Doelen van zenders en behoeften van ontvangers

Wanneer je iets zegt, streeft degene die dat zegt, de zender, een doel na. De andere persoon is in dit geval de ontvanger. Zowel in zakelijke- als in informele communicatie worden doelen nagestreefd. In zakelijke communicatie zijn er een aantal hoofddoelen die nagestreefd kunnen worden. Welke zijn dit? En welke behoeften hebben de ontvangers eigenlijk? In zakelijke communicatie kunnen grofweg vier hoofddoelen worden nagestreefd. Zenders willen ontvangers:
  • informeren
  • motiveren
  • overtuigen
  • instrueren

Informeren

Informeren zorgt ervoor dat de ontvanger een bepaalde kennis opdoet. Zenders kunnen bijvoorbeeld de ontvangers informeren over de oorzaken van een probleem. De communicatie is geslaagd als de ontvangers op de hoogte zijn van de oorzaken van dat probleem.

Motiveren

Motiveren leidt altijd tot bereidheid bij de ontvanger om iets te doen of te laten. Zo kunnen zij bereid zijn om deel te nemen aan een onderzoek. In dit geval is de communicatie geslaagd als de ontvangers inderdaad het gewenste gedrag vertonen.

Overtuigen

Overtuigen leidt altijd tot bepaalde meningen of houdingen ten aanzien van iets of iemand én tot bepaalde gedragsintenties. Zo kan een zender ontvangers proberen te overtuigen: zijn geschiktheid voor een baan, de kwaliteit van een product of de juistheid van een oplossing. Dit alles in de verwachting dat de ontvanger naar zijn overtuiging zal handelen door: de persoon in kwestie aan te nemen, het product te kopen of de oplossing te aanvaarden. De communicatie is dan ook pas succesvol geweest als de ontvangers inderdaad de gewenste mening zijn toegedaan, de gewenste houding hebben en bovendien het gewenste gedrag vertonen.

Instrueren

Instrueren leidt altijd tot bepaalde vaardigheden bij de ontvanger. De ontvanger weet wat hij achtereenvolgens moet doen om een formulier correct in te vullen of in aanmerking komen voor subsidie. De communicatie is geslaagd als de ontvanger inderdaad in staat is gebleken om de noodzakelijke handelingen uit te voeren.

De zender moet zijn doelen afstemmen op de behoeften van de ontvanger. Met andere woorden, als een zender een doel formuleert, dan heeft hij daarbij bepaalde veronderstellingen over de behoeften van de ontvanger. Het is belangrijk om inzicht te hebben in die veronderstellingen, vooral omdat ze weleens onjuist zouden kunnen zijn.

Welke ontvangersbehoeften passen nu bij welke zenderdoelen?

  • Informeren kan alleen als ontvangers behoefte hebben aan informatie. Zij moeten iets willen weten.
  • Motiveren is alleen zinvol als de ontvanger nog niet de volledige bereidheid heeft om te doen wat de zender verlangt. De ontvanger moet nog niet geheel overtuigd zijn. Aan de andere kant moet het ook niet zo zijn dat de ontvanger nog geheel overtuigd moet worden. Motiveren kan alleen als er een bereidheid tot handelen is die alleen nog maar aangewakkerd hoeft te worden.
  • Overtuigen heeft alleen maar zin als de ontvanger nog niet overtuigd is en wel overtuigd kan of moet worden. Dat laatste is het geval als iemand iets moet beslissen of een mening ergens over moet vormen, maar nog niet weet welke in zijn geval de beste is.
  • Instrueren is alleen zinvol als de ontvanger iets moet doen, maar nog niet goed weet hoe, wanneer, onder welke voorwaarden, enzovoort.

Vaak zullen de doelen niet afzonderlijk, maar in combinatie voorkomen. Iemand die de bevolking met een brochure wil informeren over de risico's van alcoholgebruik, zal op de een of andere manier de mensen ook moeten motiveren om de brochure door te lezen. Een schrijver van computerhandleidingen zal zijn lezers niet alleen moeten instrueren. Hij zal zijn lezers ook moeten motiveren om de handleiding door te lezen en de instructies nauwgezet uit te voeren.
© 2009 - 2024 Trabsoor, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
De regisseur in beeldIn iedere beroepsgroep heb je mensen die de taak van regisseur op zich nemen. Een regisseur communiceert veel met andere…
Digitaal satelliet tv: de LNBDe LNB is een noodzakelijk onderdeel van satelliet televisie. Kan je digitale satelliet tv ontvangen zonder LNB? Wat is…
Interne communicatieInterne communicatie is van groot belang voor het doen slagen van de externe communicatie. Er kan onderscheid worden gem…
De afdeling CommunicatieDe afdeling Communicatie vind je in veruit de meeste organisaties. De afdeling Communicatie is verantwoordelijk voor de…

Tentamenvoorbereiding: een paar handige tipsDe tentamens of examens staan weer voor de deur. Zelfs voor de meest koele kikker kunnen de tentamens nog wel eens voor…
De inleiding en afsluiting van een presentatieEen goede presentatie is gebaat bij een goede structuur. De structuur bestaat grofweg uit drie onderdelen: de inleiding,…
Trabsoor (7 artikelen)
Gepubliceerd: 14-01-2009
Rubriek: Educatie en School
Subrubriek: Studievaardigheden
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.