Middenjury als alternatief voor school

Om heel wat uiteenlopende redenen kunnen of willen kinderen niet (meer) gewoon naar school gaan, zoals dat in onze maatschappij wél de gewoonte is. Deze leerlingen kunnen wel degelijk voor een alternatief kiezen. België is namelijk één van de weinige landen waar het toegelaten is om los van school te studeren en een diploma te halen via een officiële examencommissie!

Middenjury/examencommissie. Wat is het (algemeen)?

Middenjury betekent dat leerlingen thuis studeren in plaats van elke dag naar school te gaan. De ouders kunnen dan kiezen om privéleraren in te schakelen, maar dit is niet noodzakelijk. Sommige ouders geven liever zelf les aan hun kinderen, ook al is dit evenwel geen 'must': als de thuisstudent alles zelfstandig kan leren is het ook goed.
Algemeen houdt middenjury gewoon in dat je als leerling al dan niet zelfstandig een bepaald leerplan afwerkt buiten de school, waarbij je dan eventueel examens aflegt bij de examencommissie. Het is zelfs niet eens verplicht om examens af te leggen, maar dat is wel de enige optie om een geldig diploma te halen buiten school.

De leerplicht

Alle regelgevingen rond middenjury en de examencommissie worden bepaald op basis van de leerplicht die wettelijk vastgelegd is in ons land.

Er is bewust gekozen voor leerplicht en geen schoolplicht. In de meeste landen moeten alle kinderen tot een bepaalde leeftijd naar school, maar volgens de Belgische wet moet iedereen gewoon tot zijn/haar achttiende verjaardag studeren. Examens afleggen en een diploma halen is daarbij eigenlijk niet verplicht, maar natuurlijk wel sterk aan te raden met het oog op een latere carrière.
Dankzij de wet van de leerplicht krijgen studenten dus wel een ruime vrijheid en is het letterlijk hun enige plicht om te leren. Thuisonderwijs moet echter wel duidelijk geregistreerd worden en er komt normaal gezien ook wel inspectie langs, om te zien of er wel aan die ene plicht voldaan wordt.

Hoe middenjury en de examens exact verlopen

Het leren zelf gaat natuurlijk gewoon zoals je wilt. Als je van plan bent om aan de examens van de examencommissie deel te nemen, kunnen er wel best wat planningen gemaakt worden. De commissie biedt examenprogramma's voor ongeveer alle mogelijke richtingen. In die programma's staat aangegeven wat je voor de examens moet kunnen en welke leerstof je onder de knie moet hebben. Er moet wel rekening mee gehouden worden dat dit géén cursussen op zich zijn. Je zal volledig zelf aan de leerstof moeten geraken. Er wordt enkel begeleiding voorzien via een bibliografie, waarin een aantal handboeken aangeraden worden die ongeveer het leerplan van de examens omvatten. Dan nog kan het nodig zijn om verschillende boeken aan te schaffen, voordat alle informatie bij elkaar gehaald kan worden. Wie van plan is aan middenjury te beginnen, moet dus wel voorzien dat het redelijk wat opzoekwerk vergt en dat het over het algemeen een beetje meer kan kosten dan er voor school betaald moet worden.

De examens in België vinden meestal plaats in Brussel. Al deze examens verlopen grotendeels mondeling, maar dat wil niet zeggen dat er bij sommige vakken geen schriftelijk deel gegeven wordt. Voornamelijk bij taalvakken tellen schrijfvaardigheden ook mee en zal de kennis van de grammatica meestal gepeild worden via multiple choice vragen. Voor de mondelinge gedeeltes is er steeds voorbereidingstijd voorzien, tenzij het gaat om het verantwoorden van werken die je thuis hebt moeten maken. Dat moet je er ook wel bijnemen, dat je voor sommige examens een aantal werken moet maken en verantwoorden om te slagen. Bij elke richting moet er al minstens één boek gelezen worden, waarvan de leerling dan een bespreking maakt.

Wat nog belangrijk is om te weten, is dat je zo vaak je wil kan deelnemen aan de examens. Als je voor bepaalde vakken niet slaagt, kan je deze gewoon bij de volgende examenperiode opnieuw proberen. Vakken waar je al wel meer dan 50% voor gehaald had, moet je dan niet meer overdoen. Nog iets interessant is dat de punten voor vakken per 'domein' samengerekend worden. Dit houdt in dat bijvoorbeeld de punten van alle wetenschapsvakken (biologie-fysica-chemie) samengeteld worden. Deze punten samen vormen dan het uiteindelijke resultaat dat boven de 50% moet liggen. Het is dus geen ramp als je er voor één van de drie net niet door geraakt, maar dan moet de rest wel voldoende zijn om deze punten op te halen.

Een studierichting kiezen

Zoals eerder al gezegd, kan je zowat elke gewenste richting volgen bij middenjury. Dit is steeds ongeacht welke richting je de jaren daarvoor gevolgd hebt en ongeacht welke leeftijd je hebt. Geen enkele diploma's zijn vereist, in principe kan je er dus op je twaalfde al voor kiezen om de leerstof van de laatste graad middelbaar onder handen te nemen. In de praktijk lukt dit natuurlijk zo goed als nooit zonder de voorkennis van de andere graden. In ieder geval zorgt deze regel ervoor dat je ook op oudere leeftijd nog een diploma kan halen via de examencommissie. Dat maakt middenjury ook een zeer goede optie voor een volwassene die zijn/haar diploma middelbaar niet eerder heeft kunnen halen en dat alsnog zou willen.

Verder moet je nog weten dat de regel van "de richting die je in het vijfde middelbaar kiest, moet je in het zesde ook volgen" voor middenjury niet opgaat! Je kan op elk gewenst moment beginnen met elke gewenste richting, want een heel belangrijk gegeven is dat de examencommissie steeds per graad werkt. Voor elk examen moet dus de leerstof van twee jaren gekend zijn. Dit betekent voor velen dat er meer dan één jaar nodig is om een diploma te halen. Gemiddeld wordt er op deze manier drie jaar over gedaan om een graad af te ronden, wat dus normaal langer duurt dan op school. Dit zijn echter maar statistieken die kunnen misleiden. Wie goed werkt kan evengoed alles sneller afronden dan op school. Het niveau ligt over het algemeen toch hetzelfde, want de algemene eindtermen voor de scholen en voor de examencommissie komen voor het grootste deel overeen.

Als laatste zit je misschien nog met de vraag hoe dikwijls er examens georganiseerd worden. Dit is twee keer per jaar. De studenten kiezen volledig zelf wanneer ze klaar zijn om aan de examens deel te nemen, maar hier dient wel vooraf voor ingeschreven te worden. Algemeen krijgt iedereen twee kansen per jaar om zijn/haar diploma te halen: in september en in maart. Wat sommige studenten doen, is een aantal vakken bij de eerste examenreeks afleggen en de rest pas bij de volgende. Ook op dit vlak is deze manier van onderwijs zeer soepel, want het is inderdaad toegestaan om de verschillende vakken te verspreiden over één of meerdere zittijden. Wel moet er dan aan het samentellen per domein gedacht worden. Als je verschillende vakken van één domein in een aparte periode aflegt, kunnen deze natuurlijk niet meer samengerekend worden.

De stap zetten?

Aan middenjury beginnen kan best een ingrijpende keuze zijn. Een deel van het sociale contact dat je op school normaal hebt, zal natuurlijk wel wegvallen. Je zal zelf moeten zien dat je een beetje in contact blijft met anderen. Voor de rest is het natuurlijk aangeraden om zelf ook af en toe tijd te nemen voor voldoende beweging, wat je op school op regelmatige basis deed. En dan mag je bij de keuze van zelfstandig leren ook niet uit het oog verliezen dat een strenge zelfdiscipline onmisbaar is. Wie zichzelf niet aan het werk kan houden, komt natuurlijk niet ver. Middenjury geeft je heel wat vrijheden en omdat je op elk moment van de dag kan doen wat je zelf wil, lijkt het soms misschien de ideale manier van leven. Toch is het beter om een vaste tendens in je leven te houden. Sta elke dag om een degelijk uur op, kruip ook niet te laat weer in je bed. Structuur in je leven houden is de sleutel tot succes, zorg daarom ook voor duidelijke planningen voor jezelf!