Het Finse onderwijssysteem

Het Finse onderwijssysteem levert al jaren het beste resultaat van Europa. Het onderwijs in Finland behoort zelfs tot de top 5 van het beste onderwijs van de wereld. Dit terwijl de kinderen maar relatief weinig uren naar school hoeven en de kinderen ook maar heel weinig getoetst worden. In Nederland zijn we nog steeds bezig om de prestaties in het onderwijs te verbeteren. De afgelopen jaren worden de kinderen in Nederland steeds meer en vaker getoetst om de prestaties te verbeteren. Maar zitten we hiermee eigenlijk wel op de juiste weg? In Finland wordt er juist heel weinig getoetst maar zijn de resultaten wel goed. In het onderstaande artikel wordt uitgelegd wat het Finse onderwijssysteem inhoudt.

De opleiding van de Finse leraar

In Finland is leraar een beroep met veel aanzien. In Finland sta je als leraar ongeveer even hoog of hoger op de maatschappelijke ladder als een arts. Er zijn dan ook heel veel kinderen die later juf of meester willen worden. Maar je wordt niet zomaar leraar in Finland. Je moet eerst een universitaire studie volgen. Voordat je op deze opleiding wordt toegelaten moet je eerst een strenge toelatingsprocedure doorlopen. Hierbij worden je cognitieve vermogens getest, je motivatie om deze opleiding te gaan doen, maar ook wordt er getest hoe goed je samen kan werken. Daarna volgt een behoorlijk zware universitaire studie. In Nederland hebben de medische studenten een academisch ziekenhuis. Een vergelijkbaar concept hebben ze in Finland ook voor de leraren in opleiding. Er is bij elke universiteit waar leraren opgeleid worden een school die nauw met de universiteit verbonden is aanwezig. Hier kunnen de studenten in groepjes elkaars lessen bekijken en elkaar van feedback voorzien. Doordat de school zo dicht bij de opleiding is, kunnen de studenten theorie en praktijk gelijk aan elkaar koppelen.

Ook als de leraar eenmaal afgestudeerd is blijft hij zich voortdurend bijscholen zodat, hij van alle onderwijsontwikkelingen op de hoogte blijft en zijn manier van lesgeven voortdurend kan ontwikkelen. Ook blijven de leraren elkaars lessen zo nu en dan bijwonen, zoals ze dit op de universiteit gewend waren. Hierdoor kunnen ze elkaar van feedback blijven voorzien. Dit zorgt er ook voor dat de leraren zich blijven ontwikkelen.

Minder lessen

In Finland wordt er gemiddeld een uur minder les gegeven per dag. Er zijn vaker pauzes dan in Nederland en de kinderen zijn ook nog eens vroeger uit. Dit is op de volgende twee theorieën gebaseerd. Ten eerste kinderen leren beter als ze fris zijn. Nadat de kinderen lekker bewogen en gespeeld hebben zijn ze weer helemaal fris. Een kind leert meer in twintig minuten als hij fris is dan in drie kwartier als hij moe is. Ten tweede leert een kind ook heel veel van spelen. Hierbij proberen kinderen dingen uit en leren ze sociale vaardigheden, maar nog veel belangrijker door spelen krijgt een kind verbeeldingskracht en creativiteit. Doordat de leraar minder les hoeft te geven houdt hij ook meer tijd over om zijn lessen voor te bereiden, nieuw lesmateriaal te ontwerpen en samen met zijn collega's te overleggen over onderwijsontwikkelingen. Daarnaast kan de leraar deze extra tijd gebruiken om zich bij te scholen.

Vertrouwen

In het Finse onderwijssysteem heerst een cultuur van vertrouwen. Dit geldt zowel voor de overheid naar de leraren als voor de leraren naar de leerlingen. Juist dit vertrouwen zorgt ervoor dat iedereen zijn eigen verantwoordelijkheden neemt. Het vertrouwen van de overheid naar de leraren uit zich doordat de leraren hun eigen curriculum mogen bepalen. Ze zijn dan ook opgeleid om dit op een juiste manier te kunnen doen. Dit zorgt er voor dat de leraar veel meer betrokken is bij wat hij doet en dat het onderwijs veel dichter bij de kinderen komt te staan.

Daarnaast hoeven de leraren geen toetsen af te nemen. Toetsen zorgen namelijk alleen maar voor stress bij de kinderen. De leraren zijn zelf prima in staat om het niveau van het kind te bepalen en te zien waarin hij nog bijgeschoold moet worden. Pas in hoger onderwijs, vanaf 16 jaar krijgen de kinderen toetsen.

Ook besteedt de leraar veel tijd aan geven van bijles aan kinderen met een achterstand. Hierbij wordt vooral de nadruk gelegd op taal. De kinderen die wel op niveau zijn die krijgen dan de opdracht om zelfstandig te werken. Doordat de leraar ze dit vertrouwen geeft lukt dit ook. Daarnaast mogen de kinderen vaak zelf kiezen welk project ze willen doen, waar ze op dat moment het meeste van leren. Ook hierbij krijgen de kinderen veel vertrouwen van hun leraar.

Differentiatie

Er is in het Finse onderwijs heel veel differentiatie. Er is geen enkel kind dat niet zijn eigen programma heeft. Vanaf zeven jaar, als het kind leerplichtig is, krijgt ieder kind zijn eigen voor hem geschikte programma. Het kind leert hierbij ook zelf doelen stellen voor wat hij wil leren. Hij heeft de verantwoordelijkheid voor zijn eigen leerproces. Standaardisering is de grootste vijand van de creativiteit. Creativiteit en voornamelijk zelf creatief denken is dan ook heel belangrijk in het Finse onderwijs. De kinderen worden zo opgeleid dat ze zelf met eigen unieke oplossingen komen.

Aan de andere kant blijven alle kinderen tot hun zestiende wel op hetzelfde niveau werken. De basisschool gaat ook door totdat het kind 16 is. Maar hetzelfde niveau is dus relatief aangezien ieder kind zijn eigen programma heeft.

Zo is het Finse onderwijs heel anders opgesteld dan het onderwijs in Nederland. De kinderen leren vooral zelf creatief te denken. In Finland zeggen ze: 'Op het gebied van natuurwetenschap en wiskunde halen we de Aziaten niet in, maar op het gebied van creativiteit en kunst kunnen wij uitblinken.' Om het onderwijssysteem in Nederland te verbeteren moeten we ons afvragen waarin kunnen wij uitblinken?