Differentiatie in de klas

Differentiatie wil niets anders zeggen dat je als leerkracht rekening houdt met de verschillen tussen kinderen. Kinderen verschillen op veel punten van elkaar, maar het gaat bij differentiatie alleen om de verschillen die betekenisvol zijn voor het onderwijs, bijvoorbeeld het werktempo, beheersingsniveau etc. In dit artikel bespreek ik een aantal verschillen tussen kinderen en geef ik verschillende vormen van differentiatie aan die in de basisschool worden gebruikt.

Verschillen tussen kinderen

Ontwikkelingsniveau

De ontwikkeling van kinderen verloopt in fasen. Niet alle kinderen van dezelfde leeftijd zitten in dezelfde fase van ontwikkeling. Het is de taak van de leerkracht om bij de ontwikkeling van het individuele kind aan te sluiten.

Intelligentie

De intelligentie van kinderen verschilt ook per kind. Sommige kinderen zijn sterk in rekenen, andere kinderen weer in taal. Weer andere kinderen hebben moeite met begrijpend lezen of met spelling. Als leerkracht bekijk je welke kinderen waar goed en minder goed in zijn. Op deze manier weet jij welk kind meer of minder instructie nodig heeft bij een bepaalde les.

Leerstijl

De manier waarop kinderen informatie verwerken en problemen oplossen kan sterk verschillen. Sommige kinderen leren het beste als de geleerde stof als tekst gepresenteerd worden, andere kinderen houden meer van de visuele aanpak (beelden). Biedt de stof op zoveel mogelijk manieren aan, zodat je (vrijwel) alle kinderen kunt bereiken.

Belangstelling

De leefwereld en de behoeften van kinderen verschilt. Door aan te sluiten bij de leefwereld en de behoeften van kinderen, hebben de kinderen meer motivatie om te leren. Weet als leerkracht wat er speelt bij de kinderen, zodat je hierop in kunt spelen tijdens je lessen.

Differentiatievormen

Niveaugroepen

Kinderen worden voor een bepaald vak bij elkaar gezet op niveau. Op deze manier kun je als leerkracht beter aansluiten bij de behoeften van de kinderen. De instructie en de uitvoering van de activiteit verloopt op deze manier effectiever.

Taken

In de klas kunnen kinderen taken krijgen/kiezen die zijn afgestemd op hun individuele behoeften. Op deze manier kunnen de kinderen aan hun eigen ontwikkeling werken, op hun eigen niveau. Zorg er wel voor dat er ook taken zijn die voor iedereen zijn, zodat de verschillen niet te groot worden.

B.H.V.-model

> Basisstof, herhaling, verrijkingsstof.
Alle kinderen krijgen instructie en maken de opdrachten die hierbij horen. Hierna maken ook alle kinderen een zogenaamde diagnostische toets (ontwikkelingsgerichte toets). Op basis van de uitkomsten van deze toets krijgt een deel van de kinderen herhaalde instructie (deze kinderen beheersen de basisstof nog niet optimaal) en het andere deel van de kinderen maken de verrijkingsopdrachten (deze kinderen begrijpen de basisstof). Na de herhaalde instructie of de verrijkingsopdrachten volgt de evaluatie. Tijdens de evaluatie wordt bekeken of de kinderen de doelen hebben bereikt. De kinderen moeten nu allemaal de basisstof beheersen.