of verwurging. Dokter Den Koninghe vermoedt dat hij vergiftigd is met atropine.

Internationale rechters in Gent werken samen

Nu is vastgesteld dat rechter De Mirabello is vermoord, wordt Buitendam zenuwachtig. Gezien het werk van de rechter met andere internationale rechters in Gent, zal zijn dood voor veel opschudding zorgen. Mevrouw Lastensjouwer, een Gentse collega van de rechter, zal zich met de zaak bemoeien, vreest Buitendam. Hij vreest ook dat deze internationale moord te groot is voor de lompe aanpak van De Cock. Buitendam zal Bureau Europol moeten inschakelen. Dit zorgt bijna voor een conflict tussen Buitendam en De Cock.

Versliecheraar uit de bajes vertelt over een moordplan

De rechercheurs worden bezocht door Bertus. Hij is net uit de bajes. Rechter De Mirabello had hem veroordeeld. Daar heeft Bertus vrede mee. Bertus is geen versliecheraar, maar hij vertelt De Cock wel dat hij met een man uit Gent in de gevangenis zat, vlak voor de Gentenaar met verlof ging, had hij gezegd dat hij rechter De Mirabello zou vermoorden. De Gentenaar heet Jos van Geesteren.

Dochter en haar ex-man hebben een motief voor moord

Tijdens de sectie worden geen verwondingen op het lichaam van de rechter gevonden. Dit bevestigt het vermoeden van vergiftiging. De ex-man van Louise, meester De Goes bezoekt het politiebureau. Volgens hem erft Louise een groot bedrag van haar vader. Ze is sluw en omwille van een erfenis zou ze kunnen moorden. Hij vult de beschuldiging aan met de woorden dat Louise hem ook eens heeft geprobeerd te vergiftigen.

Als Louise hiermee geconfronteerd wordt, blijkt dat zij officieel nog niet gescheiden is van meester De Goes. Hij heeft dus ook recht op de erfenis van haar vader. Een motief voor moord?

Dreigbrieven en een anonieme brief

De dactyloscoop vindt tijdens het zoeken naar vingerafdrukken de brieven van de rechter. Kennelijk waren ze niet gestolen, maar alleen goed verstopt. Er worden vingerafdrukken van Cornelis Houtman op de dreigbrieven gevonden. Hij was ooit veroordeeld door rechter De Mirabello. Tussen zijn brieven, wordt één anonieme brief gevonden. In die brief wordt vergiffenis geëist.

Ze bezoeken de moeder van Cornelis. Zij beweert dat haar zoon onschuldig vast zat. Ze is dan ook niet rouwig om de dood van de rechter. De rechercheurs krijgen Cornelis niet te spreken. Hij is naar Gent. Daar bezoekt hij een vriend, zegt zijn moeder.

Gentse rechercheur bezoekt de Warmoesstraat

Terug op het bureau zit Lucas van Waveren op hen te wachten. Hij is van de politie in Gent. Hij was in Gent verantwoordelijk voor het welzijn van alle rechters, maar vooral voor het welzijn van rechter De Mirabello. Schoonzoon meester De Goes had hem laten weten dat de rechter bedreigd werd. De Cock is nijdig op meester De Goes, omdat hij dit verzwegen heeft. In plaats daarvan kwam hij zijn vrouw beschuldigen. Ze gaan naar zijn huis in Blaricum en treffen hem daar dood aan. Met een strop om zijn nek. Dit maakt Louise zeer verdacht. Ze heeft een motief, want zonder echtgenoot hoeft ze de erfenis niet te delen. Meester De Goes lijkt te zijn vergiftigd. Het laboratorium bevestigt dat de rechter is vergiftigd met atropine. Of meester De Goes ook vergiftigd is, wordt nog onderzocht.

Vrouwelijke verdachten wordt een milde straf beloofd in ruil voor seks

Crimineel Cornelis is terug uit Gent en meldt zich bij De Cock. Hij had zijn Belgische vriend Jos van Geesteren, met de bijnaam 'de stierennek' bezocht. Hij vertelt dat meester De Goes vrouwelijke verdachten een milde straf beloofde als ze met hem naar bed gingen. De van gifmoord verdachte Carmen Snowdonia pikte dit niet langer. Ze weigerde seks met meester De Goes en werd vervolgens voor jaren opgesloten. Zij zwoer wraak, volgens Cornelis.

Lowietje kent de slachtoffers als berucht koppel

Tijdens een 'cognackie' bij Lowietje krijgt De Cock bevestigd wat meester De Goes met vrouwelijke verdachten uitspookte. Rechter De Mirabello wist hiervan en ging altijd mee in de door meester De Goes bepaalde strafmaat. Ze werden op de Wallen 'het koppeltje van barmhartigheid' genoemd. Lowietje wijst de rechercheurs op Krelis. Hij zou geld aangeboden hebben gekregen om meester De Goes en rechter De Mirabello te vermoorden. Als ze Krelis bezoeken beaamt hij schoorvoetend het aanbod. Hij is er niet op ingegaan, al was het aanbod afkomstig van zijn grote liefde: Carmen Snowdonia. Zij hoopte dat hij, uit liefde voor haar, meester De Goes en rechter De Mirabello zou vermoorden. Helaas voor de rechercheurs weet hij niet waar Carmen nu is. Ook Louise is inmiddels onvindbaar.

De Cock en Vledder gaan naar Gent

De Cock en Vledder gaan naar Gent. Lucas van Waveren heet hen hartelijk welkom en leidt hen rond in het Hof van Assisen aan de Leie. Mevrouw Lastensjouwer heeft de plek ingenomen van rechter De Mirabello. Van Waveren zorgt nu voor haar welzijn. Van Waveren kent de criminele Belg Jos van Geesteren. Hij heeft veel zaken tegen de gewelddadige man behandeld. Ze vragen zich af of de strop om de nek bij de vermoorde mannen een verwijzing is naar zijn bijnaam 'de stierennek'.

De Cock zoekt naar een betekenis

Zonder dat De Cock het weet heeft Buitendam Cornelis laten arresteren. Er volgt een verhitte discussie. De Cock gaat met Cornelis praten. Hij vertelt over zijn bezoek aan zijn bajesvriend Jos. Hij noemt hem een stroppendrager. De Cock duikt in de betekenis van dat woord. Waarom werden nepstroppen omgehangen bij de twee mannen, terwijl ze niet gewurgd waren? Wat was de betekenis van een nepstrop?

Geen ontslag, maar affaire gaat in de doofpot

Louise bezoekt het bureau, ze verstopt zich niet langer. Ze vertelt dat haar man een verhouding had met Carmen. Hij had toen ontslagen moeten worden, maar mevrouw Lastensjouwer beschermde hem door de affaire in de doofpot te stoppen. Om de scheiding te bespoedigen, denkt ze dat het dreigement om de affaire op te rakelen ervoor zou gaan zorgen dat meester De Goes eindelijk zou meewerken aan de scheiding. Ze ging naar hem toe in Blaricum, maar daar werd ze door hem uitgelachen. Ze maakten ruzie en Louise rende kwaad de straat op en trof daar Carmen aan. Carmen was onderweg naar meester De Goes. Ze had bij hem iets recht te zetten, zei ze. Louise hield haar tegen en bracht Carmen met de auto naar een huis in Hilversum, waar zij tijdelijk verbleef. Toen Louise de volgende dag las dat haar man, meester De Goes was vermoord, wilde ze dat Carmen zich zou aangeven. Louise was bang dat zij anders verdacht zou zijn. Ze kon echter het huis van Carmen niet meer vinden. Carmen was onvindbaar. Uit angst verdacht te zijn van de moord op haar man, dook Louise onder. De rechercheurs vinden het verhaal redelijk aannemelijk. Vledder wil Carmen arresteren.

Er wordt nog een lijk gevonden met een strop om de nek

De politie in Gent meldt dat het lijk van mevrouw Lastensjouwer in de Leie is gevonden. Met een strop om haar nek. Na dit bericht krijgt De Cock last van moeie voeten en pijnlijke kuiten. Dit gebeurt hem altijd als hij vastloopt in een moordonderzoek. Vledder informeert bij de gevangenis met wie Carmen bevriend was geraakt tijdens haar detentie. Dat blijkt de Hilversumse Catharina van Ottersum te zijn. Carmen verbleef in haar huis, zolang Catharina nog vast zat.

Een te milde straf als motief

De Cock besluit zich eens te verdiepen in de ene anonieme brief die rechter De Mirabello ontving. De brief gaat over de zaak van Henri Caspar van der Gouw. Hij heeft kinderen verkracht en gewurgd, maar kreeg van meester De Goes en rechter De Mirabello een bijzonder milde straf. Psychiater De Vries verklaarde hem genezen, waardoor hij snel vrij kwam. De Cock snapt dat de schrijver van de anonieme brief eist dat de rechter openbaar om vergiffenis smeekt.

De Cock en Vledder gaan op zoek naar een verdachte

Met een handig instrumentje dat De Cock ooit van een bevriende inbreker kreeg, verschaffen ze zich toegang tot de woning van Catharina. Ze blijkt thuis te zijn. Ze is met proefverlof. Ze beaamt dat ze haar bajesvriendin Carmen in haar huis heeft laten logeren, maar inmiddels is Carmen alweer weg.

De Cock heeft een vermoeden en gaat naar Gent

De rechercheurs gaan weer naar België. Ze willen de strop om de nek van mevrouw Lastensjouwer zien, zegt De Cock. In Gent worden ze weer opgevangen door Van Waveren. De Cock licht hem in over kinderverkrachter Henri Casper van der Gouw en de anonieme brief over hem en de woede om zijn milde straf. Hij vertelt ook dat de betreffende psychiater De Vries morgen voorgoed naar Amerika vertrekt.

De ontmaskering

De Cock en Vledder zitten in een bestelbusje en houden een villa in de gaten. Collega rechercheurs lopen vermomd door de straat en bewaken ook de villa. De man in de villa heeft de strenge instructie gekregen om absoluut niet de deur te openen. De Cock is ervan overtuigd dat de moordenaar komt, want de bewoner van de villa, is 'als enige nog niet vermoord'. Ze wachten in spanning. Dan verschijnt er een man. Hij loopt naar de achterkant van de villa. Vledder stormt de bestelbus uit en vliegt op de man af. Als de man op de grond ligt, zien ze het gezicht van de moordenaar. Het is Lucas van Waveren. Hij heeft een strop bij zich. De strop is bedoeld voor psychiater De Vries, de bewoner van de villa.

De Cock verklaart zijn gedachtegang

De rechercheurs komen bijeen in het huis van De Cock en zijn vrouw. De Cock zegt dat hij het onderzoek niet foutloos heeft gedaan. Hij had zich eerder op de inhoud van de anonieme brief moeten richten en niet op de dreigbrieven van Cornelis. Dit heeft de oplossing van de moorden vertraagd. Er begon hem pas wat te dagen toen hij achter de betekenis van 'stroppendrager' kwam. De strop om de nek van de slachtoffers betekent volgens de Gentse geschiedenis, straf, dood en vergiffenis. Dat is waar de anonieme brief ook over ging. De anonieme brief ging over de milde straf die de kinderverkrachter was opgelegd. De schrijver eiste dat de rechter openbaar om vergiffenis smeekte. Een van de verkrachtte en vermoordde meisjes, was de dochter van Lucas van Waveren. Ze werd gevonden in de Leie. De verdrietige Van Waveren deed onderzoek naar het gedrag van zulke gestoorde mensen. Dit bracht hem ertoe niet de geestelijk gestoorde verantwoordelijk te stellen, maar het team dat hem weer liet deelnemen aan de maatschappij. Tijdens de behandeling van een inbraak bij een farmaceutische industrie kreeg hij atropine in handen. Hij maakte hier een drankje van wat zijn slachtoffers argeloos opdronken. Van Waveren was immers aangesteld om te zorgen voor hun welzijn.

Als De Cock en zijn vrouw alleen zijn, vraagt ze hoe hij wist dat Van Waveren die avond naar het huis van psychiater De Vries zou komen. De Cock biecht op dat hij loog tegen Van Waveren, toen hij zei dat de psychiater morgen naar Amerika zou vertrekken. Dit zei hij om exact te bepalen wanneer Van Waveren toe zou slaan.