Boekverslag: Beatrijs

Dit is mijn boekverslag van het boek "Beatrijs", waarvan de schrijver onbekend is. Het is een oud-Nederlands boek. Het boek gaat over een non, Beatrijs, die haar liefde niet kan vergeten. Beatrijs ontvlucht samen met haar liefde het klooster. Later keert ze terug naar het klooster nadat een engel haar hierop aangedrongen had. Hier bleek dat Maria al de jaren dat Beagrijs weg was geweest, Beatrijs' taak overgenomen had. Titel: Beatrijs

• Auteur: Onbekend, vertaald door H. Adema
• Eerste druk dit boek: 1982
• “Ontstaan” van het gedicht: rond 1270
• Vertaalt uit het: Middelnederlands 2
• Aantal bladzijden: 47
• Soort werk: Gedicht.
• Literaire stroming: Middelnederlandse Literatuur.

Positie van de schrijver:

De schrijver staat buiten het verhaal. Een dichter verteld het verhaal dat hij van een broer heeft gehoord. Hij doet dit om Maria te eren.

In welke vorm is het verhaal geschreven?

Het verhaal is geschreven in de vertellers-vorm. Dit is overduidelijk te zien, niet alleen aan het verhaal, maar ook op de manier waarop er soms aandacht wordt gevraagd. Er staan zinnen in als: “Ik ga over een non vertellen” “luister wat ze nu gaat doen” enz. Hieraan kan je o.a. zien dat het in de vertellers-vorm is geschreven.

De tijd verloopt chronologisch?

Het verhaal verloopt chronologisch. Wel zitten er behoorlijke tijdssprongen in. Zo wordt er in ongeveer 1 regel ineens 7 jaar verder gesprongen. Ook worden haar jaren op het platte land in weinig woorden verteld.

Hoeveel tijd verloopt er tussen de eerst en de laatste bladzijde?

Het precieze aantal dagen dat verloopt tussen de 1e en de laatste dagen is niet vast te stellen. Wat je wel weet is dat er iets meer dan 14 jaar verloopt tussen de 1e en de laatste bladzeide. Dit weet je omdat je haar eerst in het klooster “ziet”, waarna ze 7 jaar met haar minnaar weg gaat. Hierna leeft ze nog 7 jaar in armoede (samen 14 jaar dus) en na die 7 jaar in armoede keert ze terug naar het klooster en hier “zie” je dan ook nog een aantal dagen.

Het boek is verdeeld in …:

Het boek bevat geen hoofdstukken. Het heeft een titel en hierna wordt het verhaal (gedicht) “in een keer” verteld.

Ruimte:

• Het verhaal speelt zich op verschillende plaatsen af, namelijk:
• in en op de gronden van het klooster.
• op het platteland
• op de weg naar het platte land.
• de weg terug van het platte land naar de stad. (hier hoor je niet veel over, alleen dat ze door het land zwerfde en uiteindelijk weer bij het klooster aankwam.)
• bij de weduwe die naast het klooster woonde.

Wat is de thematiek:

Trouw zijn aan Maria/God. Hoe groot je zonden ook zijn, wanneer je trouw blijft aan Maria/God zullen je zonden worden vergeven. Beatrijs bleef trouw aan Maria en God, hierdoor is haar zondig leven vergeven.

Motieven:

• Trouw, Beatrijs blijft trouw aan God en Maria.
• Ontrouw, Beatrijs is op het eerste gezicht ontrouw aan het klooster, ze gaat bij het klooster weg.
• Berouw, Beatrijs heeft veel berouw over het feit dat zij het klooster (en voor haar gevoel dus ook eigenlijk Maria en God) heeft verlaten.
• Gods genade: God geeft genade aan iedereen die berouw toont, zo ook aan Beatrijs.
• Wonderlijke ontfermingen van Maria: Maria heeft het gedaante van Beatrijs gedurende haar afwezigheid overgenomen en haar taken uitgevoerd.
• Mariaverering, Maria wordt veelvuldig aanbeden en er wordt vaak naar haar verwezen.
• Het getal 7, het getal 7 komt vaak voor, Beatrijs en haar minnaar hebben eerst 7 voorspoedige jaren en daarna gaat Beatrijs 7 rampzalige jaren tegemoet. Het getal 7 staat voor een afgeronde periode.

Verklaar de titel van het boek:

De titel van het boek slaat op de hoofdpersoon van het boek. De hoofdpersoon van het boek is Beatrijs, hier is het boek dan ook naar vernoemd.

Biografie van de schrijver:

Aangezien de schrijver onbekend is, kan hier niets over verteld worden. Het enige wat bekend is, is dat de schrijver waarschijnlijk een Vlaming was, en aangezien het in ongeveer 1270 geschreven is, kan je daar uit concluderen dat hij rond die tijd leefde. Sommige literatuur-historici denken echter dat de kans er in zit dat Diedric van Assenede de schrijver van Beatrijs zou zijn. Dit verhaal is echter niet geschreven bewaard gebleven, maar mondeling doorgegeven.

Het verhaal uit dit boekje is dus niet het orrigineel, maar een opgeschreven versie van een mondeling doorgegeven verhaal. De 1e versie van dit opgeschreven verhaal komt uit ongeveer 1374.

Geef een samenvatting:

Een Kosteres in een klooster, Beatrijs, kan har jeugdliefde maar niet vergeten. Op een dag geeft zij zich over aan de liefde en besluit zij stiekem met haar geliefde mee te gaan. Zij verlaat het klooster. Ze liet haar kleren en de sleutels achter op het Mariabeeld en vertrok. Samen met haar man leefde Beatrijs 7 gelukkige rijke jaren. Ook kregen ze samen 2 kinderen. Na 7 jaar is echter het geld op en verlaat de man Beatrijs. Beatrijs is gedwongen geld te verdienen met haar lichaam, aangezien dit een minder groot schande is dan bedelen. Beatrijs beleeft dan ook samen met haar kinderen 7 slechte, arme jaren vol zonden. Ondanks dit alles blijft Beatrijs gedurende haar 14 jarige absentie van het klooster trouw en veelvuldig Maria aanbidden.

Na 14 jaar had Beatrijs zo veel berouw dat ze besloot terug te keren naar haar oude stad. Hier ging ze naar een weduwe die naast het klooster wonde, en vroeg om onderdak. Hier hoorde Beatrijs dat zij in al die jaren niet vermist was. Ook kreeg ze visioenen die haar vertelden dat ze terug moest keren naar het klooster. Na 3 van deze visioenen keerde ze dan ook terug, hopend dat Maria inderdaad, zoals gezegd, haar gedaante en taken al die jaren had overgenomen. Dit blijkt ook zo te zijn en Beatrijs keert dus terug naar het klooster en gaat door met haar taken. Haar kinderen die ze achter lied bij de weduwe worden verzorgd door die zelfde weduwe en groeien goed op. Beatrijs biecht haar zonden op aan de abt en krijgt vergiffenis. Haar wonder van Beatrijs wordt door de abt verteld aan de andere nonnen verteld, maar dan wel zo dat niemand ooit kan weten wie de kosteres en de kinderen zouden zijn.

Mijn verwachtingen van het boek:

Ik had verwacht dat dit een erg gelovig, typisch middeleeuws boek zou zijn. Het leek mij van te voren op zich wel een leuk verhaal.

Door wie of waardoor waren je verwachtingen gewekt?

Mijn verwachtingen voor dit boek waren gewekt tijdens de GLO lessen doen wij Beatrijs (gedeeltelijk) besproken hadden. Ook heb ik van anderen, die dit boek al hadden gelezen, over dit boekje gehoord.

Welke passages hebben indruk op je gemaakt en waarom?

Er is geen passage uit het verhaal die echt indruk op mij heeft gemaakt. Wat mij wel opviel uit het boek was de manier van schrijven. Zo werd er alleen positieve dingen verteld, de dingen die niet goed zijn worden niet of in heel weinig woorden verteld. De volgende passage is daar een goed voorbeeld van:

“Ze ging een zondig leven leiden; Men verzekert ons dat ze zeven jaar lang als een publieke vrouw leefde en, tot har afkeer en zonder enig genot, menig zonde met haar lichaam bedreef. Ze deed het allemaal voor een schamel loon waarmee ze haar kinderen in leven hield. Wat heeft het voorn zin alles te vertellen over het schandelijke en zondige leven dat ze veertien jaar leidde.”

Hierin wordt zelfs gezegd dat het geen zin heeft om over al deze slechte daden te vertellen. Dit deel van Beatrijs’ relatief in weinig woorden verteld.

Beschrijf de karakters van de belangrijkste personen:

Eigenlijk bevat het boek maar 2 belangrijke personen; Maria en Beatrijs.

Beatrijs: De hoofdpersoon van dit boek. Beatrijs is een non die altijd trouw haar taken volbracht totdat ze zich overgeeft aan de liefde. Ze verlaat het klooster voor 14 jaar, waarin zij vele zonden begaat. Ze blijft echter erg trouw aan Maria en God. Ze bid elke dag zeven keer tot hen. Na 14 jaar keert Beatrijs weer terug naar het klooster. Ze heeft vergiffenis gekregen voor haar zonden. Beatrijs heeft samen met haar minnaar 2 kinderen gekregen. Beatrijs heeft een mooi uiterlijk en een mooi karakter.

Maria: Een goddelijk persoon, de moeder van God. Zij is zoals beatrijs zegt (blz. 29): “Bron van genade, alle aardse goedheid te boven gaand, gij hebt velen verblijd, zoals wel bij Theophilus bleek.”

Verder zijn er nog enkele minder belangrijke personen die in het boek voorkomen:

De minnaar: Een impulsief persoon. Hij is in het begin van het boek erg rijk, maar samen met Beatrijs maakt hij al zijn geld op. In het begin van het verhaal lijkt hij een goede man, maar halverwege het boek (wanneer het slecht gaat) verlaat hij zijn vrouw en kinderen.

God: De zoon van Maria, de gene tot wie (indirect) gebeden wordt. Hij schenkt vergiffenis.

De weduwe: Een uiterst vriendelijk, arm persoon die Beatrijs en haar kinderen in haar huis toelaat. Zij zal voor de kinderen van Beatrijs zorgen wanneer deze haar kinderen bij de weduwe achter laat.

De Abt: Deze hoort de biecht van Beatrijs aan, en schenkt haar vergiffenis.

Welke vraag wil je aan wie stellen?

Eigenlijk weet ik zo gauw niet een vraag die ik aan een van de figuren zou willen stellen. Maar wanneer ik er toch een zou moeten stellen zou ik deze vraag aan de minnaar van Beatrijs. Ik zou willen weten waarom hij, wanneer het minder ging met hen, Beatrijs en zijn kinderen had verlaten. Terwijl hij ook samen met hen had kunnen proberen een oplossing te vinden/te overleven.

Bedenk alternatieve titel en motiveer die:

Een alternatieve titel voor “Beatrijs” zou kunnen zijn: “Het trouwe wonder”.
Dit omdat het een wonder is wat er gebeurd is. Het is een wonder dat Maria de gedaante en taken van Beatrijs heeft overgenomen. Het trouwe slaat op Beatrijs. Zij is altijd trouw gebleven aan Maria en God. Daarom heeft Maria de taken van Beatrijs overgenomen.

Evaluatie:

Beatrijs was een leuk boek om te lezen. Het onderwerp was interessant en het was leuk om te zien hoe anders er in de middeleeuwen over geloof, liefde en andere dingen werd gedacht. Er werd hele anders met elkaar omgegaan dan er tegenwoordig wordt gedaan. Normaal houd ik niet zo van die boeken waarin het geloof zo’n heel erg grote rol speelde, maar in dit boek vond ik dat eigenlijk best wel grappig. Net als in andere middeleeuwse boekjes (onder andere Karel ende Elegast) was trouw en erg belangrijk iets. Zo staat er in het boek (blz 27) “Maar ook al had ze nog zo’n verdriet, ze zei iedere dag trouw de zeven Mariagebeden”. Dit is een teken van het feit dat ze trouw bleef aan god. Om dat ze trouw bleef heeft ze uiteindelijk vergiffenis gekregen en is alles goed mat haar gekomen. Hieruit zie je hoe belangrijk trouw ook hier weer is. Een ander punt wat net als in andere middeleeuwse boekjes voorkwam was dat de reputatie erg belangrijk was. Als prostituee gaan werken was een minder groot schande dan gaan bedelen. Ook al wordt Maria tegenwoordig niet meer zo streng aanbeden en zijn kloosters een minder bekend gegeven, kan ik me hierbij toch een goed beeld vormen. Kloosters pasten ook erg goed in mijn beeld van de middeleeuwen. Het boek bevestigde dus eigenlijk nog een keer mijn beeld over de middeleeuwen.

In het om de gebeurtenis, en de gedachte achter de gebeurtenis. Het ging dus niet om de gedachten zelf. Dit kan ook niet omdat er geen gedachten van de personen zijn weergegeven. Het verhaal is waarschijnlijk opgeschreven om de gedachte, dat je trouw moet zijn en blijven aan goed, nog eens goed tot de mensen door te laten dringen. De gebeurtenissen kwamen in een goede volgorde aan bod. Wat ik zelf erg grappig vond was dat de gebeurtenissen die het goede van de mens en van God/Maria laat zien dat die uitvoerig beschreven zijn, terwijl van de slechte dingen van de mens zo weinig mogelijk gezegd is. (“Wat heeft het voorn zin alles te vertellen over het schandelijke en zondige leven dat ze veertien jaar leidde” blz 27)

Bij de personen kon ik mij van het karakter wel een goed beeld vormen, maar van het uiterlijk niet. Dit komt waarschijnlijk omdat er weinig over verteld is. Iets over het karakter kom je te weten door het hele verhaal. Ik kon mij niet erg goed inleven in Beatrijs. Dit komt waarschijnlijk doordat het verhaal zich in de middeleeuwen afspeelt en omdat je niet heel erg veel over Beatrijs te horen kreeg. Ik herken mijzelf, maar ook geen mensen uit mijn omgeving in beatrijs. Dit is ook logisch aangezien het boek zo lang geleden zich afspeelt. Ik zou het verhaal niet anders maken, geen gebeurtenissen veranderen of personen andere dingen laten doen. Wanneer dit namelijk gebeurd denk ik dat het verhaal zijn doel zal verliezen. Ik vind de achterliggende gedachte namelijk wel goed, al zou ik hem wel aanpassen. Ik zou hem zelf zien als: “Je moet trouw blijven aan je vrienden”

Het vertaalde verhaal was makkelijk te lezen. Het was even wennen dat alles zo oppervlakkig beschreven werd, en dat het echt geschreven is alsof je een verhaal verteld wordt door iemand. Maar eigenlijk vind ik dit best een leuke manier van schrijven, heel apart. Het verhaal in het middeleeuws is echter wel erg moeilijk te lezen. Dit is ook logisch aangezien het een heel ander Nederlands is dan wij tegenwoordig kennen.

Al met al een leuk, niet al te moeilijk boekje dat en erg goed beeld van de middeleeuwen weergeeft.