Narcissus, narcis, narcisme: wat betekent dat eigenlijk?

Het is allemaal begonnen in de Griekse mythologie met de mooie Narcissus, daarna kwam Freud die in een psychische aandoening overeenkomsten zag met het mythologisch verhaal. Ook de Narcis, voluit Narcissus dankt zijn naam aan dit verhaal. Narcissus betekent in het Latijn “slaap”. Wat is nu eigenlijk een narcist?

Narcissus (Griekse mythologie)

De mooie Narcissus is een mooie, maar mensenschuwe man. Hij heeft maar voor één ding interesse en dat is de jacht. Op een dag wil hij zijn dorst lessen door wat te drinken uit de vijver en hij ziet zijn eigen spiegelbeeld. Geen enkel mens heeft hem ooit zo kunnen bekoren en hij wordt op slag verliefd op zijn spiegelbeeld. Hij probeert het beeld te kussen maar hij proeft alleen het koude water en als hij zijn armen uitsteekt om het spiegelbeeld te omhelzen rimpelt het water en verdwijnt zijn geliefde. Zo blijft Narcissus bij het water zitten, verlangend naar zijn spiegelbeeld. Niet in staat om te eten en te drinken kwijnt hij langzaam weg tot hij uiteindelijk overlijdt. Aphrodite verandert hem na zijn dood in een gele bloem (de narcis) zodat hij altijd herinnerd zou worden.
Er bestaat ook een versie waarin een nimf verliefd wordt op Narcissus en wegkwijnt omdat hij haar niet ziet staan. Van haar blijft alleen een Echo over. Haar zussen betoveren Narcissus uit wraak en laten hem verliefd worden op zichzelf. Hij buigt zich over de vijver om zijn spiegelbeeld te kussen en valt in de vijver waarna hij verdrinkt. De zussen krijgen spijt van hun wraakactie, zo hadden ze het niet bedoeld. Ze zoeken zijn lichaam maar vinden alleen de bloem.

Narcissus (de bloem)

De narcis is een voorjaarsbloem uit het geslacht bolgewassen. De wilde variant bestaat uit een gele trompet met lichtere puntige buitenste blaadjes. Tegenwoordig wordt hij gekweekt en komt hij in meerdere kleurvariaties voor. De narcis staat voor Westerlingen nog steeds symbool voor zelfzucht en ijdelheid. In het Oosten wordt de narcis als een symbool voor treurige liefde gezien en de Arabische betekenis van narcis is dienaar.

Narcisme volgens Freud

Een narcist is volgens de psychiatrie iemand die niet in staat is zich in anderen te verplaatsen. Hij heeft weinig tot geen interesse in andere mensen en een sterke behoefte aan bewondering en aandacht. Hij heeft een overdreven gevoel van eigenwaarde (egocentrisch) en voelt zich superieur t.o.v. andere mensen. Hij is erg arrogant en kan in woede ontsteken als hij wordt tegengesproken of tegengewerkt. Andere mensen zijn immers inferieure wezens, hoe durven ze hem tegen te spreken. Er zijn meer mannen dan vrouwen behept met deze aandoening.

Narcisten in de 21ste eeuw

Volgens veel mensen is onze samenleving steeds individualistischer geworden en hierdoor een geschikte voedingsbodem voor narcisten. Zij gebruiken het woord narcisten dan niet zoals Freud dat deed maar bedoelen hiermee mensen die beschikken over de volgende eigenschappen: ijdelheid, ambitie en eigenliefde. Een flinke afzwakking van de feitelijke betekenis van het woord.

Kunst, muziek en literatuur

Maarten Schinkel – Narcissus Deze psychologische roman is gebaseerd op het verhaal van Narcissus en gaat over een man (David Stresemann) die zich staande probeert te houden in een wereld waarin alles draait om geld. Hij neemt een pil in die hem intelligenter moet maken.

Schilderij – Het bekendste schilderij van Narcisssus is zonder enige twijfel het oliedoek van Salvador Dali uit 1937, genaamd “Metamorfose van Narcissus”.

Diverse liedjes zoals Narcissus van Alanis Morissette, Narcissus van Threshold, Narcissus song van Versipellis die als ondertitel de Egotrip Rap heeft gekregen.