Boekbespreking van 'De naam van de roos'

De naam van de roos is een boek geschreven door de welbekende Italiaanse schrijver Umberto Eco die op 19 februari 2016 overleden is. Het is een zeer bekend en intrigerend boek dat tevens verfilmd is, met Sean Connery in de hoofdrol. Het boek bevat een speciaal vertelperspectief en vele mysteries. Een beknopte boekbespreking is dan ook onontbeerlijk voor zowel studenten uit het secundair onderwijs als voor alle liefhebbers van de literatuur!

Algemene gegevens

Allereerst een klein overzicht van de gegevens van het boek:

• Oorspronkelijke titel van het boek: Il nome della rosa
• Schrijver: de Italiaans Umberto Eco
• Jaar van uitgave oorspronkelijke versie: 1980
• Oorspronkelijke taal: Italiaans
• Jaar van uitgave besproken versie: 2015
• Plaats van uitgave: Amsterdam
• ISBN: 9789044628500
• Verfilming: The Name of the Rose
• Regisseur: Jean-Jacques Annaud
• Hoofdrolspeler: Sean Connery

Boekbespreking

Korte inhoud

De naam van de roos speelt zich af in het jaar 1327 in een Benedictijnse abdij in het noorden van Italië. In deze abdij wordt een conclaaf georganiseerd tussen gezanten van de paus en een delegatie van Franciscaanse monniken. Deze monniken werden immers beschuldigd van ketterij omdat zij zich afzetten tegen de sobere leefwijze die de kerk voorschreef. Een van die Franciscaanse monniken is William of Baskerville. Hij is een intellectueel die de teksten in de bijbel met een grote korrel zout neemt en zijn eigen goede verstand gebruikt. Hij leest zeer veel boeken en vindt een zeldzaam boek van Aristoteles in de bibliotheek, dat door de kerk als ketters wordt beschouwd. Wanneer hij samen met zijn hulp Adson van Melk in de abdij aankomt, wordt er een monnik op mysterieuze wijze vermoord. Wanneer er dan nog meer moorden worden gepleegd en er boeken verdwijnen, is William van Baskerville meer bezig met een moordonderzoek dan met een debat met de paus. Uiteindelijk slagen William en Adson erin de oorzaak van de moorden te achterhalen en het mysterie op te lossen. De abdij brandt echter tot de grond neer en William verlaat de streek waarna hij in München voorgoed afscheid neemt van Adson.

Auteur en werken

Het boek is geschreven door de Italiaanse auteur/filosoof Umberto Eco in 1980. Umberto Eco werd geboren in 1932 en heeft middeleeuwse filosofie gestudeerd aan de universiteit van Turijn. Hij was hoogleraar aan de universiteit van Bologna. Hij brak in 1980 door met zijn eerste boek, De naam van de roos. Dit boek werd tevens verfilmd in 1986 door de Fransman Jean-Jacques Annaud, met Sean Connery in de hoofdrol. Hij heeft nog meerdere fictie- en non-fictiewerken geschreven, waaronder de romans Baudolini en De slinger van Foucault, het non-fictieboek ‘de geschiedenis van de lelijkheid' en vele andere. Umberto Eco overleed aan de gevolgen van kanker op 19 februari 2016. Hij werd 84.

Situeren in de periode

Zoals reeds vermeld speelt het verhaal zich af in de middeleeuwen (in het jaar 1327). De naam van de roos van Umberto Eco is echter een roman uit de 20ste eeuw, meer bepaald uit het postmodernisme. Specifieker is het een verhalende roman, met nadruk op de tijd en ruimte. Het boek is dus een historische roman.

Kenmerken van het genre

Verhaal

In de historische roman is het verhaal belangrijk, in tegenstelling tot de ‘gewone’ postmodernistische roman. Het verhaal in De naam van de roos is de zoektocht van William van Baskerville naar de mysterieuze moordenaar in de abdij. Het verhaal is dus het hoofdonderwerp waar de meeste aandacht naar getrokken wordt. De persoonlijke overtuigingen en het karakter van William of Baskerville zijn belangrijk aangezien deze deels mee leiden tot het oplossen van de moorden, maar toch zijn deze ondergeschikt aan de zoektocht als men de aandacht van de lezer in beschouwing neemt.

Genre

De auteur doorbreekt de scheiding van de genres. De naam van de roos is een combinatie tussen een misdaadroman uit het postmodernisme en de historische roman uit de romantiek, wat zeer opmerkelijk is. Toch slaagt Eco erin deze twee genres met verve te verenigen. Het moordmysterie is duidelijk typerend voor het genre van de misdaadroman, maar daarnaast is de historische context, de beleving en beschrijving van het verhaal typerend voor het genre van de historische roman.

Vertelproces

De auteur experimenteert met het vertelproces. De naam van de roos heeft dus een eigenaardig vertelstandpunt. Het verhaal wordt namelijk niet verteld door het hoofdpersonage, maar door het hulpje van het hoofdpersonage, Adson. Dit levert een subjectieve en zeer persoonlijke beleving van het verhaal op.

Perspectief

De auteur lijkt geobsedeerd door de tijd. Zoals reeds vermeld wordt het verhaal verteld door Adson, maar hij vertelt het verhaal wanneer hij een oude bejaarde is. De auteur maakt dus gebruik van zowel de tegenwoordige tijd als de verleden tijd. Hij realiseert dit door gebruik te maken van strategisch geplaatste flashbacks en flashforwards doorheen het relaas van Adson.

Titelverklaring: 'De naam van de roos'

De oorsprong van de titel van het boek kan men vinden in de laatste passage uit het boek. Hier staat de volgende passage te lezen: "Stat rosa pristina nomine Nomina nuda tenemus". Als men dit vertaalt, bekomt men de volgende tekst: “De roos van weleer bestaat als naam, naakte namen houden we over”. Men kan dit opvatten als een verwijzing naar het verlorengaan van belangrijke boeken (en hun kennis) in de bibliotheek bij de brand. Hierbij zouden de boeken (vooral het belangrijke boek van Aristoteles over komedie) de roos voorstellen, waar enkel de naam van overblijft. Volgens Umberto Eco zelf is de titel van het boek zo allesomvattend dat er bijna geen betekenis meer overblijft.