De computer op de basisschool: groepswerkplan
Vaardigheden op school leer je niet zomaar. Er is precies nagedacht over de juiste volgorde waarin de diverse leerstappen aangeboden moeten worden, welke vaardigheden op welke momenten beheerst moeten zijn. Je kunt voor de diverse vakken diverse leerlijnen onderscheiden. Per vakgebied kunnen de leerlijnen in een groepswerkplan worden vastgelegd. Het groepswerkplan 'Computergebruik'.
Vakgebieden en leerlijnen
Op de basisschool worden verschillende vakken aangeboden. De meest bekende hiervan zijn natuurlijk rekenen, schrijven, taal en lezen. Dat zijn ook de basisvaardigheden die de grondslag vormen voor het erop volgende leerproces en waar andere leergebieden op volgen, zoals wereldoriënterende vakken. De juiste volgorde is belangrijk, een verkeerde opvolging van leerstappen leidt tot frustratie van het optimale onderwijsleerproces. Om een simpel voorbeeld te geven: je laat kinderen geen woorden schrijven die ze nog helemaal niet kunnen lezen. In een optimaal leerproces worden de kinderen uitgedaagd om steeds de volgende leerstap te maken.
Nieuwe terreinen
Voor een optimaal leerproces wordt van allerlei leermiddelen en werkvormen gebruik gemaakt. Het schoolbord, schriften en boeken behoren tot het standaard assortiment. Maar de laatste jaren zijn wel verschuivingen en aanvullingen waar te nemen. Er zijn nieuwe werkvormen en middelen om tot een optimaal leren in beeld gekomen. Zo heeft de computer een belangrijke rol gekregen in het verwerven van kennis, het oefenen van vaardigheden en het uitwerken van verhalen, informatie of presentaties. Al is het omgaan met de computer geen vak op zich, het is duidelijk dat het omgaan met de computer wel een vaardigheid is die moet worden aangeleerd. Het is te simpel om te denken dat alle kinderen thuis de benodigde kennis en vaardigheden opdoen. Hoewel kinderen thuis vaak wel met computerapparatuur omgaan, zal de leerkracht op school moeten nagaan of de juiste vaardigheden aanwezig zijn.
Verzamelen in een groepswerkplan
De aan te leren kennis en vaardigheden voor het computergebruik zijn, evenals bij reguliere vakken als rekenen en taal, in een soort van leerlijnen of aandachtsgebieden uit te zetten. Die leerlijnen kun je dan weer in een groepswerkplan ‘Omgaan met de computer’ bij elkaar brengen. In de onderstaande tabel is een voorzet voor een dergelijk groepswerkplan gegeven. Specifieke delen kunnen door scholen zelf worden ingevuld, niet alle scholen werken immers met exact dezelfde hardware of software.
Het groepswerkplan ‘Omgaan met de computer’
In het groepswerkplan 'Omgaan met de computer' zijn een vijftal leerlijnen te onderscheiden:
- Hardware
- Voorwaarden
- Vaardigheden
- Leerobjecten
- Educatieve software
In de tabellen hieronder wordt voor de onderbouw een onderscheid wordt gemaakt tussen de kleutergroepen en groep 3. Per bouw, of onderdeel van de bouw, wordt aangegeven welke leer-elementen je per leerlijn kunt onderscheiden.
Groepswerkplan onderbouw, groepen 1 en 2 |
Hardware | - Het herkennen van de computer
- Het herkennen van de monitro
- Het herkennen van de computermuis
- Het herkennen van de koptelefoon (indien aanwezig)
- Het herkennen van het toetsenbord
|
Voorwaarden | - Fijne motoriek
- Oog-handcoördinatie
- Muisbewegingen en muisklikken
- Hans- en vingerbewegingen en aantikken
- Visuele vaardigheden
- Relatie zien tussen de handeling en het er op volgende effect
- Relatie zien tussen de persoon, de handeling en het computerscherm
|
Vaardigheden | - Klikken geeft een effect
- Bewegen met de muis geeft een effect
- Het herkennen van pictogrammen
- Het herkennen van pictogrammen als besturingselement
- Het koppelen van een betekenis aan een besturingselement
- Het kunnen leggen van relaties tussen de geplande gebeurtenis, de handeling en de feitelijke gebeurtenis
- Programma's kunnen starten door op een pictogram te klikken of aan te tikken met een vinger
- Programma's kunnen afsluiten
|
Educatieve software | Afhankelijk van de aanwezige software op school. Vooral software in de voorwaardensfeer: herkennen van voorwerpen, spelen met taal, filmpjes over onderwerpen uit de omgeving. |
Groepswerkplan onderbouw, groep 3 |
Hardware | Hanteren van het toetsenbord:
- Pijltoetsen
- Enter-toets
- Letter-toetsen
- Cijfer-toetsen
- Numeriek toetsenbord
|
Educatieve programma's | Afhankelijk van de aanwezige software op school. Vooral software op het gebied van aanvankelijk lezen en rekenen. |
Groepswerkplan middenbouw, groepen 4 en 5 |
Vaardigheden | - Aan- en afmelden met gebruikersnaam en wachtwoord
- Om kunnen gaan met een menustructuur
- Om kunnen gaan met een startmenu of startscherm(en)
|
Leerobjecten | Leren omgaan met de computer. De eerste stappen in een tekstverwerker, zoals Wordpad, Word, LibreOffice.
- Typen
- Opmaak, lettertype
- Opslaan (als)
- Afdrukken
Leren omgaan met de computer. De eerste stappen in een tekenprogramma, zoals Windows-Paint |
Educatieve software | Afhankelijk van de aanwezige software op school. Vooral software op het gebied van taal, lezen en rekenen. Eventueel wereld-oriënterende onderwerpen. |
Groepswerkplan bovenbouw, groepen 6, 7 en 8 |
Hardware | - Herkennen van scan-apparatuur
- Herkennen van digitale foto-apparatuur
|
Vaardigheden | - Om kunnen gaan met scan-apparatuur
- Foto's kunnen maken met een digitaal fototoestel
- Foto's kunnen overzetten van het digitale toestel naar de computer
|
Leerobjecten | Leerobject tekstverwerker (zoals Word, LibreOffice, e.d.)
- Invoegen van afbeeldingen
- Wijzigen kenmerken van afbeeldingen
- Achtergronden
- Teksteffecten (zoals lettergrootte, onderlijnen, vet- en cursiefdruk, kleur
- Opsommingen
Leerobject browser
- Internet Explorer, Chrome, Safari, e.d.
- zoekopdrachten
Leerobject tekstverwerker
- Kolommen
- Paginaopmaak
- Alineaopmaak
- Symbolen
- Invoegen
- Kop- en voettekst
Leerobject maken van webpagina's
- Html
- Webpagina
- Thema's
- Opmaak
|
Educatieve software | Afhankelijk van de aanwezige software op school. Vooral programma’s voor het oefenen van reken- en taalvaardigheden en wereldoriënterende programma’s. |