Pangram - alle letters van het alfabet in één zin

Het is een kunst om een pangram te schrijven, om het hele alfabet in één zin te wurmen. Het is een letterpuzzel. Sommigen maken er een sport van en er worden prijsvragen uitgeschreven voor de mooiste pangram. In heel veel verschillende talen zijn taalliefhebbers bezig met het het maken van de bijna onmogelijke zinnen. Ze zijn er in het Engels, Frans, IJslands, Hebreeuws en welke taal je ook maar kiest. Het Nordfriisk Instituut roept Friezen op een Friese pangram te schrijven. Letterpuzzels en prijsvragen helpen de taal levend te houden.

Puzzelen en husselen met letters

• Pangram
• Engelse pangram
• Nederlandse pangram
• Pangram en de letters in een zin
• Typemachine
• Fries
• Nordfriisk Instituut
• Gegevens

Pangram

Het is een mooi woord voor een quiz: pangram. "Hoe heet een zin waarin alle letters van het alfabet voorkomen?" Dat is hem dus, de pangram. Het woord zelf komt uit het Grieks. Het is samengesteld uit de woorden pan en gramma, dat alle letters betekent.

Het mooiste is om de pangram zo kort mogelijk te houden. Zinnen waar alle letters van het alfabet slechts één keer in voorkomen zijn moeilijk te vinden. In het Engels hebben een paar schrijvers er een paar gemaakt, maar dan zitten er toch altijd woorden in waar fiks aan gesleuteld is.

Engelse pangram

The quick brown fox jumps over the lazy dog. Het is de Engelse pangram, waar alle letters van het alfabet in zijn verwerkt, maar in dit voorbeeld komen sommige letters meer dan één keer voor.

Nederlandse pangram

Dikke Dorus schreef de volgende pangram:
Deze nieuwe sexquota choqueert de yoghurtmarkt jaarlijks. Dan maar veel bij-fappen.
Lysr schrijft:
De bardelinquent met afwijking zocht 'n proxyserver.
Herald schreef:
Acht sexy vrouwen jagen op kleiduif in Mozambique.
Herald schreef ook:
Pas na vijf of zeven keer klamme sex was de hobbyist gechoqueerd.

Pangram en de letters in een zin

Er zijn diverse variaties op de pangram.

• Beginlettter-pangram;
• zelftellende pangram.

Beginletter-pangram

Een beginletter-pangram is langer dan een pangram. De zin bestaat uit woorden die achtereenvolgend met de letters van het alfabet beginnen. Ook hier is het weer een sport de zin zo kort mogelijk te houden. Het summum is een zin van 27 woorden, waarin elke letter slechts eenmaal de beginletter van een woord vormt.

Zelftellende pangram

In een zelftellende pangram geeft de zin ook aan hoeveel letters er in de zijn verwerkt.

Typemachine

Een pangram is meer dan een spelletje met letters en woorden. Oorspronkelijk controleerde men met zo’n zin of alle letters van een typemachine goed werkten. Een pangram wordt ook gebruikt om lettertypes te demonstreren.

Fries

Het Nordfriisk Instituut vraagt aan alle Friezen in Nederland en Duitsland om een Friese pangram te maken en schrijft jaarlijks een prijsvraag uit voor de beste pangram of de beste limerick in het Fries.
Dat mag zijn in het:

• Noord-Fries;
• Saterfries;
• Westerlauwersfries.

De winnaar krijgt een geldprijs van 250 euro.
In het Fries komen de q en de x niet voor, daarom hoeven deze letters niet te worden opgenomen in de zin.
De pangram prijsvraag maakt onderdeel uit van een reeks prijsvragen die met taal te maken hebben en die zijn uitgeschreven door de Noord-Friese onderzoeksinstelling. De prijsvragen heten Tams-Jörgensen-Preisaufgabe, genoemd naar de oprichter van het Nordfriisk Instituut. De prijzen worden uit zijn nalatenschap betaald.
Een voorbeeld van een Friese pangram is: Alve bazige froulju wachtsje op dyn komst

Nordfriisk Instituut

Het instituut vestigde zich in1964 als centraal wetenschappelijk instituut die zich bezighoudt met de Friese taal, verhalen en cultuur. Het ondersteunt verenigingen, studenten en specialisten die zich ook met de Friese taal bezighouden en staat ten dienste van een ieder die geïnteresseerd is in de Friese taal.
Het wetenschappelijke werk van het Nordfriisk Instituut houdt zich bezig met:

• Friese taal en literatuur;
• verhalen en geschiedenis;
• archief van uitgewaaierde Friezen;
• archief;
• bibliotheek.

Gegevens

Süderstrasse 30
25821 Bräist/Bredstedt, NF, Duitsland
E-Mail: info@nordfriiskinstituut.de
Internet: www.nordfriiskinstituut.de

Lees verder

• Twittercolumn - een ultra kort verhaal in 140/ 280 tekens
• Johan Cruijff – uitspraken van een groot voetballer
• De taal van de molen - rouwstand en vreugdestand