Boekverslag: De Tweeling

Dit is mijn boekverslag over het boek "De Tweeling" van Tessa de Loo. Het boek gaat over een tweeling die jong van elkaar gescheiden wordt. De een(lotte) komt in Nederland te wonen, de ander(anne) blijft in Duitsland. De Tweede Wereldoorlog begint en na de Tweede wereldoorlog ontmoeten zij elkaar weer op oudere leeftijd in een kuuroord.De vraag is of zij weer normale zussen kunnen worden of dat de oorlog hen gescheiden heeft.

• Titel: De Tweeling
• Auteur: Tessa de Loo
• Eerste druk: 1993
• Aantal bladzijden: 435
• Soort werk: Roman
• Literaire stroming: Moderne Nederlandse literatuur.
• Positie van de schrijver: De schrijfster staat buiten het verhaal

In welke vorm is het verhaal geschreven?

Het verhaal is geschreven in de alwetende vorm.

De tijd verloopt chronologisch?

De tijd verloopt niet chronologisch, want je begint midden in de gebeurtenis, en de geschiedenis komt d.m.v. flashbacks tevoorschijn

Hoeveel tijd verloopt er tussen de eerst en de laatste bladzijde?

Er zijn eigenlijk 2 tijden. In de werkelijke tijd verlopen er tussen de 1e en de laatste bladzijde maar 14 dagen. Maar er worden verhalen verteld, die lopen vanaf 1916 (toen Anna en Lotte geboren waren). Het is op het eind van het boek 1991 dus op die manier verloopt er 75 jaar. Anna is 75 jaar geworden.

Het boek is verdeeld in …:

Het boek is verdeeld in 3 delen:

• Deel 1: Interbellum, onderverdeeld in 10 hoofdstukken.
• Deel 2: Oorlog, onderverdeeld in 10 hoofdstukken.
• Deel 3: Vrede, met de ondertitel Après le déluge encore nous, onderverdeeld in 4 hoofdstukken.

Ruimte:

Het verhaal speelt zich op verschillende plekken af. Het hoofdverhaal: dit is wanneer de 2 zussen elkaar ontmoeten en alles bespreken, dat speelt zich in en om het Thermaal Instituut in Spa af, dat ligt in België. Hier is Anna ook overleden.

De verledens:

Het verleden van Lotte speelt zich af in het Gooi, in Nederland. Zij wordt hier opgevoed door een oom en tante. Ze heeft het goed.
Het verleden van Anna speelt zich af in Zuid-Duitseland. Zij wordt opgevoed door een andere (verschrikkelijke) oom en tante.

Gezamenlijk verleden:

De tijd dat de zussen nog bij elkaar wonen speelt zich af in het Duitse Keulen.
Zij worden hier tot hun 6e opgevoed. Eerst door beide ouders, maar hun moeder sterft, en in hun 6e jaar sterft ook hun vader. Na de dood van hun beide ouders worden Anna en Lotte uit Keulen weggehaald.

Wat is de thematiek:

De verhouding tussen Nederland en Duitsland zijn het thema. Hierin is er veel aandacht voor het lot van de duitse bevolking voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog.

Motieven:

Familieband: Telkens wordt er door Anna en Lotte een beetje ontkent dat ze een Tweeling zijn, Pas bij de dood van Anna beseft Lotte dat haar tweelingzus is doodgegaan.

Het leidmotief: Anna en Lotte zijn twee zussen die nooit echt tevreden zijn geweest over elkaar. Er is nog steeds een beetje haat over de oorlog die Anna en Lotte beiden van een andere kant hebben meegemaakt (Lotte in Nederland, Anna in Duitsland) en dat verwijten ze elkaar steeds en staat hun familierelatie dus in de weg.

Oorlog: Dit begrip komt telkens weer terug, de oude dames hebben het hier veel over.

Spiegelbeeld: Als er WA-mannen in aantocht waren, verdwenen de onderduikers iedere keer achter een spiegel. Als je achter de spiegel stond viel je samen met je spiegelbeeld. Zo neutraliseerde je jezelf en hield je op met bestaan.

Verklaar de titel van het boek:

Het boek gaat over Anna en Lotte. Anna en Lotte zijn een tweeling, vandaar de Titel “De Tweeling.”

Motto:

Het motto van dit boek staat voorin: (vertaling:)
‘Die Welt ist weit, die: ‘De wereld is groot, de
Welt ist schön, wer: wereld is mooi, wie
weiss ob wir uns wiedersehen.’: weet of wij elkaar nog zien.’

Verklaring:

Dit stukje is heel toepasselijk voor het verhaal over Anna en Lotte nadat zij zijn gescheiden van elkaar, is het nog maar de vraag of zij elkaar ooit weer zullen zien, omdat de wereld zo groot is. De oorlog staat letterlijk en figuurlijk tussen de tweeling in. Dit boek is opgedragen aan: “mijn moeder en Maria Hesse”

Biografie van de schrijver Tessa de Loo:

Tessa de Loo is geboren op 15 oktober 1946 in Bussum. Ze werd geboren onder de naam Tineke Duyvene de Wit. Tassa de Loo is opgegroeid in een atheïstisch gezin, wat betekent dat ze geen Godsdienstlessen hoefde te volgen. Ze begon op het Gymnasium en ging daarna naar de HBS. Aangezien haar cijfers op beide scholen niet goed genoeg waren kwam ze uit op de MMS. Hierna wilde ze eigelijk de kunstacademie volgen, maar haar ouders stonden daar niet achter, en dus is ze een studie Nederlands gaan volgen in Utrecht. Op haar twintigste trouwde zij en vier jaar later kreeg zij een zoon, genaamd Joris. Hierdoor stopte ze met haar studie. Het leven in Utrecht beviel niet helemaal dus zijn ze met zijn drieën naar de Achterhoek verhuisd, en later naar Texel. Op beide plaatsen gaf ze les in Nederlands.

Op Texel krijgt ze weer ambitie om te schrijven, dus pakt ze haar studie weer op, maar het schrijversvak roept. Toen ze van haar man gescheiden was, verhuisde ze in 1980 samen met haar zoon naar Pieterburen. Hier zijn ook haar eerste verhalen ontstaan. Haar eerste twee boeken zijn ondar haar eigen naam gepubliceerd, daarna Publiceerde zij onder de het Pseudoniem Tessa de Loo. (Tessa is afgeleid van Texel en haar grootmoeder heette van Loo.) Haar debuut maakte ze met het boek “De meisjes van de suikerwerkfabriek” uit 1983. De roman “De Tweeling” bleek een zeer succesvol boek te zijn. Hiermee haalde Tessa de Loo de Trouw Publieksprijs en de Duitse Otto von der Gablenzprijs binnen.

Geef een samenvatting:

Anna en Lotte Bamberg zijn een tweeling, die sinds de dood van hun ouders op 6-jarige leeftijd, gescheiden zijn opgevoed. Ze zijn nu beiden 74 jaar en lijden aan artrose wanneer ze elkaar toevallig in het kuuroord Spa ontmoeten. Anna wil dat zij en Lotte weer gewone zussen worden en dat Lotte begrijpt hoe het voor haar is geweest om op haar manier te leven. Maar dit lukt niet, ze zijn uit elkaar gegroeid door de oorlog. Anna groeide bij haar oom in Duitsland op. Later ging ze als huishoudster bij gravin Von Garlitz werken. Ze trouwde met Martin Grosalie, maar die is overleden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij was als SS-er in dienst van Hitler. Lotte groeide op in het gezin van haar Nederlandse oom. Ze trouwde met de broer van haar joodse verloofde. Haar verloofde werd in de Tweede Wereldoorlog opgepakt en is gedood. Lotte en haar familie hielpen andere joden onder te duiken. De oorlog zorgt er voor dat de zussen elkaar niet willen begrijpen. Als Anna overlijd is het voor Lotte te laat.

Mijn verwachtingen van het boek:

Toen ik het boek uit de rekken had gepakt leek het mij eerst een veel te dik boek, maar aangezien ik had gehoord dat het was verfilmd dacht ik dat het wel een mooi boek moest zijn, dus heb ik hem toch maar genomen. mijn verwachting over het boek zelf was dus dat het wel een mooi boek zou moeten zijn, en naar de voorkant van de kaft kijkend dacht ik dat het ging over 2 kleine kinderen, maar toen ik de flaptekst had gelezen merkte ik dat het niet zo was. Na de flaptekst te en het eerste stukje van het boek gelezen te hebben wist ik bijna zeker dat ik dit boek wel mooi en spannend zou gaan vinden.

Door wie of waardoor waren je verwachtingen gewekt?

Mijn verwachtingen waren gewekt door dingen die ik gehoord had, de kaft en een klein deel van het boek.

Welke passage heeft indruk op je gemaakt en waarom?

Het volgende stuk vind ik heel mooi. Wanneer Anna overlijdt tijdens het nemen van een bad wordt Lotte ingelicht,beter gezegd, ze wordt erbij geroepen. Dan gaat Lotte alles goed overdenken:

‘Morgen, dat beloof ik, zal ik je mijn rustige kant laten zien’ had Anna gezegd. Die luchtige belofte kwam nu in een wrang, omineus daglicht te staan. Of ze haar ogen open of dicht had, steeds zag Lotte dat ene bevroren beeld voor zich. Ze had niet eens afscheid kunnen nemen. Ik had haar nog zoveel willen zeggen, dacht ze, in een langzaam aanzwellend gevoel van wroeging. O ja, wat dan, riep een cynisch stemmetje, wat had je haar willen zeggen als je geweten had wat er ging gebeuren? Iets aardigs, iets waaruit betrokkenheid sprak, iets troostrijks misschien? Zou je haar ooit hebben kunnen zeggen wat ze eigenlijk wilde horen, datgene waar het haar allemaal om te doen is geweest? Zou je er werkelijk in zijn geslaagd die drie woorden naar buiten te persen…: ‘Ik begrijp het…?’

Uit dit stukje blijkt dat ze wel spijt heeft dat ze niet gezegd had dat ze haar begreep, maar dat ze het gewoon niet kon. Zo zie je ook hoe sterk een oorlog je gedachtes kan beïnvloeden. Ik vind het wel een heel mooi teken dat ze spijt heeft want dat had ze eigenlijk niet laten merken, maar hieraan zie je dat ze Anna toch wel in het hart gesloten had. Dat vind ik heel mooi.

Beschrijf de karakters van de belangrijkste personen:

Lotte: Lotte Goudriaan-Bamberg, de tweelingzus van Anna. Ze wordt in Nederland door haar oom en tante opgevoed. Haar verloofde en de man waarmee ze uiteindelijk trouwt zijn beiden Joods. Haar verloofde komt om in de oorlog. Ze heeft zangtalent. Lotte denkt erg lang over dingen na, en ze vind het moeilijk om haar zus weer gewoon toe te laten in haar leven na de oorlog. Ze ziet er donker uit, heeft stijl haar en lijdt aan artrose.

Anna: Anna Grosalie-Bamberg, de tweelingzus van Lotte. Ze woont bij haar oom en tante in Duitsland en wordt daar gelovig opgevoed. Anna krijgt een man, maar die sterft in de oorlog als soldaat. Ze heeft talent om te organiseren en is erg slim. Ze heeft ook altijd haar woordje klaar. Ze is een sterke (beetje mollige) zorgzame vrouw en ze lijd aan artrose. Anna wil graag weer als normale zussen met Lotte omgaan.

Welke vraag wil je aan wie stellen?

Als ik een vraag zou kunnen stellen, dan zou ik die graag aan Lotte willen stellen. Mijn vraag zal dan luiden: Waarom kon u het niet over uw lippen krijgen om te zeggen dat u uw zus begreep, want u weet dat Anna niemand vermoord heeft en dat ze u al om zo veel begrip heeft gevraagd.

Bedenk alternatieve titel en motiveer die:

Ik zou dit een heel mooie titel vinden:

“De scheidende oorlog”

Ik vind dit een goede vervangende titel, want toen Anna en Lotte elkaar als “jonge volwassene” tegenkwamen en elkaar geen aandacht hadden gegeven, hadden ze daar allebei spijt van. Alles wat toen was gebeurd hadden ze nog gewoon kunnen uitpraten en hadden ze weer “gewone” zussen kunnen worden. Maar helaas kwam de Tweede Wereldoorlog er tussendoor de oorlog konden en wilden ze elkaar niet begrijpen. Die zorgde er dus voor dat Anna en Lotte gescheiden bleven.

Evaluatie:

Ik vond het onderwerp op zich best wel ingewikkeld, en moeilijk, maar door de uitwerking van het onderwerp in het boek is het geheel toch makkelijker en interrestant geworden. Ik vind boeken over oorlogen normaal niet zo heel erg leuk, maar ik vond het heel mooi hoe het hier dit boek wordt beleeft.
Je ziet hier de oorlog niet vanuit een kant, maar van beide kanten, dat vind ik heel erg mooi. Ik vind het vooral mooi dat je ziet dat zowel de Nederlandse als het Duitse volk zelf niets aan de oorlog kan doen. Dit laat namelijk zien dat niet iedereen die uit het aanvallende land slecht is, zoals meestal toch onbewust gedacht wordt. (we weten wel dat het volk er niets aan kan doen, maar toch zeiden we altijd Duitsland is de Tweede Wereldoorlog begonnen, en daar behoort ook het gewone volk toe.) De Tweede Wereldoorlog is gelukkig niet herkenbaar in mijn eigen belevingswereld, maar d.m.v. geschiedenisboeken en verhalen van mijn opa en oma weet je er toch redelijk wat van af en heb je er ook al wel meerdere keren over nagedacht.

Ik vond dat in dit boek de gedachten belangrijker waren dan de gebeurtenissen. Je leest ook steeds wat ze denken. Hierdoor kom je ook te weten dat zowel Lotte als Anna anders gaan denken in de loop van het verhaal. Ze worden allebei wat makkelijker en beginnen beetje bij beetje te begrijpen hoe de ander geleefd heeft. Ik vind het een heel erg boeiend boek, van het begin tot het einde. Eigenlijk worden in het gehele boek bijna alleen maar dramatische ervaringen verteld, maar toch heb je na het lezen van dit boek een beetje goed. op een of andere manier lijkt het toch alsof het een beetje goed is gekomen. Lotte heeft haar Geboorteland, en daar mee haar zus geaccepteerd dat is een positief iets. Alles wat in dit boek gebeurd komt zeer geloofwaardig over, dit komt ook omdat de oorlog echt gebeurd is, dus dan weet je daar al van, en het zijn gewone mensen, dus het zou allemaal kunnen. Ik vond, zoals ik ook al heb gezegt bij een van de mooie stukjes van het boek, het heel erg mooi, maar ook zielig, dat Lotte spijt had dat zij haar zus nooit had gezegd dat ze haar begreep.

Ik vond de personen in het boek heel echt over komen, maar dat is ook logisch, aangezien het een waar gebeurd verhaal zou kunnen. In het begin voelde ik het meest voor Lotte. Dat kwam niet alleen doordat de vertelster dat doet, maar ook door haar Anti-Duitse houding. Ik ben niet tegen de Duitsers, maar dat beeld wordt je wel een beetje geleerd, zij zijn begonnen, zij hebben al die joden gedood enz. Ik zelf ben ook erg tegen oorlog, dus daarom voelde ik eerst meer sympathie voor Lotte. Maar later in het verhaal begon Anna, toen het de bedoeling was Lotte te overtuigen, mij overtuigd. Daarom voel ik dan ook nu, aan het einde van het boek, eigenlijk meer sympathie voor Anna. Het verhaal werd zo verteld dat je, je bij beide personages betrokken voelde. Ik kan me heel goed voorstellen dat Anna weer wil leven met haar zus en haar weer beter wil leren kennen, het is wel dat ze daardoor wel heel erg veel (misschien wel te veel) aandacht vraagt van haar zus. Ik kan me ook heel goed indenken in de reactie van Lotte, want ze is Anti-Duits opgevoed en dan heb je ineens een Duits persoon voor je staan die zegt je zus te zijn en al je aandacht opeist. Dat lijkt mij toch wel heel erg moeilijk.

De opbouw van het boek was minder moeilijk te lezen dan je eigenlijk zou verwachten als je opbouw van het boek kent. Het verhaal kwam heel snel op gang, en je werd snel opgenomen in het boek, waardoor je eigenlijk vanzelf doorhad hoe alles in elkaar zat. Als ik de opbouw zou moeten beoordelen zou ik hem heel positief beoordelen, de spannende momenten kwamen op het juiste moment, het mooie en spannende verhaal over de geschiedenis van beide meisjes wordt onderbroken door rustige lunches enz en ik vond het einde heel mooi. Het einde vind ik zo mooi omdat het een onverwachte wending geeft aan het boek, ik vind het erg goed bedacht, vooral dat je ziet dat Lotte er echt van baalt dat ze zich niet met haar zus verzoend heeft.
Het leert de lezers ook wat en dat vind ik altijd leuk, namelijk dat gedane zaken geen keer nemen en je elkaar dus maar beter begrip kan tonen.

Het taalgebruik en de zinsopbouw was niet zo moeilijk, alles wordt helder beschreven. Dit is heel prettig om een voorstelling te maken van de situaties en gebeurtenissen. Ik heb niet een speciaal fragment dat ik graag zou willen onthouden uit dit boek, maar wel de gedachte die ik vind dat het hele boek weerspiegelt:

• scheer niet iedereen over een kant. Deze is vooral toepasselijk voor de gedachte dat alle Duitsers oorlog wouden voeren en dus slecht zijn.
• Denk niet te moeilijk, leer vergeven, toon begrip en bij twijfel over keuzes, kijk naar de goede punten van de mens. Deze gedachte kwam vooral bij mij bij het stukje van het overlijden van Anna, het stukje dat Lotte spijt heeft.

Verwerkingsopdracht:

Als het boek al verfilmd is, geef je aan wat door de regisseur is weggelaten en waarom (n.a.w.). Wat zou jij bovendien anders doen.

Het boek is al een tijdje geleden verfilmt, en nu ook al op DVD te verkrijgen.

Er zijn een paar dingen duidelijk anders dan in het boek, sommige dingen zijn zelfs geheel weg gelaten, maar op zich is de film toch heel erg kloppend.
Als je de film hebt gezien, zou je al vele vragen over het boek kunnen beantwoorden.
De dingen die door de regisseur zijn veranderd zijn bijvoorbeeld hoe ze in contact komen:

• In de film weet Anna al bijna zeker dat ze haar zus heeft gevonden en stapt er gewoon op af.
• In het boek weet ze dat niet zo zeker en gaat een gesprek aan, door dit gesprek komt ze er achter dat deze vrouw inderdaad haar zus Lotte is.

Maar dat is niet het enige wat er veranderd is, andere voorbeelden zijn:

• Als de zussen elkaar op 22-jarige leeftijd weer ontmoeten, zijn ze in de film nog wel een beetje blij. Maar in het boek doet het hen beiden niets, ze kunnen het niet vinden met elkaar en ze weten niet wat ze met de situatie aan moeten.
• In het boek worden er bij het weerzien op 22-jarige leeftijd brieven ( die verzonden zouden zijn, maar die nooit zijn aan gekomen) aan elkaar gegeven, dit wordt gezien als een echt groot en belangrijk iets. In het boek wordt dit niet gedaan.
• Ook een heel groot verschil is de plek waar Anna overlijd, in het boek overlijd Anna terwijl ze ene bad aan het nemen is, in de film overlijd Anna al zittend op de grond. (ze was aan het wandelen met Lotte, alleen moe en daarom even op de grond gaan zitten. Hier is ze overleden.)

Er zijn buiten veranderingen natuurlijk ook dingen geheel weggelaten, namelijk:

• De regisseur heeft van het deel dat in het heden afspeelt eigenlijk alleen ontmoeting en het overlijden van Anna verfilmt. In het boek zijn er in het heden ook nog minder belangrijke stukjes waar ze verder praten, dit gebeurt bijvoorbeeld in cafeetjes. Deze stukjes zijn niet opgenomen in de film omdat ze niet veel toegevoegde waarde hebben en omdat het verhaal anders een beetje saai zou kunnen worden voor de kijkers.
• Ook krijgt Anna hulp van de dorpspastoor, Jacobsmeyer. In de film komt hij direct nadat hij heeft gehoord dat de oom van Anna haar heeft geslagen aangesneld haalt Anna weg bij het gezin. In het boek moet ze eerst wachten tot de volgende kerkdienst er is en kan dan pas haar blauwe plekken laten zien, en daarna gaat ze pas naar het clarissen klooster. Dit is in de film waarschijnlijk sneller gegaan omdat de film anders te lang en te precies zou worden.

Er is ook iets wat de regisseur zelf heeft ingevoegd:

• Bij Frau von Garltz woont een tweeling die precies op Anna en Lotte lijkt op 6 jarige leeftijd. Anna heeft hen hetzelfde lied geleerd dat zij en Lotte vroeger altijd zongen. Dit is waarschijnlijk gedaan omdat dit wat meer spanning oproept, je weet namelijk niet hoe Lotte hier op zal reageren.
• Over het algemeen zijn er niet zo veel dingen weggelaten in de film, de regisseur heeft enkele dingen meer nadruk gegeven, zoals bijvoorbeeld wanneer lotte haar tbc-huisje krijgt, en heeft sommige (bijna) niet behandeld, omdat deze niet zo belangrijk zijn.

Ik zelf zou toch wat anders doen, namelijk:

• Ik zou zelf op het einde, na het overlijden van Anna, een stem van buitenaf laten spreken die de gedachte van Lotte weer moeten geven. Dit vind ik omdat ik dit zelf een heel belangrijk deel vond, en het je met een iets positiever gevoel (vooral over Lotte) achterlaat aan het einde van de film.
• Ook zou ik die ontmoeting toch wat anders doen. Ik vind namelijk dat er in het boek de ontmoeting veel heftiger is. Anna is in het boek veel blijer en Lotte weet in het boek eigenlijk niet wat ze met de situatie aan moet. In de film worden de ze (sterke/belangrijke) gevoelens een beetje verwaarloosd, dit vind ik jammer, vooral omdat dit ook iets van de persoonlijkheid van beiden weergeeft.