Blind/Slechtziend en studeren aan de hogeschool/universiteit

Ook als je blind of slechtziend bent, is het mogelijk om verder te studeren aan de hogeschool of universiteit. Hoewel sommige studies wellicht niet mogelijk zijn, zullen de mogelijkheden je verrassen. Dankzij diverse hulpmiddelen, aanpassingen en begeleidingsvormen kunnen blinden en slechtzienden tegenwoordig veel studeren. Medisch-administratieve studies, Informatica, Wiskunde, Psychologie en talen zijn voorbeelden van bachelor- en masteropleidingen die goed haalbaar zijn. Hieronder volgen enkele tips om de schoolomgeving voor te bereiden op een student met een visuele handicap.

• Blind/Slechtziend en studeren aan de hogeschool of universiteit: Mogelijkheden en ondersteuning
• Toegang tot hoger onderwijs voor blinden en slechtzienden
• Studiegebieden die goed bereikbaar zijn voor visueel gehandicapte personen
• Verkennend gesprek
• Mobiliteit, oriëntatie en verkenning van het gebouw
• Secretariaat
• Keuken
• Boeken
• Leslokaal
• Lessen
• Examens
• Stage
• Externe hulp
• Praktische tips voor het leven met / omgaan met studeren aan de hogeschool/universiteit voor blinden of slechtzienden
• Maak gebruik van digitale hulpmiddelen en software
• Gebruik gesproken boeken en audioboeken
• Vraag om hulp bij het toegankelijk maken van college-aantekeningen
• Maak gebruik van persoonlijke assistentie of begeleiders
• Organiseer studiegroepen met andere studenten
• Zorg voor voldoende verlichting en een comfortabele werkruimte
• Plan je studietijd en neem regelmatig pauzes
• Informeer je docenten over je specifieke behoeften
• Maak gebruik van digitale tools voor visuele ondersteuning
• Neem contact op met studentenverenigingen voor studenten met een beperking
• Misvattingen rond blind/slechtziend en studeren aan de hogeschool/universiteit
• Blinden kunnen niet naar de universiteit of hogeschool
• Blinden hebben geen toegang tot studiemateriaal
• Blinden kunnen geen zelfstandige student zijn
• Blinden kunnen geen lezingen bijwonen of deelnemen aan groepsprojecten
• Blinden kunnen geen gebruik maken van computers in de les
• Blinden kunnen niet deelnemen aan buitenschoolse activiteiten op de universiteit
• Blinden kunnen niet succesvol hun opleiding afronden

Blind/Slechtziend en studeren aan de hogeschool of universiteit: Mogelijkheden en ondersteuning

Toegang tot hoger onderwijs voor blinden en slechtzienden

Hoewel het studeren aan de hogeschool of universiteit voor blinden en slechtzienden extra uitdagingen met zich meebrengt, is het absoluut haalbaar. De technologische vooruitgangen en de verbeterde toegankelijkheid van onderwijsinstellingen hebben het mogelijk gemaakt voor deze studenten om veel verschillende studiegebieden te verkennen. Het proces om hoger onderwijs te volgen kan echter enige aanpassing vergen, zowel van de studenten zelf als van de onderwijsinstellingen. Dit kan variëren van toegankelijke lesmaterialen tot aangepaste examenomstandigheden en begeleidende ondersteuning.

Studiegebieden die goed bereikbaar zijn voor visueel gehandicapte personen

Er zijn tal van studiegebieden die goed toegankelijk zijn voor blinden en slechtzienden, vooral diegene die sterk afhankelijk zijn van intellectuele inspanning en minder van visuele waarneming. Voorbeelden hiervan zijn medische studies (zoals medisch-administratief werk), informatietechnologie, psychologie, en talen. Studies die zwaar leunen op visuele waarneming, zoals architectuur of beeldende kunst, kunnen moeilijker te volgen zijn, maar zelfs in dergelijke gevallen kunnen er aangepaste leerplannen en technologische hulpmiddelen worden ingezet om een student de nodige toegang te geven.

Verkennend gesprek

Een blinde of slechtziende student informeert zich vaak ruim van tevoren bij de hogeschool of universiteit. Dit betreft vragen over de studie, mogelijke aanpassingen, stageregelingen en digitale boeken. Het is nuttig om een persoonlijk gesprek te plannen met de student, de opleidingsverantwoordelijke(n), eventuele studiebegeleider(s), docenten en andere betrokkenen. Tijdens dit gesprek kunnen zowel de student als de school zich voorstellen. De student kan aangeven welke hulpmiddelen en aanpassingen hij nodig heeft, vragen stellen over de opleiding en problemen benoemen die hij verwacht. De school kan mogelijke struikelblokken en oplossingen bespreken, rekening houdend met de wensen van de student. Dit overleg helpt om verwachtingen, mogelijkheden en aandachtspunten af te stemmen.

Mobiliteit, oriëntatie en verkenning van het gebouw

Voor blinden en slechtzienden kan het leren kennen van nieuwe trajecten uitdagend zijn. Hoewel scholen vaak rondleidingen organiseren voor nieuwe studenten, kan dit voor visueel gehandicapte studenten te druk en moeilijk zijn. Het is belangrijk om tijdens het voorafgaand onderhoud aan te geven dat een individuele verkenning van het gebouw gewenst is. Een coach, secretariaatsmedewerker, docent of begeleider kan de student dan rustig door het gebouw leiden. Dit kan ook met behulp van een buddy uit een hoger jaar. De student kan aangeven of hij liever begeleid wordt van ruimte naar ruimte of instructies ontvangt over hoe hij vanaf een herkenningspunt naar verschillende voorzieningen kan navigeren. Voor geleidehondgebruikers is het belangrijk om te weten waar de hond uitgelaten kan worden en waar een rustige plek is om met de hond te spelen. Het kan nuttig zijn om een of meer buddies te zoeken die de student in het begin helpen.

Secretariaat

De secretariaatsmedewerkers spelen een belangrijke rol. Ze kunnen helpen met de inschrijving, het begeleiden naar onbekende examenzalen of leslokalen, en het opslaan van hulpmiddelen of materiaal voor de geleidehond. Ze kunnen ook digitale informatie verstrekken over afwezigheid van docenten of lokaalwijzigingen. Het is handig om op voorhand kennis te maken met de secretariaatsmedewerkers zodat ze weten wie de student met een beperking is. De student kan flexibel zijn door vooraf te communiceren welke hulp nodig is. Dit helpt de medewerkers zich voor te bereiden en ervoor te zorgen dat de juiste hulp aanwezig is.

Keuken

In het studentenrestaurant kan het keukenpersoneel belangrijke ondersteuning bieden. Sommige blinden en slechtzienden kunnen het menu niet lezen als het aan een bord of muur hangt. Indien mogelijk kan het menu vooraf via e-mail worden gestuurd. Hulp bij het eten en begeleiding naar een tafel kan ook nuttig zijn. Als de student een geleidehond heeft, wordt het aanbevolen om een rustige plek te vinden waar de hond geen hinder ondervindt. Het personeel kan ook helpen met opruimen en het vinden van de vuilnisbak en het juiste bakje voor bestek. Bij betalingen met een opgeladen studentenkaart kan het personeel ook ondersteuning bieden. Goede communicatie vooraf en tijdens het academiejaar is belangrijk voor een succesvolle ervaring.

Boeken

Digitale boeken zijn vaak de voorkeur van blinde of slechtziende studenten. Daarom is een voorafgaand gesprek cruciaal. Sommige uitgeverijen bieden digitale kopieën aan als een afdrukbare versie wordt aangetoond, maar niet alle uitgeverijen doen dit. In zulke gevallen kan het boek via een omzetcentrum worden omgezet naar een digitale vorm, braille of grootdruk, of de student kan zelf het boek inscannen. Voor vakken met veel grafische informatie kan dit echter lastig zijn. Het is belangrijk dat boeken tijdig worden omgezet, maar dit kan vertraging oplopen door last-minute wijzigingen in de boekenlijst. Dit betekent dat een student mogelijk niet alle boeken op tijd heeft, zelfs als hij hier al lang mee bezig is.

Leslokaal

Voor studenten met een visuele handicap moeten de schoolmedewerkers nagaan of het lokaal aan bepaalde vereisten voldoet. Dit kan onder meer gaan om ruimte voor een laptop, tafels, stopcontacten, en een nabijgelegen toilet voor het vullen van de waterbak van de geleidehond. Sommige studenten hebben voorkeur voor een lokaal dat dicht bij een trap of lift ligt, terwijl anderen liever dicht bij de uitgang zitten. Deze wensen moeten worden besproken tijdens het intakegesprek en genoteerd worden voor de klaslokalenplanning.

Lessen

Sommige studenten nemen lessen op met toestemming van de docent. Het is nuttig om vooraf een formulier te maken waarin staat dat de opnames niet worden verspreid. Studenten gebruiken vaak hulpmiddelen zoals laptops, handloepen, beeldschermloepen, brailleleesregels of tablets. Indien een student deze niet heeft, kan de school een laptop uitlenen. Het aanbieden van digitale leermaterialen is nuttig voor alle studenten, niet alleen voor degenen met een visuele beperking. Indien het digitale platform ontoegankelijk is, kan een docent of begeleider de informatie tijdig doorsturen. Eenvoudige PowerPoints zonder veel visuele informatie zijn gemakkelijker toegankelijk. Docenten kunnen ook schema’s, afbeeldingen en formulieren uitleggen of uitschrijven. Vervangende taken kunnen ook worden aangeboden voor vakken of onderdelen die moeilijk toegankelijk zijn.

Examens

De school moet ervoor zorgen dat alle studenten, inclusief die met een visuele beperking, het examenrooster tijdig en digitaal ontvangen. Studenten met een visuele beperking krijgen vaak extra tijd voor examens, meestal 25%, maar dit kan variëren. De aanpassing van examens moet ervoor zorgen dat de leerstof gelijk blijft, maar de presentatie kan anders zijn. Een gezamenlijke doorloop van het examen, het invullen van het voorblad en het voorlezen van lange stukken tekst kan nuttig zijn. De zitplaats in het examenlokaal moet soms worden aangepast, bijvoorbeeld door een student met een laptop achteraan of in een hoek te plaatsen.

Stage

Bij opleidingen met een verplichte stage is het belangrijk dat de student ruim van tevoren de stageplaatsmogelijkheden bespreekt met de stagebegeleider en docenten. Er kan ook een afwijking worden aangevraagd om bijvoorbeeld de stage-uren te splitsen.

Externe hulp

In België kan externe hulp worden ingeroepen via Steunpunt Inclusief Hoger Onderwijs (SIHO), terwijl in Nederland Oogvereniging - Themagroep Jongeren en studenten en Expertisecentrum Inclusief Onderwijs (ECIO) ondersteuning bieden.

Praktische tips voor het leven met / omgaan met studeren aan de hogeschool/universiteit voor blinden of slechtzienden

Maak gebruik van digitale hulpmiddelen en software

Studeren aan een hogeschool of universiteit vereist vaak het gebruik van digitale hulpmiddelen en software die speciaal zijn ontworpen voor blinden of slechtzienden. Er zijn verschillende programma's en apps beschikbaar die tekst naar spraak kunnen omzetten, zoals JAWS of NVDA. Deze tools kunnen je helpen bij het lezen van elektronische boeken, documenten en online leerplatforms. Het is belangrijk om je goed in te stellen met deze software zodat je efficiënt kunt studeren. Vergeet ook niet om hulp te vragen bij het aanpassen van digitale lesmaterialen zodat ze toegankelijk zijn, bijvoorbeeld in braille of gesproken vorm.

Gebruik gesproken boeken en audioboeken

Veel hogescholen en universiteiten bieden toegang tot gesproken boeken en audioboeken. Deze zijn ideaal voor het doornemen van studiemateriaal, vooral wanneer het fysiek lezen van tekst moeilijk is. Maak gebruik van de diensten die jouw instelling aanbiedt voor het verkrijgen van audiomateriaal of vraag naar alternatieven. Als audioboeken niet beschikbaar zijn, kun je altijd zelf proberen om teksten via tekst-naar-spraaksoftware om te zetten. Er zijn ook diverse apps en bibliotheken die audioboeken aanbieden, zoals de Bibliotheek van Luisterpunt of Audible.

Vraag om hulp bij het toegankelijk maken van college-aantekeningen

College-aantekeningen kunnen voor blinden of slechtzienden moeilijk toegankelijk zijn, vooral wanneer ze in handschrift worden gemaakt. Vraag docenten of medestudenten om je aantekeningen digitaal beschikbaar te stellen, zodat je deze kunt inzien met je digitale hulpmiddelen. Je kunt ook gebruik maken van apps die spraakherkenning bieden, zodat je tijdens het college direct aantekeningen kunt maken via gesproken commando's. Er zijn ook organisaties die kunnen helpen bij het beschikbaar stellen van college-aantekeningen in braille of via audio.

Maak gebruik van persoonlijke assistentie of begeleiders

Veel universiteiten bieden diensten voor studenten met een beperking, waaronder blinden of slechtzienden. Dit kan persoonlijke assistentie of begeleiders omvatten die je helpen met navigeren op de campus, het in en uit de leslokalen gaan, of het lezen van gedrukte materialen. Deze begeleiders kunnen je helpen bij het vinden van de juiste lokalen, het lezen van post of het volgen van presentaties op een scherm. Informeer bij je hogeschool of universiteit naar deze diensten en vraag of ze beschikbaar zijn voor jou.

Organiseer studiegroepen met andere studenten

Studiegroepen kunnen een geweldige manier zijn om complexe lesstof te bespreken en te begrijpen. Voor blinden of slechtzienden kan dit een extra voordeel zijn, omdat je kunt profiteren van de visuele hulpmiddelen die andere studenten gebruiken, zoals mindmaps of visuele uitleg. Zorg ervoor dat je actief deelneemt aan studiegroepen en vraag of medestudenten kunnen helpen met het uitleggen van visuele concepten. Dit kan ook helpen bij het bouwen van een sociaal netwerk, wat belangrijk is voor het welzijn en de motivatie tijdens je studie.

Zorg voor voldoende verlichting en een comfortabele werkruimte

Bij het studeren is het belangrijk om een werkruimte te creëren die is aangepast aan jouw behoeften. Dit betekent zorgen voor voldoende verlichting, vooral als je met braille of visuele hulpmiddelen werkt. Zorg ervoor dat je werkruimte goed georganiseerd is en vrij van obstakels. Als je met een brailleleesregel werkt, controleer dan of je werkruimte voldoende ruimte biedt voor het apparaat en dat de documenten die je nodig hebt gemakkelijk toegankelijk zijn. Een comfortabele stoel en een goede werkhouding kunnen ook bijdragen aan een productieve studeeromgeving.

Plan je studietijd en neem regelmatig pauzes

Studeren kan vermoeiend zijn, vooral als je afhankelijk bent van hulpmiddelen en extra tijd nodig hebt om toegang te krijgen tot materialen. Het is belangrijk om je studietijd goed te plannen en regelmatig pauzes in te lassen om overbelasting te voorkomen. Gebruik digitale agenda-apps om je roosters en deadlines bij te houden. Dit helpt je om georganiseerd te blijven en zorgt ervoor dat je voldoende tijd hebt voor zowel je studie als ontspanning. Vergeet ook niet om voldoende tijd te nemen om je energie op te laden, zodat je efficiënt kunt blijven studeren.

Informeer je docenten over je specifieke behoeften

Het is belangrijk om je docenten en begeleiders op de hoogte te stellen van je visuele beperking en specifieke studeereisen. Dit zorgt ervoor dat zij je kunnen ondersteunen bij het verkrijgen van de juiste materialen in toegankelijke formaten en het aanpassen van de lesmethoden. Veel hogescholen en universiteiten hebben een beleid voor studenten met beperkingen, en door je behoeften vroegtijdig te communiceren, kun je ervoor zorgen dat je de juiste ondersteuning krijgt. Dit kan variëren van het verkrijgen van verlengde examentijden tot het verkrijgen van studiematerialen in een toegankelijk formaat.

Maak gebruik van digitale tools voor visuele ondersteuning

Er zijn verschillende digitale tools beschikbaar die speciaal zijn ontwikkeld om visuele ondersteuning te bieden. Denk hierbij aan apps die tekst vergroot of het scherm voorlezen. Deze tools kunnen bijzonder handig zijn wanneer je digitale documenten, websites of zelfs video’s wilt raadplegen. Sommige apps kunnen ook afbeeldingen en diagrammen voor je beschrijven, wat je kan helpen bij het begrijpen van visuele lesmaterialen. Probeer verschillende apps uit om te ontdekken welke het beste werkt voor jouw studiebehoeften.

Neem contact op met studentenverenigingen voor studenten met een beperking

Veel hogescholen en universiteiten hebben studentenverenigingen die specifiek gericht zijn op het ondersteunen van studenten met een beperking. Deze verenigingen kunnen je helpen bij het vinden van de juiste middelen, het organiseren van sociale evenementen en het bieden van morele steun. Ze kunnen ook fungeren als een platform om ervaringen te delen en advies te krijgen van andere studenten die dezelfde uitdagingen doormaken. Neem contact op met de studentenvereniging voor studenten met een beperking om te zien welke ondersteuningsmogelijkheden er voor jou beschikbaar zijn.

Misvattingen rond blind/slechtziend en studeren aan de hogeschool/universiteit

Studeren aan de hogeschool of universiteit kan voor mensen die blind of slechtziend zijn een andere ervaring zijn dan voor anderen. Er zijn echter veel misvattingen die dit proces omgeven, van de moeilijkheden die het zou kunnen veroorzaken tot de aannames over de hulpmiddelen die beschikbaar zijn. Veel van deze misverstanden kunnen worden weerlegd door te kijken naar de realiteit van het studeren met een visuele beperking.

Blinden kunnen niet naar de universiteit of hogeschool

Een veelvoorkomende misvatting is dat mensen die blind of slechtziend zijn, niet naar de universiteit of hogeschool kunnen gaan. Dit is echter niet waar. Veel universiteiten en hogescholen bieden faciliteiten en ondersteuning voor studenten met een visuele beperking, zoals toegankelijke leermaterialen, brailleboeken, en technologie die helpt bij het navigeren op de campus. Deze voorzieningen maken het mogelijk voor mensen met een visuele beperking om succesvol hun studie te volgen.

Blinden hebben geen toegang tot studiemateriaal

Er wordt vaak gedacht dat mensen die blind of slechtziend zijn, geen toegang hebben tot studiemateriaal. Dit is een misvatting, aangezien er tegenwoordig veel technologieën en hulpmiddelen zijn die studenten met een visuele beperking helpen. Van audioboeken tot digitale brailleapparaten, er zijn tal van manieren om studiemateriaal toegankelijk te maken voor studenten die blind of slechtziend zijn.

Blinden kunnen geen zelfstandige student zijn

Een andere misvatting is dat mensen die blind of slechtziend zijn, geen zelfstandige studenten kunnen zijn. Terwijl het aanpassen aan een studieomgeving mogelijk een uitdaging kan zijn, zijn veel mensen die blind of slechtziend zijn, volledig in staat om zelfstandig te studeren. Ze maken vaak gebruik van technologie, zoals spraaksoftware en brailleleesregels, om hun studie te ondersteunen en hun werk op tijd af te krijgen.

Blinden kunnen geen lezingen bijwonen of deelnemen aan groepsprojecten

Er wordt vaak aangenomen dat mensen die blind of slechtziend zijn, geen lezingen kunnen bijwonen of niet kunnen deelnemen aan groepsprojecten. Dit is echter niet waar. Veel hogescholen en universiteiten bieden ondersteunende technologieën en diensten die het mogelijk maken voor blinden om lezingen te volgen, bijvoorbeeld via transcriptie- en vertaalsoftware. Voor groepsprojecten kunnen ze samenwerken met andere studenten die hen kunnen helpen bij het navigeren door visuele elementen van het werk.

Blinden kunnen geen gebruik maken van computers in de les

Sommigen denken dat studenten die blind of slechtziend zijn, geen gebruik kunnen maken van computers in de les. Dit is niet waar, aangezien veel blinden gebruik maken van spraaksoftware en brailleleesregels om met computers te werken. Deze hulpmiddelen stellen hen in staat om effectief aantekeningen te maken, documenten te lezen en deel te nemen aan digitale activiteiten tijdens hun studie.

Blinden kunnen niet deelnemen aan buitenschoolse activiteiten op de universiteit

Veel mensen geloven dat mensen die blind of slechtziend zijn, niet kunnen deelnemen aan buitenschoolse activiteiten op de universiteit, zoals sport of sociale evenementen. Dit is echter een misverstand. Er zijn verschillende programma's en hulpmiddelen die studenten met een visuele beperking ondersteunen bij het deelnemen aan dergelijke activiteiten. Van aangepaste sportprogramma's tot sociale evenementen die zijn ontworpen voor toegankelijkheid, blinden kunnen net zo actief deelnemen aan het sociale leven van de universiteit als andere studenten.

Blinden kunnen niet succesvol hun opleiding afronden

Een andere misvatting is dat mensen die blind of slechtziend zijn, niet in staat zouden zijn om hun opleiding met succes af te ronden. Dit is onterecht. Met de juiste ondersteuning, hulpmiddelen en technieken kunnen mensen die blind of slechtziend zijn, hun studie volledig afronden en uitstekende prestaties leveren, net als hun ziende collega's.

Lees verder

• Een blindengeleidehond op school
• Hoe werk je met de computer als je niet (goed) meer ziet?
• Omgangstips met blinden en slechtzienden
• Plots blind of slechtziend. En wat nu?