Spreekbeeld (methode)

Spreekbeeld is een methodiek die op scholen kan worden ingezet om de klank-teken koppeling bij kinderen te verbeteren. De methodiek is met name ontwikkeld voor kinderen die te maken hebben met lees- en taalproblemen. Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat er door het inzetten van deze methode bijzondere resultaten behaald kunnen worden. Spreekbeeld is op meerdere momenten in het leerproces in te zetten. Zo kan de methode al worden ingezet in de kleuterperiode. Soms spelen er in de kleuterperiode namelijk al risicofactoren die het leren lezen in de toekomst kunnen gaan belemmeren. Ook kinderen die moeite hebben met het aanleren, onthouden en automatiseren van letters hebben baat bij deze methode. Daarnaast kan de methode zelfs nog worden toegepast tijdens het voortgezet lezen. Kinderen bij wie de klank-tekenkoppeling nog niet genoeg geautomatiseerd is, kunnen veel aan de methode hebben. Naast het inzetten van de methode tijdens het lezen kan de methode ook worden ingezet bij het geven van spellinglessen. Kinderen kunnen namelijk baat hebben bij de gebaren die gemaakt worden om de juiste grafemen te vinden.

Wat is spreekbeeld?

Spreekbeeld bestaat uit een set spreekbeeldjes. Bij elk spreekbeeld hoort een kort verhaaltje. In het verhaalte wordt duidelijk welke klank bij een letter hoort en ook wordt aangegeven waarom deze klank bij de letter hoort. Er wordt bij elk spreekbeeld een gebaar gemaakt, die er voor zorgt dat de vorm van de letter, de emotie en betekenis van het verhaaltje verduidelijkt. Daarnaast wordt ook de wijze van het articuleren van de klank met het gebaar geassocieerd.

Waarom spreekbeeld?

Letterkennis en het bewust zijn van fonemen zijn belangrijk voor kinderen om goed te leren lezen. Door het inzetten van spreekbeeld leren kinderen letters benoemen, op een plezierige manier. Alle zintuigen worden bij deze methode geprikkeld en geactiveerd. Daardoor worden kinderen gestimuleerd in het automatiseren van de klank-tekenkoppeling. Wanneer kinderen merken dat zij steeds meer kunnen en kennen, krijgen de kinderen er steeds meer plezier in om te leren lezen. Dit is goed voor hun zelfbeeld en zal de kans op faalangst verminderen.

Voorbeeld

De "OO" is van oog. Je ogen zijn ook twee rondjes.

• klankgebaar: Maak met elke hand een rondje voor de ogen en beweeg vervolgens de handen naar voren om de lange klank te benadrukken.
• klankinformatie en articulatie: De klank wordt lang uitgesproken om de lange klank te benadrukken. De lippen zijn rond met een heffing van het achterste deel van de tong.

Uit onderzoek is gebleken dat spreekbeeld ook een positieve invloed heeft op de ontwikkeling van taal en lezen bij kinderen met dyslexie. Yvonne Vonk, de auteur van spreekbeeld, heeft de laatste jaren veel ervaring opgedaan met kinderen die moeilijk leren lezen. Aan de hand van deze ervaring heeft zij spreekbeeld ontwikkeld.