Célestin Freinet – Freinetonderwijs

Célestin Freinet was een Franse leraar. Hij gaf les op een school met veel te grote klassen en veel te weinig onderwijsmiddelen. De kinderen in de klas waren niet gemotiveerd om te leren. Freinet ontdekte dat de kinderen wel heel leergierig waren als hij ze mee naar buiten nam. Zo ontstonden er bij Freinet ideeën om de interesses die de kinderen wel degelijk hadden, ook binnen de schoolmuren tot leven te brengen.

Uitgangspunten

• Leren volgens de natuurlijke methode: ontdekkend leren. De leerstof moet aansluiten bij de ervarings- en interessewereld van het kind.
• Tastenderwijs uitproberen van nieuwe mogelijkheden. Het is van belang dat je openstaat voor nieuwe situaties en dat je die al tastend en gissend onderzoekt.
• Vorming voor en door werk. Freinet ziet werk als een behoefte. Kinderen hebben uit zichzelf een behoefte om te werken. Als het om zinvol en inspirerend werk gaat, geeft dat een diepe voldoening.

De school

Een freinetschool lijkt op een werkplaats. De klas is ingedeeld in werkhoeken, waar kinderen alleen of samen met anderen werken aan een zelfgekozen activiteit. Kinderen nemen de kennis niet passief op, maar zijn actief aan het werk met het materiaal dat uitnodigend in de werkhoeken klaar ligt.

Leerkracht

De leerkracht creëert voorwaarden waaronder kinderen kunnen leren volgens de natuurlijke methode. De leerkracht creëert situaties die kinderen aanspreken, zowel in de klas als daarbuiten. Hij begeleidt de kinderen in hun ontdekkingstocht en leert ze kritisch kijken. De leerkracht benadrukt de positieve resultaten van het kind, zodat het niet ontmoedigd raakt door mislukkingen.

Leerkrachten en kinderen overleggen samen wat er in de klas en op school gebeurt. Samen met de kinderen worden schoolactiviteiten gepland, het algemene plan, het jaarplan, het weekplan en het dagplan. De kinderen geven dus zelf actief inhoud aan het hele onderwijsproces en kunnen heel goed duidelijk maken wat ze willen.
De kinderen krijgen veel ruimte om eigen keuzes te maken. De leerkracht geeft hier wel structuur aan, afhankelijk van wat een kind aankan. Hij zorgt dat het in de groep lekker loopt, en motiveert en stimuleert waar nodig is.

Drukpers/computer

Met de ervaringen die de kinderen opdoen, creëren zij hun eigen lesmateriaal. Daarvoor gebruiken zij de drukpers die zo kenmerkend is voor het freinetonderwijs, al wordt die steeds meer vervangen door de computer. De kinderen maken hiermee hun eigen teksten. Ze zetten hun ervaringen op papier. Lezen en schrijven is zo een zinvolle bezigheid. Ook kinderen die nog niet kunnen lezen, gebruiken de drukpers. Ze drukken er hun eigen tekeningen mee af, voorzien van een eigen tekst die door de leerkracht is opgeschreven.
De zelfgemaakte teksten nemen een belangrijke plaats in op een freinetschool. De kinderen gebruiken de zelfgemaakte teksten niet alleen op hun eigen school, ook andere scholen gebruiken ze.

In de praktijk

In de praktijk is het niet zo dat freinetscholen helemaal zonder lesboeken en –methoden werken. Maar je zult er vaak andere methoden tegenkomen dan op een gewone school. Zelfontdekkend bezig zijn in de werkelijke wereld blijft daarbij een uitgangspunt.