Ambulante Compressietherapie (+protcol)

Ambulante compressie therapie oftewel zwachtelen. Wanneer wordt dit toegepast, waar moet je op letten en hoe wordt het nou precies gedaan?

Compressietherapie

Compressietherapie is het aanbrengen van tegendruk in het oedeem gebied. Compressietherapie betekent letterlijk “drukbehandeling”. Hierbij wordt door middel van uitwendige druk de bloedcirculatie zoveel mogelijk bevorderd. Deze behandeling verbetert de doorbloeding op korte termijn, waardoor de klachten vaak afnemen. Door de aangebrachte externe druk worden de aderen vernauwd. Hierdoor kunnen de kleppen in de aderen zich weer sluiten en wordt de klepfunctie hersteld. Bewegen hierbij is zeer belangrijk want dit ondersteunt het functioneren van de spierpomp. Het bloedvolume zal weer dalen tot het normale volume. De spierpomp zorgt er weer voor dat het bloed naar het hart gepompt en de kleppen zorgen ervoor dat het bloed niet meer terug kan stromen. Compressietherapie werkt zolang de kousen of het verband worden gedragen. Stopt u met de behandeling, dan kunnen de klachten terugkeren.

Compressietherapie wordt altijd voorgeschreven door een arts, soms in combinatie met een fysiotherapeut.
Compressietherapie mag alleen worden uitgevoerd door mensen die hier bekwaam en bevoegd voor zijn, daar dit ook complicaties met zich mee kan brengen als het op een foute manier gedaan wordt.

Wanneer compressietherapie?

• Veneuze circulatiestoornissen
• Combinatie van veneuze en arteriële circulatiestoornissen
• Ulcus cruris (open been)
• Posttrombotisch syndroom

Contra-indicaties

• Huidaandoening
• Allergie voor de bestanddelen van de zwachtels of ander materiaal
• Gevorderde arteriële trombose
• Bepaalde hartfalen/klachten
• Totaal afgesloten diep veneus systeem

Soorten zwachtels

• Korte rek zwachtel: deze wordt gebruikt bij mobiele cliënten daar deze een hoge druk op het been geeft wanneer deze beweegt. Deze mag dag en nacht gedragen worden en mag drie dagen blijven zitten.
• Lange rek zwachtel: deze wordt gebruikt bij immobiele of passieve cliënten daar deze ook een hoge druk geeft in rust. Deze moeten wel 's nachts verwijderd worden

Polsteren

Omdat het been ongelijkmatig is, zal de druk die verdeeld wordt niet overal hetzelfde zijn. Dit is vooral in het gebied van de enkel. Om de druk gelijkmatig te maken wordt het been zo rond mogelijk gemaakt door holten op te vullen en de scherpe randen af te vlakken (zoals het scheenbeen). Ook beschermt het polsteren het been tegen schuifkrachten en de druk van de zwachtel. Als je polstert denk dan aan het scheenbeen, de wreef, enkel en achillespees.

Protocol

Benodigdheden

• Twee korte rek zwachtels per been
• Buisverband (indien nodig)
• Polstermateriaal
• Leukopor

Voorbereiding

1. Verzamel het benodigde materiaal
2. Zorg voor een comfortabele houding voor de cliënt en voor jezelf, het handigste is om de cliënt op bed te laten liggen
3. Eventuele verwondingen behandelen

Uitvoering

1. Observeer het been van de cliënt en stel vast waar het gepolsterd dient te worden en breng het buisverband aan
2. Polster het been waar nodig met het betreffende materiaal (overal werken ze met ander polster materiaal)
3. Scheur twee stroken leukopor af en hang ze op, zodat ze alvast klaar hangen
4. Neem de eerste zwachtel, en begin hiermee bovenop de voet, net onder de tenen en vanaf de grote teen in de richting van de kleine teen, vraag de cliënt om de voet in een stand van 90 graden te houden
5. Ga onder de voet door om vervolgens uit te komen bij het begin van de eerste slag
6. Herhaal deze twee eerste stappen, deze stappen dienen als "anker" ter fixatie van de zwachtel
7. Maak hierna eenmaal een toer over het midden van de voet
8. Ga vervolgens richting de hiel waarbij de zwachtel voor 2/3 deel boven de hielpunt en 1/3 deel eronder wordt gewikkeld
9. Sla een slag terug maar nu passeert de zwachtel de hielpunt voor 2/3 onder de hielpunt
10. Zwachtel dan via de voorkant van het onderbeen over de buitenkant van de enkel en laat de zwachtel vervolgens de vorm van het been volgen tot onder de knie. Eventuele openingen in het verband zijn geen probleem want normaal gesproken zal de zwachtel, de vorm van het onderbeen volgend, vanaf de knie spontaan weer naar beneden gaan lopen. Indien de zwachtel niet automatisch naar beneden gaat lopen dient een circulaire toer net onder de knie gemaakt te worden. Hierbij mag GEEN druk worden uitgeoefend
11. Laat de zwachtel verder zijn weg vervolgen en fixeer het uiteinde met een stuk leukopor, zodanig dat beide hoeken van de zwachtel worden vast gezet
12. Knip eventuele zichtbare uiteinden van het buisverband weg, Breng vervolgens de tweede zwachtel aan, eroverheen.
13. Herhaal stap 4 t/m 11 met de tweede zwachtel, echter nu in de tegengestelde richting. Begin nu bij de kleine teen en zwachtel in de richting van de grote. De eventuele openingen die eerder in het zwachtelverband waren ontstaan, zullen nu automatisch afgedekt worden

Nazorg

• Fixeer het totale zwachtelverband met een pantykousje zodat het goed blijft zitten
• Vraag aan de cliënt hoe de zwachtels zitten
• Controleer de kleur van de tenen
• Let goed op pijnklachten want verkeerd zwachtelen kan ernstige gevolgen hebben voor de doorbloeding
• Stimuleer de cliënt om te bewegen