Boekverslag: 'De Amerikaanse prinses' - Annejet van der Zijl

In 1927 voer Allene Tew (1872-1955) de haven van New York uit. Ze liet een leven achter van aanzien, fortuin, moederschap en ware liefde. Ze was dit bijna allemaal kwijtgeraakt, maar had ook nog veel vóór zich. In Europa kreeg zij een nieuw gezin, en werd zij een officiële prinses, een Russische gravin en de peetmoeder van prinses Beatrix. De Amerikaanse prinses is het verhaal van een fascinerend leven dat zich afspeelt tegen het decor van de geschiedenis van Amerika en Europa tussen 1870 en 1950. Maar het is vooral het verhaal van een bijzondere vrouw die de moed had om haar eigen, onnavolgbare weg te gaan.

Inhoud

• Algemene informatie
• Samenvatting
• Personen
• Plaats
• Tijd
• Portret Annejet van der Zijl

Algemene informatie

• Titel: De Amerikaanse prinses
• Auteur: Annejet van der Zijl
• Geboortedatum: 6 april 1962
• Eerste druk: november 2015
• Uitgeverij: Em. Querido's Uitgeverij
• Aantal pagina's: 280
• ISBN: 978 90 214 0073 0

Samenvatting

Allene Tew werd geboren in 1872 en groeide op in Jamestown, in het noordoosten van Amerika. Haar voorouders behoorden tot de pioniers die het aandurfden hun toekomst hier op te bouwen in de toen nog gevaarlijke wildernis.

In 1891 trouwde ze met Tod Hostetter, de zoon van een steenrijke zakenman uit Pittsburgh. Vlak voor de geboorte van haar dochter Greta ging het stel wonen in Jamestown, Rhode Island, aan de noordoostkust. Greta werd geboren in 1891 en haar tweede dochter Verna in 1893. Allene werd lid van allerlei exclusieve vrouwenclubs en hiermee werd de eerste stap gezet op weg naar respectabiliteit. In 1895 overleed haar jongste dochter Verna en in 1897 gaf Allene het leven aan een zoon, Teddy. Tod had een carrière als beroepsgokker en Allene zag haar man nauwelijks. In 1901 kwam het tot een scheiding en Allene en de kinderen huurden enige tijd later een huis in New York. Uiteindelijk had Tod zich letterlijk doodgegokt, hij overleed in 1902.

In 1904 trouwde Allene met Morton Nichols, een New Yorkse effectenhandelaar. Zij gingen in New York wonen en Morton, Allene en de kinderen behoorden nu tot de hoogste echelons van de society. Ook Morton gokte veel en hij had vriendschappen met verstokte gokkers. Allene leed hier in eerste instantie niet onder, ze had een huis om in te richten en kinderen om op te voeden. Hoe het leven van het echtpaar zich ontwikkelde is niet bekend, maar uiteindelijk scheidde het paar in 1909. Omdat zij een aantal zaken van tevoren goed geregeld had, hield zij aan deze scheiding een aantal kapitale panden over. Allene was een zakenvrouw geworden.

In 1912 trouwde Allene met Anson Burchard, een ingenieur en topman van General Electric. Voor Allene was het jaar 1913 er één van ongekend geluk. Voorbij waren haar inspanningen om op te klimmen in societykringen en de moeizame huwelijken met de bijbehorende drama's en eenzaamheid. In deze kalme ingenieur, in karakter anders dan zij, maar in achtergrond het zelfde, vond ze eindelijk een bestendige echtgenoot.

In 1914 brak de Eerste Wereldoorlog uit en in 1917 verklaarde Amerika de oorlog aan Duitsland. Allenes zoon Teddy vertrok in 1918 naar Europa om zich aan te sluiten bij de overzeese tak van de Britse luchtmacht. In 1918 kwam hij om in een gevecht met een Duits toestel. Allenes dochter Greta stierf in 1918 aan de Spaanse griep. Ook haar ongeboren kinderen, een tweeling, overleefden niet.

De jaren twintig waren drukke jaren. Anson was druk met zijn werk en Allene manifesteerde zich in het liefdadigheidscircuit. Ze waren nu een bemiddeld echtpaar van middelbare leeftijd met vele interesses, een boeiend leven en vele vrienden. In 1927 overleed Anson plotseling aan een hartstilstand. Allene was rijk maar nu was ze voor het eerst in al die jaren werkelijk alleen.

In 1927 vertrok Allene naar Europa. Zij wilde een nieuwe start maken en vestigde zich uiteindelijk in Parijs. In 1927 ontmoette zij Henry Reuss, een Duitse edelman. Zij trouwden in 1929 in Parijs en gingen in Duitsland wonen. Na het huwelijk mocht Allene als één van de eerste Amerikanen ooit de prinsessentitel voeren. Daarnaast kreeg ze er ook weer een gezin bij. Tijdens het huwelijk zocht Henry zijn toevlucht in drank en gokken en in een slecht humeur. Eén van de oorzaken hiervan was de beurskrach van oktober 1929, waarbij Allene veel geld verloor. Henry sloot zich in 1935 aan bij de NSDAP van Hitler. Door dit alles scheidde het paar in 1935.

In de tijd dat Allene met Henry getrouwd was had zij vriendschap gesloten met zijn buurvrouw, Armgard zur Lippe-Biesterfeld. Zij bracht haar in contact met graaf Pavel (Paul) Pavlovitch Kotzebue, een Russische balling. Paul was vriendelijk, zachtzinnig en minachtte zijn vrouw niet. In 1936 trouwde Allene met Paul en werd hiermee een Russische gravin.

Via Armgard kwam Allene ook in contact met Armgards zoon prins Bernhard. Allene heeft vrijwel zeker een rol gespeeld bij de totstandkoming van het huwelijk tussen Juliana en Bernhard. Ze werd de peetmoeder van prinses Beatrix en de banden met de Nederlandse koninklijke familie bleven vervolgens hecht.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog woonden Allene en Paul in Amerika en keerden eind jaren veertig weer terug naar Europa. In 1951 kocht Allene een huis aan de Franse zuidkust. In dat zelfde jaar kreeg zij ook gezondheidsklachten. Ze stierf in 1955 in Zuid-Frankrijk. Met Paul had zij tot het laatste moment een goed huwelijk. Paul stierf in 1966 als gevolg van een auto-ongeluk.

Personen

• De ouders van Allene (1872-1955) waren Charles Tew (1849-1925) en Jennette Smith (1840-1923). Haar ouders waren niet echt succesvol, haar vader is nooit verder gekomen dan kassier bij een bank.
• Van 1891 tot 1901 was Allene getrouwd met Tod Hostetter (1870-1902). Met hem kreeg ze drie kinderen, Greta (1891-1918), Verna (1893-1895) en Ted(dy) (1897-1918). Het huwelijk was niet gelukkig vanwege de gokverslaving van Tod.
• Van 1904 tot 1909 was zij getrouwd met haar tweede man Morton Nichols (1870-1932). Ook dit was geen gelukkig huwelijk, Morton vertoonde ongeveer hetzelfde gedrag als haar vorige man. Hij pleegde zelfmoord in 1932.
• Van 1912 tot 1927 was zij getrouwd met haar derde man Anson Burchard (1865-1927), hij had al drie kinderen uit een vorig huwelijk. Anson was haar grote liefde en het zou haar gelukkigste huwelijk worden.
• Van 1929 tot 1935 was zij getrouwd met haar vierde man Henry Reuss (1879-1942), hij had al twee kinderen uit een vorig huwelijk. Dit was geen gelukkig huwelijk. Vanwege het slechte humeur, drankverslaving en nazi-sympathieën van haar man liep ook dit huwelijk mis.
• Van 1936 tot haar dood in 1955 was zij getrouwd met Paul Kotzebue (1884-1966), met hem had zij tot haar dood een goed huwelijk.
• Een aantal belangrijke personen zijn leden van de Nederlandse koninklijke familie. Via de moeder van prins Bernhard kwam zij in contact met Bernhard en vervolgens Juliana. Later werd Allene de peetmoeder van prinses Beatrix.
• Vooral tijdens haar huwelijk met Paul had Allene een rijk sociaal leven en ging om met beroemdheden als George Marshall, Dwight Eisenhower en Winston Churchill.

Plaats

Allene woonde tijdens haar leven in verschillende plaatsen in Amerika en Europa. Zij groeide op in Jamestown, in het noordoosten van Amerika, vlak bij Canada. Toen zij getrouwd was met Tod woonde zij in Pittsburgh, in het noordoosten van Amerika. Na haar scheiding van Tod woonde zij enige tijd in Narragansett Pier, Rhode Island, aan de noordoostkust. Vlak daarna verhuisde zij naar New York, waar ze ook bleef wonen toen zij met Morton getrouwd was. Tijdens haar huwelijk met Anson woonde zij op Long Island, het 120 mijl lange schiereiland ten oosten van Manhattan. Daarnaast hadden zij ook nog enkele luxe panden in New York.

In 1927 vertrok Allene uit New York en kwam uiteindelijk in Parijs terecht. Toen zij met Henry getrouwd was woonde zij in Trebschen, in het noordoosten van Duitsland. Ze had ook een buitenhuis in Fontainebleau, ten zuidoosten van Parijs. Daarnaast hield zij ook nog een aantal appartementen in New York aan. Met Paul woonde zij in Parijs. Tijdens de Tweede Wereldoorlog woonden zij in New York en in Newport, Rhode Island. Na de oorlog gingen zij weer in Frankrijk wonen. Aan het eind van haar leven kocht Allene een zeehuis in Cap-d'Ail, een plaatsje tussen Nice en Monaco. Hier woonde zij tot haar dood in 1955.

Tijd

De Amerikaanse prinses geeft een beeld van de geschiedenis van Europa en Amerika tussen 1870 en 1950. Allene groeide op in de victoriaanse tijd met zeer strenge fatsoensnormen. Vanaf het begin van de 20e eeuw werden deze fatsoensnormen minder streng nagevolgd en brak de moderne tijd aan. Allene groeide ook op tijdens de industriële revolutie, een tijd van nieuwe technologieën, uitvindingen en meer welvaart. Zij kreeg ook te maken met de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog, haar zoon Teddy kwam in deze oorlog om het leven. Door haar huwelijk met graaf Paul Kotzebue kreeg Allene ook te maken met de Russische revolutie. Paul was een Russische balling die als tegenstander van de revolutie naar Frankrijk was gevlucht. Na de beurskrach van 1929 verloor Allene veel geld en ook de jaren dertig waren voor haar minder welvarend dan de jaren ervoor. Tijdens de Tweede Wereldoorlog ontvluchtten Paul en Allene Europa en woonden ze in Amerika.

Portret Annejet van der Zijl

Annejet van der Zijl (1962) is schrijfster en historica. Zij debuteerde in 1998 met Jachtlust en publiceerde daarna vier bestsellers. Anna. Het leven van Annie M.G. Schmidt (2002) en Sonny Boy (2004) zijn verfilmd en met diverse prijzen bekroond. Bernhard. Een verborgen geschiedenis (2010) werd bekroond met de M.J. Brusseprijs en Gerard Heineken. De man, de stad en het bier (2014) werd genomineerd voor de Libris Geschiedenis Prijs. In 2012 ontving Van der Zijl de Gouden Ganzenveer.