Scheikunde - handig ionen overzicht
Een zout is een verbinding die is opgebouwd uit ionen. Om bijvoorbeeld oplossingsreacties en neerslagreacties van zouten te kunnen opschrijven is het handig om een paar veel voorkomende ionen te kennen. Dit maakt het rekenen met zouten een stuk makkelijker. Wanneer je deze uit je hoofd leert zul je merken dat het werken met ionen en zouten makkelijker wordt.Zouten
Er zijn verschillende soorten stoffen. Dit zijn metalen, moleculaire stoffen en zouten. Metalen bestaan alleen uit metaalatomen, moleculaire stoffen bestaan alleen uit niet-metaal atomen, en zouten bestaan meestal uit een combinatie van metaal en niet-metaal. Dit maakt de verbinding tussen zouten juist zo sterk, omdat een positief geladen deeltje (het metaal) wordt gecombineerd met een negatief geladen deeltje (het niet-metaal). Een uitzondering hierop is een ammoniumion (NH4 +), dit is namelijk geen metaal.Alle verbindingen gevormd uit metalen en niet-metalen zijn zouten. De zouten zijn opgebouwd uit ionen. Zouten worden dan ook wel ionaire of ionogene stoffen genoemd. Door de sterke aantrekkingskracht tussen positieve en negatieve ionen hebben zouten een hoog smeltpunt over het algemeen. Deze binding tussen de ionen wordt de ionbinding genoemd.
Ionen kunnen dus negatief of positief geladen zijn. Het zout zelf moet ongeladen zijn, de lading van het gehele zout moet dus als het ware in evenwicht zijn. Als er één ion is met lading 2+, en een met lading -, dan moeten er van het laatste ion dus in verhouding 2 zijn, zodat het zout ongeladen is.
Een enkelvoudig ion is een atoom met een elektron teveel of te weinig. Een voorbeeldje is een Na + ion. Dit ion bezit 10 negatief geladen elektronen, en 11 positief geladen protonen. Omdat er 1 proton meer is dan dat er elektronen zijn, is het ion positief geladen. Het is ook mogelijk dat er een nog groter verschil is tussen het aantal elektronen en protonen. Dit is bij ijzer het geval. Er bestaan Fe 2+ ionen, en Fe 3+ ionen. De aantrekkingskracht tussen ionen wordt ionbinding genoemd. Een ionbinding is een sterke binding en heeft een hoog smeltpunt. Bij kamertemperatuur is het dan ook een vaste stof. Vloeibare of opgeloste zouten kunnen ook stroom geleiden, dit kunnen vaste zouten niet.
Samengestelde ionen
Een samengesteld ion is eigenlijk gewoon een binding van negatief en positief geladen ionen. De naam ''samengesteld ion'' zegt het eigenlijk al. Als je bijvoorbeeld het zout aluminiumsulfaat op wilt schrijven dan zoek je eerst aluminium en sulfaat op in de tabellen die hieronder staan. Je vindt dan Al 3+ en SO4 2-. Omdat aluminium een positieve lading van 3 heeft, en sulfaat een negatieve lading van 2 moet er nog gezorgd worden dat de ladingen elkaar opheffen. Het zout zelf moet immers ongeladen zijn. Je hebt dus 2 aluminium ionen, en 3 sulfaat ionen nodig om ervoor te zorgen dat het zout ongeladen is. In de formule van het zout schrijf je altijd eerst het positieve, en dan het negatieve ion op. Dan krijg je deze formule: Al2(SO4)3. Er mag geen lading in de formule van het zout geschreven zijn.Enkele andere voorbeelden
- Ammoniumfosfaat: (NH4)3PO4
- Lood(IV)hydroxide: Pb(OH)4
- Aluminiumbromide: AlBr3
Negatieve ionen
De ionen zijn ingedeeld op de lading die ze dragen. Het verschil tussen de donker grijze en de licht grijze rijen is dus de lading.| Naam | Formule | Lading |
|---|---|---|
| Acetaat-ion (ethanoaat-ion) | CH3COO | - |
| Nitriet-ion | NO2 | - |
| Nitraat-ion | NO3 | - |
| Hydroxide-ion | OH | - |
| Diwaterstoffosfaat-ion | H2PO4 | - |
| Fluoride-ion | F | - |
| Chloride-ion | Cl | - |
| Bromide-ion | Br | - |
| Jodide-ion | I | - |
| Permanganaat-ion | MnO4 | - |
| Carbonaat-ion | CO3 | 2- |
| Oxalaat-ion | C2O4 | 2- |
| Oxide-ion | O | 2- |
| Monowaterstoffosfaat-ion | HPO4 | 2- |
| Sulfide-ion | S | 2- |
| Sulfiet-ion | SO3 | 2- |
| Sulfaat-ion | SO4 | 2- |
| Thiosulfaat-ion | S2O3 | 2- |
| Chromaat-ion | CrO4 | 2- |
| Dichromaat-ion | Cr2O7 | 2- |
| Silicaat-ion | SiO3 | 2- |
| Fosfaat-ion | PO4 | 3- |
Positieve ionen
Ook de positieve ionen zijn ingedeeld op de lading die ze dragen. Het verschil tussen de donker grijze en de licht grijze rijen is dus de lading.| Naam | Formule | Lading |
|---|---|---|
| Ammonium-ion | NH4 | 1 plus |
| Oxonium-ion | H3O | 1 plus |
| Natrium-ion | Na | 1 plus |
| Kalium-ion | K | 1 plus |
| Zilver-ion | Ag | 1 plus |
| Koper(I)-ion | Cu | 1 plus |
| Kwik(I)-ion | Hg | 1 plus |
| Magnesium-ion | Mg | 2 plus |
| Calcium-ion | Ca | 2 plus |
| Zink-ion | Zn | 2 plus |
| Nikkel-ion | Ni | 2 plus |
| Mangaan(II)-ion | Mn | 2 plus |
| IJzer(II)-ion | Fe | 2 plus |
| Koper(II)-ion | Cu | 2 plus |
| Kwik(II)-ion | Hg | 2 plus |
| Tin(II)-ion | Sn | 2 plus |
| Lood(II)-ion | Pb | 2 plus |
| Aluminium-ion | Al | 3 plus |
| Chroom-ion | Cr | 3 plus |
| IJzer(III)-ion | Fe | 3 plus |
| Mangaan(IV)-ion | Mn | 4 plus |
| Tin(IV)-ion | Sn | 4 plus |
| Lood(IV)-ion | Pb | 4 plus |
