ADHD, wat is dat en hoe ga je ermee om?

ADHD is een stoornis in de ontwikkeling van het kind op het gebied van beweeglijkheid, concentratie en het beheersen van impulsen. ADHD betekent: Attention deficit hyperactivity disorder. Een kind met ADHD vraagt heel veel aandacht en kan zijn of haar gedrag niet goed reguleren. Schoolkinderen kunnen overactief zijn en pubers kunnen zich bijvoorbeeld zo rusteloos gedragen dat zij niet weten hoe ze met hun huiswerk moeten omgaan. Bij ADHD zijn er belemmeringen in de hersenfuncties.

Drie types van ADHD

Type I: het kind dat niet goed kan opletten
Dit kind reageert langzaam, is ongemotiveerd, vergeetachtig (vaak zijn spullen kwijt) en zal veel dagdromen. Ook is het kind vaak gefocust op één ding, bijvoorbeeld de computer.

Type II: het hyperactieve kind
Dit kind praat heel veel, vaak voor zijn beurt, reageert te snel, kan niet goed plannen en organiseren en heeft geen remmingen. Dit kind kan soms gevaarlijke dingen doen (bijvoorbeeld op straat), onbewust van het gevaar.

Type III: het kind dat een combinatie is van beide anderen

Regelfunctie van de hersenen

ADHD kinderen hebben problemen met het verwerken van informatie en bij het organiseren. Zij kunnen moeilijk beginnen met een taak, hun aandacht erbij houden en die taak in een normaal tempo afmaken. Op emotioneel gebied reageren ADHD kinderen té enthousiast, té boos, té ongerust, té aardig, té verdrietig. Ook hebben ze soms moeite met het gebruik van herinnering en geheugen. Van opgedane ervaringen maken zij vaak geen of nauwelijks gebruik. Maar vaak ook maken ze er wel gebruik van en storten ze zich op nog veel meer informatie over een bepaald onderwerp. Die onthouden ze goed en ze maken vaak gebruik van hun kennis.

Gedrag wordt geaccepteerd

Ze overzien vaak niet wat de gevolgen zijn van hun veelal drukke gedrag. Daar staat tegenover dat ze bijna altijd volledig worden geaccepteerd in een groep. De andere leden van de groep houden rekening met hun gedrag.

Vaak uitblinkers

ADHD kinderen zijn over het algemeen heel enthousiaste, levenslustige kinderen die nauwelijks moe te krijgen zijn. Ze hebben vaak humor en zijn heel gevoelig. Op sportief en creatief gebied zijn ze vaak uitblinkers. ADHD zit hen vaak in de weg. Het is hen overkomen. ADHD is geen onwil, maar onmacht. Zowel de opvoeding, het IQ als de situatie binnen een gezin zijn geen oorzaak van ADHD. Het is een stoornis in de hersenen. Informatie komt niet goed binnen, wordt slecht verwerkt en daardoor is er geen controlebeheersing. Zijn/haar hele leven lang zal een ADHD kind last hebben van deze disorder.

Oorzaken

ADHD kan erfelijk zijn. Ook kunnen omgevingsfactoren een rol spelen.

• relaties met anderen
• voeding
• middelengebruik
• ziekte of ongeval tijdens de zwangerschap of na de bevalling

Wie stelt de diagnose

De huisarts of een gespecialiseerde kinderarts stelt de diagnose. Ook kan Bureau Jeugdzorg de diagnose stellen. Psychologen en psychiaters vormen de derde groep die dat kunnen en mogen.

Waarin uit zich ADHD

1. Het kind heeft moeite met luisteren naar anderen, onderbreekt of wordt afgeleid
2. Moeite met aandacht erbij houden
3. Stemmingswisselingen
4. Antwoorden op vragen te snel geven, praat zelf teveel en eist aandacht op
5. Friemelen, draaien, lopen
6. Moeite hebben met focussen op een taak
7. Een hekel hebben aan huiswerk
8. Slordig zijn en dingen kwijtraken/vergeten
9. Kind ziet geen gevaar, gaat vaak om met probleemjongeren
10. Het kind is soms snel driftig en soms agressief
11. Het kind kan niet rustig spelen en moeilijk blijven zitten.
12. Weglopen, spijbelen, voelt zich niet schuldig
13. Moeite hebben met organiseren
14. Is extra gevoelig voor drugs en alcohol

Hoe ermee om te gaan

• Regels: Houd regels concreet en controleer of ze begrepen zijn. Zorg voor voorspelbaarheid
• Gedrag: Geef complimenten ter plekke voor goed gedrag. Herhaal vaak wat gewenst is
• Ongewenst gedrag: Probeer het te negeren. Voorkom een machtsstrijd
• Succeservaring: Zorg voor situaties waarin de kinderen succes ervaren. Behandel iemand altijd met respect
• Hulp: Het impulsieve kind kan niet wachten, geef snel reactie. Geef consequenties aan
• Probleem oplossen: Help het kind, bied een strategie aan of laat hem er een bedenken. En niet eenmalig
• Controleer de aandacht, geef duidelijk tijd en hoeveelheid aan van wat er gedaan gaat worden
• Ook voor thuis is regelmaat en voorspelbaarheid belangrijk. Maak dag/weekregels met het kind samen en houd hem of haar er dagelijks aan. Complimenteer het kind als het zich volgens die regels gedraagt
• Omgeving: Zorg dat die veilig is

De meest effectieve manier om ermee om te gaan is: complimenteren en gewenst gedrag benoemen. Doe dat als het gewenst gedrag vertoond wordt en complimenteer oprecht. Genoemde negatieve consequenties helpen slechts kort en het gedrag verandert er niet door.

Lees verder

• PDD NOS, wat is dat? Pervasive Developmental Disorders
• Hechtingsstoornissen bij kinderen, Geen Bodem Syndroom
• Dyslexie aanpakken: Bewust lezen en schrijven
• Faalangst, wat is dat? Cognitief, sociaal of motorisch
• Luisteren naar kinderen lost problemen op