Een kwestie van stijl: hen/hun, als/dan, dat/wat en meer
Veel fouten vallen in de spreektaal niet op. Het mooiste dat je vandaag leest, is fout. Waarschijnlijk valt dat alleen op omdat de zin geschreven is. In de spreektaal mag en kan heel veel, in de schrijftaal is het beter enkele regels in acht te nemen. Hieronder enkele regeltjes met het thema, welk woord kies jij?Inhoud
Hen of hun
Het is maar de vraag of een fout in het gebruik van hen of hun veel lezers zal opvallen. De meeste luisteraars zal het waarschijnlijk volledig ontgaan. Wanneer hun en hen verwordt tot hunnie en nog erger hullie, zal dit hopelijk wel opvallen. Voor het gebruik van hun en hen zijn enkele taalregeltjes die het verschil duidelijk maken:- Je schrijft hen als het een lijdend voorwerp is. Hij had hen gesproken.
- Je schrijft hun als het een meewerkend voorwerp is. (zonder voorzetsel) Het was hun verteld.
- Je schrijft hen na een voorzetsel. Het was aan hen verteld.
- Hun wordt gebruikt als bezittelijk voornaamwoord. Hun auto is lelijk.
- Hun mag nooit onderwerp zijn. Een zin als, Hun vragen dat altijd, is fout.
- Ze gebruik je altijd voor dieren en zaken. Hij gaf ze(zijn slangen) iedere dag verse muizen.
Als of dan
Als en dan worden in de spreektaal vrolijk door elkaar gebruikt. Als is algemeen geaccepteerd als de vervanger van dan. Als klinkt nu eenmaal iets natuurlijk. De regels voor het gebruik voor als en dan hieronder.- bij het woord even gebruik je als. Even lang als... Even belangrijk als...
- bij hetzelfde/dezelfde gebruik je als. In dezelfde mate als...
- bij zo gebruik je als. Bijna zo lang als..
- bij de vergrotende trap gebruik je dan. Langer dan....
Erg moeilijk wordt niet meer gedaan over het gebruik van als wanneer volgens de regels dan gebruikt moet worden. De vuistregel is dat dan een rangorde aangeeft of ongelijkheid.
Dat of wat
Gebruik dat als het terugslaat op een het-woord (het meisje dat, het idee dat, enz..)In de volgende gevallen gebruik je wat:
- Als het terugslaat op een hele zin gebruik je wat.
- Ik heb een uur op je gewacht, wat te lang was.
- Wat gebruik je bij een overtreffende trap.
- het mooiste wat je vandaag krijgt
- maar: het mooiste cadeau dat je vandaag krijgt (het woord, gebruik dat)
- Gebruik ook wat na: alles, enige, dat, niets en iets
- Dit is alles wat ik voor je wil doen
In de spreektaal is het gebruik van wat vrij gebruikelijk. Het gebruik wat... zal bij de gemiddelde luisteraar geen bellen laten rinkelen. Veel lezers ergeren zich nog wel aan de verwijzing met wat. In de geschreven taal is het daarom wel degelijk belangrijk om deze regeltjes te gebruiken.
Waarmee of met wie
Wat is fout aan de zin: De jongen waarmee ik ging fietsen?Zeker wanneer deze zin in de spreektaal wordt gebruikt lijkt er weinig mis mee. Er zijn regels voor het gebruik van woorden als waarmee en waarachter.
Met woorden als waarmee, waarachter, waaronder verwijs je naar dieren en dingen. Na een voorzetsel gebruik je wie, wanneer je verwijst naar personen.
De jongen met wie ik ging fietsen., is een correcte zin.
De jongen met wie ik ging fietsen., is een correcte zin.
Als of wanneer
Als en wanneer zijn synoniemen, de betekenis is dus vrijwel gelijk.Wanneer ik haar zie, geef ik de bloemen.|
Als ik haar zie, geef ik de bloemen.
Beide zinnen zijn grammaticaal goed.
Maar:
Als geeft vaak een voorwaarde aan. Ik geef de bloemen, als ik haar zie. Daarnaast, U krijgt bloemen wanneer u dat uitkomt., hier wordt een bepaald moment aangegeven. Alleen in deze gevallen zou je een verschil kunnen maken tussen als en wanneer.
Goed om te weten:Als geeft vaak een voorwaarde aan. Ik geef de bloemen, als ik haar zie. Daarnaast, U krijgt bloemen wanneer u dat uitkomt., hier wordt een bepaald moment aangegeven. Alleen in deze gevallen zou je een verschil kunnen maken tussen als en wanneer.
Het gebruik van wanneer wordt vaak als formeler gezien. Hierdoor lijkt wanneer misschien ook stijver.
