Gedrag op school aan de hand van gedragsregels en leefregels

Een kind tijdens de opvoeding laten groeien in verantwoordelijkheid is niet alleen een kwestie van de ouders maar ook van de school. Groeien in verantwoordelijkheid kan op school het best via duidelijke doelstellingen, heldere afspraken, voldoende discipline, orde en regelmaat. Maar uiteraard moet er ook controle zijn op het naleven daarvan. Regels stellen zonder controle zal zeker bij opgroeiende jeugd niet altijd tot het gewenste resultaat lijden. Voor een deel kunnen kinderen elkaar daarin opvoeden maar er zal zeker ook door leerkrachten op moeten worden toegezien dat bijvoorbeeld een schoolreglement in de praktijk wordt nageleefd.

Gedragsregels en leefregels

De meeste scholen maken afspraken door middel van uitgebreide leefregels en gedragsregels. Naast specifieke regels voor bepaalde scholen en soorten onderwijs is er meestal sprake van een aantal zaken die wat inhoud betreft nagenoeg gelijk zijn ook al zijn de omschrijvingen verschillend. Een aantal regels is gebaseerd op het wederzijds tonen van respect voor elkaar. Anderen zijn gebaseerd op een goede dagelijkse gang van zaken binnen de school en directe omgeving en op het gezamenlijk werken aan een prettig en veilig schoolklimaat.

Onderwerpen voor gedragsregels zijn vaak:

• Naar elkaar luisteren.
• Van elkaar afblijven.
• Elkaar niet bedreigen.
• Niet pesten.
• Niemand uitschelden.
• Geen kwetsend of discriminerend taalgebruik.
• Niemand uitlachen.
• Niet over elkaar roddelen.
• Van elkaars spullen afblijven.
• Niet schelden, slaan, spugen en schoppen.
• Bedenk je eerst goed, voordat je iets doet.
• Iedereen hoort erbij.
• De ander nemen zoals hij is.

Aandacht aan positief met elkaar omgaan

Behalve het aanbieden van gedragsregels waar de leerlingen zich aan moeten houden wordt vaak in de lessen of door middel van projecten en levensbeschouwelijk onderwijs aandacht besteed aan het positief met elkaar en met de omgeving omgaan.

Algemene leefregels (afhankelijk van het schooltype) zijn vaak:

• Voorkomen, houding en taal ten opzichte van medeleerlingen en leerkrachten zijn onder alle omstandigheden correct.
• Kleding dient netjes, hygiënisch en verzorgd te zijn. Kleding met aanstootgevende opdruk is niet toegelaten.
• Vanuit veiligheidsoverwegingen is het dragen van slippers en schoenen met te hoge hakken niet toegestaan.
• Fietsen, bromfietsen en motorfietsen worden in de daarvoor bestemde plaatsen gestald.
• Roken op school, bij de fietsenrekken en in de buurt van de school is verboden.
• Binnen het schoolgebouw is kauwgom verboden.
• Iedereen draagt zorg voor het schoolmateriaal.
• Laat geld en waardevolle voorwerpen thuis.
• Voorzie gymmateriaal, rugzak, boekentas, rekenmachine, atlas en andere waardevolle voorwerpen van een naam.
• Gebruik van geluidsdragers als bijvoorbeeld walkman, diskman en MP3-speler is niet toegestaan.
• Zet een gsm op stil tijdens de schooluren.
• Het bezit van wapens of voorwerpen waarmee een ander schade kan worden toegebracht is verboden.
• Vertrek na het laatste lesuur naar huis en blijf niet rondhangen in de omgeving van de school.
• Leerlingen bezorgen geen overlast aan de buurtbewoners.
• Het bezit, het gebruik, het onder invloed zijn en het verhandelen van drugs is strikt verboden.
• Beperkt gebruik van alcohol door oudere leerlingen is alleen bij speciale gelegenheden toegestaan.
• Gebruik geen blikjes op school om de afvalberg te beperken.
• Respecteer het werk van het onderhoudspersoneel door onder andere hun werk te verlichten en zelf afval op te ruimen en opdrachten uit te voeren (bijvoorbeeld stoelen op tafel).
• Gebruik uitsluitend voorgeschreven gangroutes en zwerf niet door de school.
• Neem de aanbevelingen in verband met orde en discipline nauwgezet ter harte.
• Neem de verantwoordelijkheid op wanneer medeleerlingen schade berokkenen.

Verbeteren van aanspreekcultuur

Binnen het opvoeden kunnen kinderen zelf een belangrijke taak vervullen. Een medescholier aanspreken op een bepaald gedrag is niet altijd makkelijk maar het kan getuigen van verantwoordelijkheid voelen voor de omgeving. Ook dat is een belangrijk aspect van een opvoeding. Er zijn scholen waar getracht wordt om de aanspreekcultuur te verbeteren door in de pauzes enkele leerlingen de taak te geven medeleerlingen aan te spreken als ze bijvoorbeeld afval laten slingeren.

Lees verder

• Bewustwording en normstelling bij pesten op school
• Tien tips voor leerkrachten en school tegen pesten