Koning Arthur en onze moderne tijd

In het Europa van de tiende eeuw bestond hij al: de nobele strijder. De ridder die armen niet verdrukte of uitbuitte, maar beschermde. Een strijder die het opnam voor weduwen en wezen. Kortom: een edelman met een hoger doel. Ook onze legers worden ingezet in dienst van vrede en veiligheid. Waar halen onze hedendaagse strijders de motivatie vandaan om zich in te zetten voor deze doelen?

Geschiedenis

In de tiende eeuw was Europa verwikkeld in een chaotische periode. Er bestonden in die tijd vele kleine koninkrijkjes, die elkaar - wanneer dat zo uitkwam - te vuur en te zwaard bestreden. Vanuit hun goed beschermde burchten plunderden kasteelheren de naburige gebieden en terroriseerden er de inwoners. Wanneer een krijgsbende over het land trok moesten de eenvoudige boeren en hun knechten machteloos toezien hoe het werk van vele maanden in rook opging, omdat krijgers de velden in brand staken, waarmee ze de landsheer schade berokkende. Daarbij werd geen enkele rekening gehouden met het gewone volk. Boeren werden vermoord, hun vrouwen verkracht en de kinderen als wezen achtergelaten. Intussen zat de burchtheer die verantwoordelijk was voor het optreden van zijn krijgslieden, veilig achter dikke stenen muren. Een centrale authoriteit was er niet.

Klooster van Cluny

Voor de plattelandsbevolking was het leven in die tijd ondragelijk geworden. De monniken van het beroemde Franse klooster van Cluny besloten daar iets aan te doen. De Franse stad Cluny ligt in het departement Sâone-et-Loire en is bekend geworden door deze benedictijnerabdij, die in het begin van de tiende eeuw was gesticht door een edelman. Die edelman was verontrust door het verval van kerk en kloosters. Daarom herstelden de cluniacenzische monniken de leefregels van Benedictus in ere. Van dit klooster ging een krachtige stimulans uit tot hervorming van kloosters en tot een zorgvuldiger uitoefening van de kerkdienst. Die kerkelijke opleving had ook zijn invloed op het culturele leven.

Abt Odo

De abt van dit Benedictijnerklooster, abt Odo, was de eerste die de contouren aangaf van de ideale christelijke strijder. De ridder die armen niet verdrukte of uitbuitte, maar juist beschermde. Een krijgsman die het opnam voor weduwen en wezen en wiens taak het nu eens niet was om een betalende krijgsheer te dienen, maar die zich een hoger doel had gesteld. Door alle hervor-mingen kregen de kerk en het kerkelijke leven een centrale plaats in het creëren van orde en rust. Kerken en kloosters werden tot toevluchtsoorden, waar mensen veilig konden schuilen.

Godsvrede

Er werd de 'Godsvrede' ontwikkeld. In de periode van 'Godsvrede' was het niet toegestaan om te vechten. Zulke tijdvakken van 'Godsvrede' waren de advent en de vasten. Elke nobele ridder hield zich daaraan. Daarom ook moest de jonge strijder een belofte afleggen, voordat hij tot ridder werd geslagen. Het waren regels die door Koning Arthur zouden zijn opgesteld. In de verhalen over Koning Arthur werden deze idealen op een boeiende manier opgeschreven en hebben ze de eeuwen overleefd. Zelfs in onze moderne tijd voldoen de helden uit kunst en literatuur aan veel van de idealen die de ridders van de Ronde Tafel naleefden. Een voorbeeld van zo'n nobele, moderne held is Sully, de hoofdpersoon uit de populaire film 'Avatar'.

Oud ideaal nog springlevend

Het aloude ideaal om 'te dienen en te beschermen' spreekt ook de moderne mens nog steeds aan. De richtlijnen die abt Odo van Cluny uitgezet heeft voor de 'christelijke' , de moderne strijder, lopen door tot in onze tijd en zijn vastgelegd in het derde hoofdstuk van het handvest van de Verenigde Naties. Dat hoofdstuk begint met : "De doelstellingen van de Verenigde naties zijn:
1. De internationale vrede en veiligheid te handhaven (...). Je hoort er de echo in van eeuwen geleden.

Motivatie

Nu kunnen we ons afvragen waar de moderne soldaten hun motivatie uit halen om zich internationaal in te zetten voor vrede en veiligheid. Tenslotte worden duizenden moderne strijders naar risicovolle gebieden gestuurd om daar aan de vrede te werken. Volgens de directeur van het Duitse Instituut voor Theologie en Vrede, professor dr. Heinz-Gerard Justenhoven, hebben de verhalen van Koning Arthur en de ridders van de RondeTafel veel invloed gehad op de idealen van een goede krijgsman.

Laten we allereerst hopen dat de Verenigde Naties de morele autoriteit zal vinden (zoals de kerk dat in de tiende eeuw gedaan heeft). Een morele autoriteit die een breed draagvlak kan vormen om deze idealen op te bouwen. Zo'n draagvlak heeft de kerk destijds kunnen vinden, al heeft ze er wel honderden jaren over gedaan. Hoewel het niet gemakkelijk zal zijn is het te wensen dat de VN dit ook zal kunnen volbrengen.

Tenslotte is het te hopen dat iedere militair zich de vraag zal stellen wat voor een strijder hij zal willen zijn; de roofridder of de christelijke strijder? Iedere militair zal daarop voor zichzelf het antwoord moeten vinden.